Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

NAAMS OORSPRONG.

Het geen wegens dit artijkel aangetekend wordt, is gelijk ten deezen opzichte meermaals het geval is, met twijfelingen doorweeven: in vroegere dagen droeg het den naam van Ouderamftel, om dat het onder Ouder-amftel behoort, men wil dat het den naam van Ouderkerk, in de plaats van dien van Ouderamftel zoude verkregen hebben, bij gelegenheid van het ftichten van een Nieuwver kerk in Amstelland, het geen zekerlijk aanneemelijk is, fchoon men verfchille in de bepaaling welke die Nieuwer kerk moge geweest zijn; fommigen houden er de tegenwoordige Oude kerk te Amfleldam voor, om dat decze weleer den naam van de Kerk in Nieuweramstel, of Niër - Kerk gedragen heeft; 't geen anderen ongerijmd voorkomt, het voor aanLeemelijker houdende dat er de Kerk te Amstelveen door verftaan zoude kunnen worden, om de benaaming van Nieuweramftel, welke dat ambacht draagt: weder anderen meenen dat men voor die Nieuwe Kerk te houden hebben die an Nieuwerkerk, federt lang in de Haarlemmer - meir verdronken hce het zij, uit het een en ander is de naamsoorfprong des dorps nagenoeg te gisfen; althans nagenoeg voor zo verre ons oogmerk gaat; dit alleen moeten wij er nog bijvoegen, dat dit dorp gemeenlijk Ouderkerk aan den Amftel genoemd wordt, ter onderfcheidinge van een ander dorp Ouderkerk, dat aan den fel ligt.

STICHTING EN GROOTTE.

Wegens de ftichting van Ouderkerk kan niets gezegd worden, alzo het waarschijnelijk, met veele andere Nederlandfche dorpen eenen toevalligen oorfprong zal hebben, die meesttijds gezocht moet worden in de ligging, welke aanleiding gegeven zal hebben dat fommige lieden zig op zulk eenen grond met er woon hebben nedergezet.

Wat de grootte betreft; het ambacht van Ouderkerk, bestaat

in vijf voornaame polders, zamen groot bijna 3505 morgen lands waarvan voor Ouderkerk met Waardhuizen, en Duivendrecht, van ouds niet hooger zijn geteld, dan op 1542 morgen, 3ʊ0 rceden; zijnde federt 30 morgen en 400 roeden daaraf vergraaveit voor de bedijking van de Diemermeir.

In de oude lijst der verpondingen van 1632, ftonden voor Ouderkerk, 162 huizen, en in die van 1732, reeds 249 hui zen en 4 molens: men rekent dat er onder Ouderkerk omtrent 750 ingezetenen zijn, zo mannen, vrouwen als kinderen en dienstboden, zijnde in deeze telling twee kinderen, onder de agt jaaren, voor één perfoon gefteld.

[blocks in formation]

Dit is even als dat van Amstelveen, met dit onderfcheid dat voor Ouderkerk op den onderften balk twee kruisen staan, Amstelveen op dien balk flechts één kruis heeft.

KERKLIJKE EN GODSDIENSTIGE GEBOUWEN.

1

daar

Weleer had dit dorp een ruime en luchtige Kerk, met een groot choor, waarvan het dak verre boven dat der Kerk uitrees de toren was vierkant, en pronkte tot in den jaare 1674 met een hoogen fpitfen kap, die op den eerften Augustus van dat jaar, tot op het muurwerk des gebouws nedergeflagen werd: de fpits werd naderhand weder opgebouwd, echter niet zo hoog, hoewel zij zig nog vrij verre vertoonde; doch het gebouw geheel bouwvallig geworden zijnde, werd in den jaare 1774 afgebroken, en op dezelfde plaats eere geheel nieuwe en nette Kerk gefticht: zijnde den eerften fteen daarvan gelegd door den Heer BALTHAZAR NOLTHENIUS, Zcon van den Heere Mr. JERONIMUS NOLTHENIUS, toen Sccre. taris van Ouder amftel: deeze Kerk heeft van binnen niets bij. zonders, hoewel zij van buiten eene zeer aangenaame vertoo ning maakt.

[ocr errors]

Ten tijde dat de Roomfche Godsdienst in deeze landen de heerfchende was, was de Kerk van dit plaatsjen toegewijd aan den Paus en Martelaar URBANUS, wordende de Pastorij door de Hollandfche Graaven begeven; het inkomen van den Priester beftond uit 39 rhijnlandfche guldens van zekere land. vruchten, als mede uit de voordbrengzelen van 6 morgen lands onder Abkoude, en evenveel anderen onder het ambacht Ouderkerk. werden Toen de Hervormde Godsdienst de heerfchende was, de Kerken van Amstelveen en Ouderkerk door een zelfden Predikant bediend; doch omtrent den jaare 1595, viel desaangaande eenige verandering voor, zodanig dat Ouderkerk zig in het kerklijke met Diemen vereenigde, wordende deezen beide gemeenten bediend door den Leeraar LUCAS AMBROSIUS; naderhand Predikant te Amfteldam: toen beide plaatsen in getal van inwooners merkelijk toegenomen waren, ontving ieder eenen eigen Leeraar; gelijk ieder gemeente ook nog door éénen Leeraar bediend wordt: beiden ftaan onder de Clasfis van Amfteldam.

Een Weeshuis is op dit Dorp niet; de weezen en geallimenteerden worden onder de ingezetenen besteed.

