Wenn rednerisch und fast allezeit ein dunkles Geschwäß ist. Man schreibt die Ursache das S. 182. ordnung zur II. Formeln und Titel des Bey der Minderjährigkeit Rarls 6. währender kurzen Zeit, da Ludwig, der Kön. Karls: Herzog von Anjou, Regente des Königreichs war, sehte er seinen Namen vor die in feiner Vers königlichen Briefe. Die Verordnung Karls 6. wegen Abschaffung der alten Ge: Abschaffung wohnheit, das facramentum pœnitentiæ den zum Tode verurtheilten Missethätern der alten Ge zu versagen, fängt mit der gewöhnlichen Formul an : Wir Karl von GÖrtes wohnheit das Gnaden, Rönig von Frankreich, thun kund allen gegenwärtigen und facram. pœninachkommenden u. s. w. S. 183. tentiæ den Missethätern zu versagen! Derjenige, offne Brief, welchen er ausgab, wegen Kundmachung der Strafe In dem off: und Verdammung des mörderischen Sages des berüchtigten Johannes des kleinen nen Brief zur unter dem Namen einer Rechtfertigung des Herzogs von Burgund, ist an die Verwerfung des mörderi: Prälaten und geistlichen Richter des Königreichs gerichtet. Nachdem wir auf un schen Sages frer lehten Tafel die Anfangs und Schlußformeln dieses königlichen Schreibens des Johan abstechen lassen, so haben wir uns vorgenommen dasselbe (X) hier ganz mitzutheilen, nes des weil kleinen. 113 (m) Preuv. du 4. tom. de l'hift. de Lang. col. 358. (X) DER BRJEF RARLS 6. betreffend die Rätzerey des Tyrannens mords, dié vom Doctor Johannes dem kleinen behauptet worden. KAROLUS (m) Dei gratia Francorum Rex. Univerfis et fingulis Archiepifcopis, Epifcopis ceterisque Prelatis et aliis viris ecclefiafticis jurisdictionem fpiritualem habentibus per totum regnum noftrum conftitutis falutem, et in fide Chrifti finceram fine qua impoffibile eft placere Deo dilectionem fingularem. Quoniam omnis babere (m) Er ist von einem Original abgedruckt, das in dem Archiv der Abtey zu St. weil wir glauben, daß es nicht gedruckt worden. Man erstaunet, wenn man lieset, daß Johannes der kleine, ein Doctor der Sorbonne, der Lehre und dem Berhal ten der Apostel und ersten Christen zuwider, behauptet habe, daß jeder Tyrann, er habere propitium adjutorem in noßris neceffitatibus, fi legis fue decreta ftuduerimus inviolata fervare, et adverfos errores de regni noftri fini-. bus fecerimus extirpari. Nuper igitur tam ex infinuatione cariffime filie notre Univerfitatis Parifienfis, quam aliunde cognovimus quod quidam errores contrarii noftre filei bonisque moribus quamplurimum adverfantes, humanam confundentes pietatem, pacemque cujuslibet potici regiminis conturbantes, ac multipliciter fcandalofi citra paucos annos fuerunt in hac urbe regia, et per totum regnum noftrum femi nati, et fpecialiter in quadam propofitione quam actor ejusdem magifter Johannes Parvi nuncu patus juftificationem Ducis Burgundie fecit appellari: in qua quidem propofitione dictus actor in fuis affertionibus principaliter intentis, legem immaculatam humanis divinitus infpiratam cordibus, bereticali quamplurimum labe perfudit, peftiferam borridamque doctrinam in agro Dominico feminando, fpiritualibusque alimentis venenum immifcens letiferum, unde prob delor! tantus error cecis animis invaluit, ut fimplex populus, gensque facile credula a viis Domini procul abjecti per devia in perdicionem ambula. bant. Quamobrem dilectum ac fidelem confilia. rium noftrum Epifcopum Parifienfem ac dilectum noftrum Inquifitorem beretice pravitatis diligenter commenuimus, ut tam estuanti morbo falubriter occurrerent. Qui animadvertentes hanc labem in ovili dominico tam gravem intuliffe jacturam, poft diligentem ac folennem negocii examinationem per egregios facre Theologie profeffores ac licentiatos, aliosque jurisperitos tam numerofe tamque folenniter fuper hoc convocatos, diu multumque deliberantes dictam propofitionem tanquam erroneam in fide et bonis moribus ac multipliciter fcandalofam abolendam atque dampnandam effe decreverunt, eamque per ce leberrimum fidei confilium judicialiter condempnarunt, cremandamque publice, prout decet, ordinarunt, et concremari fecerunt, quemad. modum ex inspectione fententie fuper hoc perdictos Epifcopum et Inquifitorem