CORNEL C. PLIN. *MINVTIANO SVO S. Offum iam perfcribere tibi quantum in puPblica prouinciæ Baticæ caufa laboris exhau ferim. nam fuit multiplex, a&áque eft fæpius cum magna varietate. Vnde varietas? vnde plures actiones? æcilius Clafficus,homo fœdus & apertè malus, proconfulatum in ea non minus violenter quam fordidè gefferat, eodem anno quo in Africa Marius Prifcus. Erat autem Prifeus ex Bætica,ex Africa Clafficus. Inde di&um Bæticoru(vt plerüque dolor etiã venuftos facit) non illepidum ferebatur. Dedi malum, & accepi : fed Marium vna ciuitas publicè,multíque priuati reum peregerunt in Clafficum tota prouincia incubuit. Ille accufationem vel fortuita vel volútaria morte præuertit. nam fuit mors ejus infamis ambigua tamen. Vt enim credibile videbatur voluiffe exire de vita, quum defendi non poffet,ita (mirum ) pudorem damnationis morte fugiffe, quem non puduiffet damnanda committere. Nihilominus Bætica etiam in defun&i accufatione perftabat prouifum hoc legi bus,intermiffum tamen, & poft longam intercapedinem tunc redu&um, addiderunt Bætici, quot fimul focios miniftrófque Claffici detule runt: nominatimque in eos inquifitionem poftu Lucius Albi- lauerunt. Aderam Bæticis,mecúmque Luceius nus al. Lu- Albius, vir in dicendo copiofus,ornatus: quem crius Albi ego quum olim mutuò diligerem, ex hac officii focietate amare ardentius cœpi. Habet quidem gloria, , in ftudiis præfertim, quiddam axovávnTov: nobis tamen nullum certamen, nulla con tentio: quum vterque pari iugo, non pro se sed pro caufa niteretur. Cuius & magnitudo& vtilitas vifa eft poftulare ne tantum oneris fingulis actionibus fubiremus. Verebamur ne nos dies, ne vox, ne latera deficerent: fi tot crimina, tot reos vno velut fafce comple&eremur: deinde ne iudicum intentio multis nominibus multifque caufis non laffaretur modò, verumetiam confunderetur: mox ne gratia fingulorum collata atque permifta, pro fingulis quoque vires omnium acciperet: poftremo, ne potentiffimi, viliffimo quoque quafi piaculari dato, alienis pœnis elaberentur. Etenim tum maximè fauor & ambitio dominatur, quum fub aliqua fpecie feueritatis delitefcere poteft. Erat in confilio Sertorianum illud exemplum, qui robustiffimum & infirmiffimum militem iuffit caudam equi: reliqua nofti. Nam nos quoque tam numerofum agmen reorum ita demum videbamus poffe fuperari, fi per fingulos carperetur. Placuit in primis ipfum Clafficum oftendere nocentem: hie aptiffimus ad focios eius & miniftros tranfitus erat, quia focii miniftríque probari, nifi ille nocente,non poterant.Ex quibus duos ftatim Claffico iunximus, Babium Probum, & Fabium Hifpanum: vtrunque gratia, Hifpanum etiam fa- genere, cundia validum. Et circa Clafficum quidem breuis & expeditus labor: fua manu reliquerat fcriptum quid ex quaque re, quid ex quaque caufa accepiffet. Miferat* etiam epiftolas Romam ad amiculam quandam, ia&antes & gloriofas,his quidem verbis, lò, lò,liber ad te venio: iam feftertium quadragies redegi, parte vendita Baticorum Circa Hifpanum & Probum multum enim repta * fudoris. Horum antequam crimina ingrede. ret, neceffarium credidi elaborare vt conftarer minifterium crimen effe, quod nifi effecif fem, fruftra miniftros probaffem. Neque enim ita defendebantur, vt negarent, fed vt neceffitati veniam precarentur. effe enim fe prouinciales, & ad omne proconfulum imperium metu cogi. Solet dicere Claudius Reftitutus, qui mihi refpondit, vir exercitatus & vigilans,& quamlibet fubitis paratus nunquam fibi tantum caliginis, tantum perturbationis of anti præ fufum, quàm quum ea prærepta & extorta defenfions fuæ cerneret, in quibus omnem fiduciam reponebat. Confilij noftri exitus fuit: bona Claffici quæ habuiffet ante prouinciam placuit fenatui à reliquis feparari: illa filiss hæc fpoliatis relinqui. Additum eft, vt ptcuniæ quas creditoribus foluerat, reuocarentur. Hifpanus & Probus in quinquennium relega ti. Adeò graue vifum eft, quòd initio dubitaba tur an omnino crimen