&c.. beteekend; zo ook by de Latynen: Hierom zegt Virgilius Maro, Atque in fe fua per vefligia volvitur annus. Het jaar in zynen loop, keert weder tot zig zelf." Het Jaar, zynde een afmeeting van de nooit ftilftaande tyd, was van ouds een maan of fonne jaar. Het wierd by de Jooden, in een Kerkelyk en Borgerlyk jaar verdeelt. Het Kerke lyke begon met de maand Nifan,met onze Maart en April, overeenstemmende; werdende gerekent na de nieuwe maan en daar na reekende men het Feeft van Paaffchen, Pinxteren en het Loofhutten Feeft: En het Borgerlyke jaar nam zyn begin met Tifri, met de verfchyning van de nieuwe Maan, overeenkomende met September en October by ons; zo dat men hier na de fabbatthen en Jubeljaaren telden, en de dagtekeningen regelden. Het Borgerlyke jaar, was het zelve met de Egyp tenaren, Kaldeen, Syriers, Feniciers en Grie ken, zynde een zonne jaar van 365 dagen; beginnende met Jannuary of de winter zon neftand, schoon de Grieken na Meto de fterrekundige, het jaar met de zomerse zonneftand begonden: Maar de oude Romeinen voor Cefar, hadden maanjaaren van 12 maanden van 29 en 30 dagen, voegende om het 12 Jaar 'er een maand in, dien zy Merk'dinus noemden; dat niet wel uitkwam; waarom Cæfar als Hogepriefter dit zoekende te verbeeteren, het maanjaar affchafte, en het zonne jaar invoerde, beftaande uit 365 dagen en omtrent 6 uuren dat de zon de dierkring doorloopt, dog om dat dit jaar eenige uuren korter was als het na Rr 3 tuur tuurlyke zonnejaar, zo voegden hy 'er om het vyfde jaar een fchrikkeljaar van 366 dagen in, om die uuren goed te maaken dewyl'er maar 365 dagen in 't gemeene jaar geteld wierden. Dit nog niet naauwkeurig zynde, dewyl het 11 minuten fcheelden, om dat de zon niet in 365 dagen 6 uuren, maar in 365 dagen 5 uuren en omtrend 44 minuten de dier kring doorloopt, zo heeft Paus Gregorius, dit zoeken te verbeeteren, ftellende dat men in 400 jaaren, 3 fchrikkeljaaren moet overflaan; dat nogtans niet volkome naauwkeurig is, dog zo lang de Joodenin Palestina woonden, reekende zy alleen Maanjaaren van 29 en 30 dagen en om dat hier door de Feeften zo veel verliepen, voegden zy om het 3 of 4 jaar 'er een maand in, die zy Veadar noemden, dewyl die agter de maand Adar gefteld wierd: Maar van alle Natien, zyn niemand tot heeden ten dagen flordiger, als de Arabieren & Turken. die nog maar Maan-jaaren, zonder fchrikkeljaaren hebben. Wat de zinnebeelden aangaan, daar de ouden het jaar door verbeelden; de gebruikelykfte was een lang, hebbende de ftaart in de keel geftooken; ook wierd die verbeeld door Janus of Apollo, Liber en Ceres; als meede door een ronde kring; door Isis of de hondftar; door een Quadrant of vierkant; ook door een Gier, die zy verdigte, dat door de wind bezwangert wierd, gaande 120 dagen zwanger, voedende 120 da gen haare Jongen en 120 dagen onbezwangert blyvende; en eindelyk door den Palmboom die zy zeide dat 360 deugden heeft, en allé nieuwe Maan een nieuw lot uitfchiet: En verder laat myn beftek nog oogmerk niet toe om hier van te fpreeken; waarom ik hier eenige betragtingen zal byvoegen. Deeze tydkring, is nu weederom ten einde geloopen; en hoe veele die dezelve met ons begonden, heeft het niet mogen gebeuren met ons te eindigen; maar laaten wy met ernst trachten om zo te leeven, dat wy het oogwit waarom wy leeven bereiken, dan zal de dood ons nooit verraffen; dog dewyl deeze ftoffe beeter op den predikftoel als ter deezer plaatze-voegd, zo wend ik my tot u. Beroemde Vaderen van ons gezeegend Vaderland, die de Godsdienft en vryheid, roem. ruchtig handhaaft: Uw zeg ik dank, dat gy ons tot nog toe zo edelmoedig hebt beschermt het mishaage uw niet, dat ik u aldus aanspreek, O Catoos, ftier manmoedig, wys en regt Het fchip van staat,u aanbetrouwt van Boven: Schoon dat door ftorm, het zeil op 't water legt, Wilt vol van moet, de woefte Golven klooven. Zo zult gy by den Na-neef geroemd, by uwe tydgenooten bemind, en met een eeuwige glory bekroond worden. En gy waardige Kruisgezanten die het gewelf des Tempels, door de klank uwer boetbazuinen doet daveren. Verbeft de Vreede-Vaan: Al Aldus druipt de Honich van uwé lippen, als een geneezende Balzem, in de wonde des zondaars; want de liefde, is het net om zielen in te vangen. Zorgvuldige ouders, die telgen queekt die het aards en Hemels Vaderland eens zul len vercieren. Druk in uw zaad, het zaad der deugd. En gy genieten roemt en vreugd. Want na dat zy opgevoedt worden, ftrek. ken zy tot een fchandvlek of kroon der ou deren. Getrouwe Echtgenooten, die door een onverbreekbre bant van liefde zyt vereenigt: van u zeg ik met Horatius, Felices ter, & amplius, Quos irrupta tenet copula: nec malis Suprema citius folvet amor die. En met een geacht Digter: 0 Driemaal zaalig, die in vaft verbond ge treen Zich bechten vast aan een. Wier liefde, nooit geftoort door bittere krak keelen, Zich nimmer ziet verdeelen Voor dat de deot bea febeit. Laat Laat die liefde banden u verbinden, tot dat de eeuwige Liefde, dien knoop onverbreekbaar maakt. Schoone Maagden, wiens lely witte kaken, met gloeiende Roofen vercierd zyn, zyt niet hovaardig op uwe schoonheid, maar denk op het geen dien grooten kender der schoonheid Ovidius, u leert : Forma bonum fragile eft: quantumque accedit ad annos Fit minor: & fpatio carpitur ipfa fuo. De fchoonheid bouwt geen Stand: men ziet baar met de jaaren Geduurig minderen, en eindlyk beenen vaa ren. Uw grootste cieraad is daarom, de deugd, schaamte en eerbaarheid Niet alleen uw lig haam, maar uw ziel moet ook onbevlekt zyn. Geeftige, en fchoone Jongelingen, die de hoop zyt van het navolgende geflacht: Het schitterende vuur van uw ontloke jeugd, voorfpeld my, wat heerlyke vruchten van dapperheid, wysheid en verftand, gy in den zòmer van uw leeven zult voortbrengen. Gy zyt het waardige voorwerp van myne liefde en zorge. Wanneer 't geboomte bloeidt, verwagt men vruchten; Dog 't barre Noord, doet ons voor onheil duchten. Betoom uw drift, geef aan myn raad geboor: Rr 5 Gy |
