Eelde, Groote Veen: De archeologie van steentijd tot Romeinse tijd

Waar nu de woonwijk Groote Veen in Eelde ligt, woonden 2.800 jaar geleden al mensen. Vóór de aanleg van de wijk liet gemeente Tynaarlo de archeologische resten daarvan uitgebreid onderzoeken door De Steekproef bv. Dit is één van de grootste opgravingen die ooit in Noord-Nederland werden uitgevoerd.

Tijdens dit archeologisch onderzoek is een gebied van vijf hectare opgegraven waarbij 15.000 grondsporen aan het licht zijn gekomen en 65.000 vondsten zijn gedaan. Opzienbarend was de vondst van een klokbekergraf uit de nieuwe steentijd dat dateert uit ongeveer 2.300 v.C. In dit graf werden menselijke crematieresten, twee klokbekers (zie omslagfoto), een schaal en twee zeer bijzondere gouden sieraden gevonden. Deze vondsten staan nu in de vitrines van het Drents Museum te Assen.

Ook is een groot aantal bewoningssporen gevonden uit de ijzertijd en de Romeinse tijd (800 v.C. - 450 n.C.). Er zijn 43 plattegronden van woonstalhuizen ontdekt. Hier leefden de boeren met hun vee onder één dak. Tevens zijn de sporen van meer dan tweehonderd spiekers en twintig schuren opgegraven. In de Romeinse tijd (12 v.C. - 450 n.C.) hebben er gelijktijdig, gemiddeld vier woonstalhuizen in Groote Veen gestaan. De nederzetting had, naar schatting, gemiddeld 32 bewoners.

De bewoning van Eelde, Groote Veen kwam rond 400 n.C. ten einde. De gebouwen werden verlaten en zijn waarschijnlijk langzaam vergaan of verbrand. Dit hangt mogelijk samen met de grote sociale onrust en het op drift raken van (etnische) groepen ten gevolge van het uiteenvallen van het Romeinse rijk: de volksverhuizingstijd.