effet. Poft paucos dies Chonium. Clauium Fufcum, Claffici) generum, & Stillonium Prifcum, qui tribunus cohortis fub Claffico fuerat, accufauimus, difpari euentu. Prifco in biennium Italia interdi&tum: abfolu tus eft Fufcus. A&ione tertia commodiffimum putauimus plures congregare, ne, filongius effet extracta cognitio, fatietate & tædio quodam iuftitia cognofcentium feueritáfque languefceret: alioqui fupererant minores rei, data opera hunc in locum referuati: excepta tamen Classi ci vxore, quæ ficut implicita fufpicionibus, ita non fatis conuinci probationibus vifa eft. Nam Classici filia, (quæ & ipfa inter reos erat) me al. Tiloniú. *!. Silloniu. 4 * fufpicionibus quidem hærebat. Itaque quum ad nomen eius in extrema a&tione veniffem (neque enim vt initio, fic etiam in fine verendum erat ne per hoc totius accufationis autoritas minueretur) honeftiffimum credidi non premere immerentem: idque ipfum dixi & libere & varié, nam modò legatos interrogabam, docuifféntne me aliquid, quod reprobari ream probapoffe confiderent: modò confilium à fenatu pe- ri tebam, putarétne debere me, fiquam haberem in dicendo facultatem, in iugulum innocentis, quafi telum aliquod intendere: poftremò totum locum hoc fine conclufi, Dicet aliquis, Iudicas ergo? Ego verò non judico: memini tamen me aduocatum ex iudicibus datum. Hic numerofiffime caufæ terminus fuit, quibufdam abfolutis, pluribus damnatis, atque etiam relegatis, aliis in tempus, aliis in perpetuum. Eodem fenatuf confulto induftria, fides, conftantia noftra pleaiffimo teftimonio comprobata eft : dignum folúmque par pretium tanti laboris. Conci- pretie pere animo potes quàm fimus fatigati, quibus toties agendum, toties altercandum, tam multi teftes interrogandi, fubleuandi,, refutandi. Iam illi quàm ardua, quàm molefta, tot reorum amicis fecreto rogantibus negare, aduerfantibas palàm obfiftere? Referam vnum aliquod ex iis quæ dixi. Quum mihi quidam è iudicibus ipfis pro reo gratiofiffimo reclamarent, Non que minus ( inquam) hic innocens erit, fiego o. mnia dixero. Conie&tabis ex hoc quantas contentiones, quantas etiam offenfas fubierimus, duntaxat ad breue tempus.nam fides'in præfen- in præf.quilą tia eos quibus refiftit, offendit: deinde ab illis * * ex omnibus etiam non elle ep. complicat. Sero: quang. fufcipitur ipfis fufpicitur laudatúrque. Non potui magis te in rem præfentem perducere. Dices,non fuit, tanti, quid[enim] mihi cum tam longa epiftola? Nolito ergo identidem quærere quid Roma geratur: & tamen memento* effe non epiftolam longam, quæ tot dies, tot cognitiones, tot denique reos caufáfque *complexa fit. Quæ omnia videor mihi non minus breuiter quam diligen ter perfequutus. Temerè dixi.diligenter fuccur rit quod præterieram,& quidem feró:fed quanquam præpofterè,reddetur. facit hoc Homerus, multique illius exemplo. eft alioqui perdecorú:à me tamen non ideo fiet. E teftibus quidam, fiue iratus quòd euocatus effet inuitus, fiue fubornatus ab aliquo reorum, vt accufationem exarmaret, Norbanum Licinianum,legatum & inquifi torem, reum poftulauit: tanquam in caufa Cafta *xoris Claf *vxor hæc Claffici præuaricaretur. eft lege caufici hic præ tum vt reus antè peragatur, *túc de præuaricatore*quæratur[videlicet]quia optimè ex accusatione ipfa accufatoris fides æftimatur. Norbano tamen non ordo legis, non legati nomen, non inquifitionis officium præfidio fuit: tanta conflana non ing. grauit inuidia home alioqui flagitiofus, & Domitiani temporibus vfus, vt multi: ele&úsque uaric. de hinc quæratur, quia non legatio * tunc à prouincia ad inquirendum, non tanquani bonus & fidelis, fed tanquam Claffici inimicus. dicenda Erat ab illo relegatus: dari fibi diem ad* diluenda crimina poftulauit. Neutrum impetrauit, coatus eft ftatim refpondere: refpondit: malum prauumque ingenium hominis facit vt dubitem confidenter an cóftanter, certè paratiffimè. Obie&ta funt multa, quæ magis quàm præuaricatio nocuerunt. Quinetiam duo confulares, Pompo |