promulgate premiffa poffunt lacius apparere. Cujus fiquidem fentencie feu condempnationis tenor dignofcitur effe talis Nos Gerardus miferatione divina Epifcopus Parifienfis, et frater Johannes Peleti, ordinis fratrum Predicatorum facre Theologie profeffor, inquifitor heretice pravitatis in regno Francie auctoritate Apoftolica deputatus, judices competentes in hac parte: Univerfis Chrifti fidelibus prefentes litteras infpecturis, falutem in Domino, et incorruptam fidei veritatem fin. cera mente tenere. Sciens Apoftolus ex teftimonio legis ex Chrifti quoniam non ex folo pane vivis homo, fed ex omni verbo quod procedit de ore Dei, voluit nos panem verbi Dei, qui éft panis vite et intellectus, fanum et incon-` taminatum fumere, et a peftifero cavere dostore, nosque variis et peregrinis non abduci: nihil enim periculofius, nihil perniciofius quam fi pro pane intellectualis vite fumatur toxicum, et fel afpidum hereticalis doctrine. Hec nos confideratio permovit, ut doctrinas varias ee peregrinas imo peftiferas noftris, unde dolor, temporibus et in hiis civitate et diecefi Parifienfi, tam verbis quam fcriptis, et etiam factis populo chriftiano pro pane divini verbị mini. ftratas exterminare, et penitus abolere studeremus, ne fermo letifere doctrine velut cancer ferperet in populis prefertim nobis fubditis, neque pro vitali pane veritatis, panis feminaretur mortifere falfitatis. Acceffit ad hoc opus tam religiofum, falubre et pium, regalis devocio, ibidem nfonens pariter et exhortans. Propterea cum ad noftram noticiam certiffimis devenerit documentis, quod inter ceteros errores in noftris predictis civitate et diocefi fe. minatos, propofitio magiftri Johannis Parvi Parifius dogmatizata et publice venditioni expofita, que fic incipit : Pardevers la tresnoble et tres-haulte majesté royal, et sic finit: Par lettres patentes, par maniere d'espitre et autrement icellui Dieu veuille qu'ainfi foit il fait, qui eft benedictus in fecula feculorum, Amen. Quam etiam propofitionem ipfe proponens appellat Juftificationem Domini Ducis Burgundie, juxta et fecundum principalem intentionem proponentis juftificare, et defendere affertiones plurimas, que tamen per facrum fidei confilium reperte funt erronee in fide et bonis moribus, ac multipliciter fcandalofe, in perditionemque cederent, nedum fpiritalis vite anima. fey wer er wolle, könne und müsse erlaubter und verdienstlicher Weise von einem seiz ner Vasallen oder seiner Unterthanen, wer es auch immer seyn möge, getödtet wer den. Quilibet (r) tyrannus poteft et debet licite et meritorie occidi per (*) Concil. Const. feff. XV. animarum, fed etiam et corporum, fi durare diucius finerentur. Nos evocato vicibus repe. titis magiftrorum et licentiatorum in Theolo. gia Parifiis exiftentium, et aliorum peritorum faluberrimo fapientiffimoque confilio diu multumque deliberavimus Chrifti nomine invocato ad ejus laudem, gloriam et honorem ac fidei exaltationem decernimus ac decrevimus per prefentes quod antedicta propofitio magiftri Johannis Parvi, in fe et fuis affertionibus prin. cipaliter intentis, et in ea contentio ac in proceffu lacius declaratis, eft abolenda atque dampnanda tanquam erronea in fide et bonis moribus, ac multipliciter fcandalofa, et cam fic abolemus et dampnamus ac cremandam folenniter decernimus, cremarique precipimus et jubemus, monentes omnes fubditos noftros cujuscumque ftatus, gradus, ordinis, conditionis aut preeminentiæ exiftant, primo, fecundo, tertio, ac una canonica monitione pro omnibus fub pena excommunicationis quam in ipfos in his fcriptis ferimus, nifi fecerint quod mandamus; ut ipfi infra fex dies poftquam prefentes pervenerint ad eorum notitiam, quorum fex dierum duos pro primo, duos pro fecundo, et reliquos duos pro tertio et perem ptorio termino eis affignamus, fiquos habent penes fe quaternos hujusmodi propofitionem in fe continentes nobis afferant feu afferti faciant, ut de eis difponere valeamus juxta et fecundum formam et modum hujusmodi noftre condempnationis. Inhibentes nichilominus et interdicentes omnibus et fingulis fupradictis fub eisdem penis, ne deinceps quisquam