4 Hic & fcriptor erit velox, cui littera verbum eft nec non Martialis a) Currant verba licet, manus eft velocior illis: ideoque ejus verba, etsi compluscula, hic adfcribere non tædet: Puer notarum præpetum, Sollers minister advola. Bipatens pugillar expedi, a) Epigrammatum Libro XIV, 208. Exer β) Epigrammat. CXLVI. Cum notis Jacobi Tollii, Amstelodami 1671. Conf. Joannes Brodæus Mifcellaneorum libro IV, cap. 9. in lani Gruteri Thefauro Critico, Tomo II. pag. 514. Francof. 1604. Quis ordo rerum tam novus, Præterea ex Modestino Jureconfulto a) discimus, notis olim excipi folita POSTVMIANVS. V. CL. FILIVS Licet vero ars illa per litterarum compendia scribendi, tum ab inventione, tum ab infigni utilitate, quam maxime commendanda ac prædicanda fit, peperit tamen pofteritati innumeras fere difficultates, quod veteres pleraque verba & fyllabas ita miris ductuum mæandris atque sinuosis inflexionibus exprimebant, ut non Accurfius folum visis hifce ingemifceret: a) in 1. 33. §. I. ff. ex quib. caus. major. bac B) Corp. Infcript. Tomo I. pag. 464. n. 8. Conf. jam laudata Eschenbachii Differt. de fcribis, fub f. nec non Ludovici Antonii Muratorii Differtatio De Notariis, quæ exftat Antiquit. Italicarum medii ævi Tomo I. pag. 659. feq. edit Mediolan. A. 1738. 1 bec Græca funt, quæ nec legi nec inteligi poffunt; fed & exercitatissimi plus semel conquesti sint, fibi in his legendis magnam molestiam adferri, crucemque figi. Huc refer omnes illas Variantes lectiones, quarum mole hodie non tam premimur, quam fere opprimimur, & in quibus interpretandis eruditi in tot contrarias distrahuntur fententias, fæpiusque pro veris & unicis lectionibus portenta opinionum fuppeditant; ceu egregie oftendit Reverendiffimus Præful Gottwicensis a), cujus verba digna funt, quæ referantur: Enate, inquit, exinde apud nos lectiones, quas appellant, variantes, nullo babito delectu cumulatæ, fed cæco impetu chartis illinitæ, queis hodie nonnunquam gravatos, non ornatos, distortos & obfcuratos, non elucidatos Codices habemus: quod enim affirmat unus, negat alter, recentioris quandoque, aliquando plane nullius Codicis vetufti auctoritate fuffultus, ut in Codice fimili, loco Corporis decori & venufti, nil nifi mifere confarcinati centones fæpius compareant, & fic ars critica veritatis & claritatis Mater, nil nifi errores, Spbalmata, & poftremum Scepticismos pariat. Omnium horum malorum culpam sustinent obscura illa veteris scripturæ compendia, iisque jam antiquitus multos & in errores & maximam fraudem nonnunquam inductos fuisse, haud obfcurum eft ex Ciceronis epiftola ad Atticum β): Et quod, ait, ad te de decem legatis fcripfi, parum intellexti: credo, quia διὰ σημείων Scripferam. Adde varias Iuftiniani Imp. conftitutiones, quæ illas, ceu ibi vocantur, figlorum captiones & compendiosa ægnimata ex legum Codicibus proscribunt atque ejiciunt. Vid. Conftit. de concept. Digest. ad Tribonianum, §. 13. Conftit. ad Anteceff. §. 8. & Conftit. ad Senatum & omnes populos, §. 22. ubi notanter sancitum eft: pænam falfitatis conftituimus & adverfus eos, qui in pofterum leges noftras per figlorum obfcuritates aufi fuerint confcribere. Fallor, aut huic prohibitioni cauffam dedit calliditas eorum, qui parum utebantur Siglis notisque ufitatis & folennibus, fed notis plane ignotis, recensque in horum cerebello natis, qui vel errore, (quod quæ scriberent non magis callebant, quam doctæ aviculæ cantum fuum) vel dolo atque malitia, ex quolibet quidlibet eruere & ita turpe lucrum facere cupiebant. Huc refer illam Quinctiliani y) querelam: nam cetera (actiones scilicet forenses) quæ fub nomine meo feruntur, negligentia excipientium in quæftum notariorum corrupte, minimam partem mei a) in fupra laudato Chronico, Tomo I, libro I. p. 6. β) Epift. libro XIII, 32. p. 468. edit. Io. Georgii Grævii, Amft. 1684. y) Inftit. Orator. libro VII. cap. II. pag. 326. edit Celeb. I. M. Gesneri, Gottinge 1738. ba habent. Culpat hic, ceu recte observat Justus Lipfius a), non de facultate, fed de intentione, & quod tantum in quæstum, non fidem excepiffent. Sed verum cave credas, illis legum & severitatis securibus filvas Abbreviationum cæsas, pofterioresque haud aufos fuisse, quid adverfus edictum Sacratiffimi Principis facere, ut potius prolixe in hoc publicaque commoda peccaverint, ac notas sæpiuscule, in quibus nihil erat legitimum, nihil uspiam folemne, finxerint, maximo Jurisprudentiæ & aliarum scientiarum damno; ficuti venuste demonstrat præfidium quondam & dulce Themidos Batavæ decus Cornelius van Bynkershœk β), nec non vir Clariffimus Hermannus Noordkerk y). Fieri etiam potuit, ut Pfalmorum libri, aliique notis Tironianis exarati d), quibus ante & post Juftinianum ufi funt Christiani, multis erroribus sequiori ævo anfam dederint; præfertim cum exemplaria hujusmodi notis confcripta in oscitantium librariorum manus inciderint. Quum itaque abbreviataram fyllabarum incauta lectio maximas, ut fupra diximus, difficultates adferret, plurimique se hisce laqueis expedire haud poffent, defuerunt antiquis & novioribus temporibus, qui in id genus nodos labyrintheosque flexus implicitis filum atque auxiliatrices manus præbuerunt. Hos inter eminent ac excellunt Valerius Probuse), Magno), Petrus Diaconusy), Johannes Buxtorffius 9), Bernardus de Montfaucon ), Nicolai n), Sertorius Vrfatus 入), & multi alii, quos paf 6 a) Epiftolarum selectarum centuria I. ad Belgas, epist. 