De Roomfchen, die onder Ouderkerk zeer talrijk zijn, hebben er twee Kerkhuizen.

WERELDLIJKE GEBOUWEN.

Onder dit artijkel kan alleen het Rechthuis gebragt worden, zijnde voor een dorp-gebouw, vrij ongemeen; vóór hetzelve ftaat, 1656, waarschijnlijk het jaar van deszelfs bouwing: in een der muuren zitten drie kogels door de Pruisfen daarin geschoten

REGEER IN G.

Deeze beftaat, wat het crimineele betreft, uit den Bailluw, en in het civile uit Schout, zeven Schepenen en een Secretaris : vier Buurmeesters hebben, met Schout en Schepenen, 't bewind over de gemeene zaken van 't ambacht.

De Ambachtsheer kan onder dit artijkel niet ongenoemd blij. ven, en des kunnen wij ter deezer gelegenheid ook voegelijk aantekenen dat de ftad Amfteldam deeze Ambachtsheerlijkheid in

den jaare 1731 aangekocht heeft voor eene fomma van 25,100 guldens: de fterfheer is geemenlijk een der Burgemeesteren van Amfteldam, zijnde thans de Wel Ed. Achtb. Heer Mr. NICOLAAS FAAS; de Ambachtsheer oefent echter het gezach niet uit zig zelven, maar alle zaaken, raakende het ambacht, worden hem aangediend, en door het collegie van Burgemeesteren afgedaan, gelijk zulks ook omtrent alle andere heerlijkheden, de ftad toebehoorende, plaats heeft: weleer was de Bailluw zelf Ambachtsheer, en de goedkeuring of afkeuring van een' Predikant fond aan hem alleen, zijnde dit amt tot den jaare 1715, door de oudste geflachten van Holland bekleed.

VOOR RECHTEN.

Hier onder behooren de twee bruggen die op het dorp gevonden worden; cene van dezelven ligt over den Amftel, naamlijk aan de noordzijde bij het Rechthuis, en de andere over het water de Bullewijk genaamd, aan de zuidoostlijke zijde van het dorp: aan beide die bruggen moeten de doorvaarende fchepen, en de daaroyergaande menfchen, beesten en rijtuigen, tol betaalen, zijnde het zelve een inkomen voor de ftad als bezitter van de Ambachtsheerlijkheid: in den jaare 1745, werd het bruggeld verpacht voor f 3000 guldens; Amfteldam is natuurlijker wijze ook verpligt daarvoor de beide bruggen te onderhouden, niet alleen, maar ook de ftraat die aan derzelver vleugels ligt.

BEZIGHEDEN.

De aangenaame ligging van dit dorp verfchaft hetzelve vee levendigheid, door de menigte wandelaars welken zig ter uitspanninge derwaards begeeven, maar nog meer door de onnoe; melijk veele rijtuigen welken als onophoudelijk afgaan en aankomen: deeze levendigheid wordt niet weinig bevorderd door de veele kostbaare en aangenaame tuinen, welken langs den breeden Amftel gelegen zijn, en meest toebehoren aan voor? naame Amfteldamfche Kooplieden, welken aldaar de handelzorgen vergeetende, de duffe comptoirlucht voor den frisfchen adem deg.

Natuur verwisselende, ook dikwijls Ouderkerk gaan bezoeken; al 't welk het dorp geen gering voordeel aanbrengt; voeg hierbij het Portugeefche Fooden Kerkhof, ten oosten van de Kerk, aan de Bullewijk gelegen, ter oorzaake dat op hetzelve menigvuldige begraavingen gefchieden: maar ook wordt Ouderkerk niet weinig verlevendigd en bevoordeeld door de geftadig doorvaarende schuiten van Amfleldam, naar Utrecht, den Haag, Delft, Rotterdam, Gouda, als mede verder nabijgelegene plaatsjens en terug; als mede door de turffchepen en ponten, die van alom de turf uitde veenen naar Amfteldam en elders htenvoerende, veelal den Amftel afkomen; wij zwijgen van eene menigte rijtuigen welken, om verder optetrekken, dit dorp pasfeeren: de fom bovengemeld, waarvoor de tol te Ouderkerk verpacht wordt, be. wijst genoeg dat het dorp op verre na niet onder de ftille dorpjens geteld moet worden.

Er worden voords die handwerken en neeringen uitgeoe fend en gedaan, weiken voor het burgerlijke leven onontbeerelijk zijn; veelen opgezetenen geneeren er zig ook met den veeteelt, en de turffabriek.

GESCHIEDENISSEN.

Hoe weinig betekenend dit dorpjen, met betrekking tot het Land in 't algemeen, of tot het nabij gelegen trotsch Amsteldam in 't bijzonder, fchijne te zijn, wordt het echter in de Vaderlandfche Hifterie dikwijls genoemd, en in het belangrijke fak, dat met onzen tijd begint, bekleedt het voorzeker eene hoofdplaats.

Hoe geheel Amftelland om zeker bedrijf van GYS BRECHT VAN AMSTEL, door de Kennemers onder water gezet en verwoest werd, zullen wij breedvoerig moeten verhandelen als wij over Amfteldam in het bijzonder zullen fpreeken, hier zij het derhalven genoeg aantetekenen dat Ouderkerk in dien vreeslijken nood mede niet weinig heeft moeten lijden, 't geen ligtlijk te begrijpen is wanneer men nagaat dat alle de landerijen van geheel Amstelland, in eene openbaare zee veranderd werden: dit gebeur.

« VorigeDoorgaan »