ipfo rum audeat predictam propofitionem afferere, predicare, publicare, defendere feu dogmatizare publice vel occulte: quod fiquis audient, vel fiverit aliquem in hac parte culpabilem, nobis infra octo dies vel cancellario Parifienfi denunciare teneatur, In cujus rei teftimonium figilla nostra una cum fignetis manualibus noftrorum in hac parte notariorum hiis pælen tibus duximus apponenta, Darum anno Domini millefimo quadringentefinio decimo ter io, die vicefima tertia menfis februarii, indi quem ctione feptima, pontificatus fanctiffimi in Chrifto patris et Domini noftri Domini Johannis divina providentia Pape XXIII. anno quarto. Nos itaque qui noftros fubditos in fancta falutarique religione permanere et a mandatis Dei non declinare votis intimioribus exoptamus ac cultum catholicum hoc in regno Chriftianiffimo fpecialiter fitimus adaugwi, vos omnes et fingulos tan quam chriftiane religionis zelatores in obfe. quium fidei, requirimus, exortamur, piaque obfecramus caritate, quatenus prefatam dicis propofitionis judicialem condempnacionem et abolirionem in veftris diocefibus, territoriis ac jurisdictionibus publicetis, feu faciatis diligenter ac folenniter publicari. Dignum eft enim ut cum peftis hec ubique dilatata fit, etiam ecclefiaftica fanctio ubique proficiat ad medɛlam, ipfamque fententiam juxta fui formam prout decet infequendo, unusquisque veftrum fuos fubditos admoneat fub penis in eadem fententia contentis, ut omnes et fingulos quaternos dictam propofitionem vel ejus partem in fe continentes ubique reperiri poterunt, vobis afferant feu afferri faciant, ut de eis juxta et fecundum formam dicte condempnationis difponere valeatis, eos fcilicet faciendo coram clero et populo palam et publice concremari; inhibeatis que feu ex parte veftra inhiberi faciatis fub penis juris, ne quis deinceps cujuscumque ftatus, preeminentie aut conditionis extiterit, prefatam dampratam propofitionem ac nephariam doctri nam in ea contentam verbo aut aliter fovere, publicare, defendere, fuftinere feu dogmatizare audeat publice vel occulte. Quapropter fi quis aliquem obftinati auimi perceperit contrarium facientem, illum vobis ac etiam procuratori et advocato noftris in veftris curiis pro nobis exiftentibus infra fex dies fub jam dictis penis revelare teneatur. Quibus fiquidem procuratori et advocato feu confiliario noftris harum ferie precipimus et mandamus, ut fi quis vel fi qui fue falutis immemores contra predicsa few corum aliqua reperti fuerint attemptare feu etiam attemptaffe, aut aliqualiter delinquiffè feu de predictis nur corum aliquibus culpabiles vel fuffecti HI. Anfangs: Fürsten. quemcunque vaffallum fuum vel fubditum. §. 184. Die Acte des zum Angriff und zur Vertheidigung geschloßnen Bündnisses zwis schen Johann von Montfort, dem Herzog von Bretagne, und Eduard 3. dem König von England, fängt mit dieser Formul an: Zur (6) beständigen Erinnerung und zum Gedächtniß: kund und zu wissen sey allen laut Inhalts dieser Indentur u. s. w. Eben dieser Herzog schreibt sich Johannes, Herzog von Bretagne, Graf von Montfort und Richemond, und nenner "den König Riz "chard, König von England und Frankreich, (c) seinen hochgeehrtesten und hoch; "gefürchteten Herrn und Bruder," in dem Briefe, welcher datirt ist von der Re: gierung Richards des zweyten, im ersten Jahr der Eroberung Englands, das ist, im ersten Jahr seiner Regierung. Nichts ist gemeiner in diesen niedern Jahrhunderten als die eingekerbten Charten. Das Bündniß zwischen den Herzogen von Lancaster, und von Bretagne fängt sich also an: "Diese Indentur (d) ist S. 185. Die Kaiser und Fürsten Deutschlands in diesem Jahrhundert fangen gemeis; IV. Titel und niglich ihre Diplome mit ihren Namen an: Nos Heinricus (i) Dei gratia Rom, ueberschrif rex femper augustus: ad univerforum notitiam volumus pervenire, quod teh der Kaiser etc. Deutschlands (e) Ibid. col. 699. (9) CALMET, preuv. de l'hift. de Lorraine, col. (b) MARTENNE, ampliff. collect. t. 1. col. 1441. HERGOTT Genealog. diplom. gentis Habsburg. vol. 3. p. 591. Diplom. 9ter Th. (b) MORICE, preuves de l'hift. de Bret. tom. 2. col.657. * (i) |