27. Operum Tomo II. p. 381. edit. Antverp. 1637. B) Obferv. luris Romani, libro I, 23. y) In Difquifitione de Lege Petronia, p. 29. & 35. ubi pulchre docet, Librariis morem fuiffe, pro iis, quæ non fatis capiebant, nota magis substituere. Jn primis conf. laudati Viri Obfervationum Decas, p. 8. & 9. d) Vide fis Mabillonium de Re diplom. lib. I. cap. XI. §. 6. Adde §. 18. d. c. & lib. V. p. 456. ubi Tironianarum notarum specimen alphabetico ordine digeftum ex Pfalterio Germanenfi exhibet æri incisum. Conf. omnino laudatus fupra Nicolai de Siglis veterum, cap. III. §. VI. feq. Chronicon Gottwicense, Tomo I. libro I. p. 23. & 24. nec non viri Celeberrimi Ioh. Nicolai Funccii de fcriptura veterum Commentatio, cap. V. §. 10. yfii Gothofredi e) Vide ejus libellum de Notis Romanorum interpretandis, in Dionyfii Gothofredi Corpore Au torum Latinæ linguæ, p. 1454. feq. Exftat etiam apud Joannem Godeschalcum Claufingium, in Iure Publico Romanorum, Tomo I. p. 104. feq. Lemgoviæ 1726. ?) Vide hujus Notas luris, apud Gothofredum, c. I. pag. 1482. feq. •η) In libro de Notis litterarum more Romano, apud Gothofredum, p. 1498. feq. 9) De Abbreviaturis Hebraicis, Franequeræ 1696. 1) Jn Palæographia Græca, five de ortu & progressu litterarum Græcarum, & de variis omnium fæculorum fcriptionis Græcæ generibus: itemque de Abbreviationibus & de notis variarum artium ac difciplinarum; additis figuris & Schematibus ad fidem manufcriptorum Codicum. Parifiis 1708. *) De Siglis veterum, paffim. A) In Commentario de Notis Romanorum, in Joannis Georgii Grævii Thefauro Antiquitatum Romanarum, Tomo XI. p. 508. Trajecti ad Rhenum & Lugduni Batavorum 1699. Adfcribere juvat magni Grævii judicium ex præfatione laudato Tomo præmissa: Habes, inquit, Sertorii Urfati Equitis Patavini de notis Romanorum commentarium fumme neceffarium, qui non modo nummos & infcriptiones prifci ævi, fed & infinita Romanarum legum & aliorum idoneorum Latina linguæ auctorum hujuscemodi notis referta intelligere defiderant. : passim laudat vir Cl. Baringius a) quibusque ipse haud exiguam lucem addidit. Nemo autem est, qui majori apparatu, laudabiliori industria, & feliciori successu hanc operam navavit, quam præsentis Lexici Auctor Doctiffimus, Amplissimus JOANNES LVDOLPHVS WALTHERVS, Sereniffimi & Potentiffimi Magnæ Britanniæ Regis in Archivo Electorali a Secretis. Dixit profecto quod res eft Celeberrimus Eckhardus β): Præclare de rei diplomaticæ ftudio mereretur, qui per fæcula eundo abbreviaturas cujusvis ætatis diplomatibus proprias colligeret, modumque legendi illas oftenderet. Et fane dolendum eft, intercepiffe nobis fata egregium & utiliffimum opus de abbreviaturis Germanorum, quod molitus eft Nic. Staphorftius. En tibi, erudite Lector, WALTHERVM non minora votis, sed longe, majora præstantem, quique, ceu Cl. Baringius y) prodidit, B. Staphorstio, Hiftoriam ecclesiasticam Hamburgenfem edenti, in describendis Diplomatibus ex primis tabulis, opere & confilio adfuit, magnamque tunc temporis nominis gloriam in Novellis litterariis adeptus est. Nos vero haud decrevimus, in laudes WALTHERI, ejusque infignem & admirandam artem veteres scripturas pingendi, easque ad unguem exprimendi peritiam atque dexteritatem, excurrere: vigilatas noctes huic Operi impensas enumerare: ærumnabilem molestissimumque laborem in adornando hocce Lexico adhibitum prolixius prædicare; quum haud opus fit, hos verbis efferre, quorum virtus solidum decus exhibet, quique jam per ora Virûm victores volitant. Quandoquidem vero, ceu Jureconfultus d) monet, in foro caussas dicentibus nefas esse videtur, nulla præfatione facti judici rem exponere, atque origine non repetita, illotisque, uti eft τὸ λεγόμενον, manibus, protinus materiam tractare; nos operæ etiam pretium facturos esse confidimus, nonnulla de præsentis Lexici ratione & instituto præfari, quæ, cum ibi veneris, evidentiorem intellectum præstant. Observant Viri docti, & inter hos Mabillonius e) nec non Abbas Gottwicensis 5), Veteres alia fcribendi ratione in libris & Codicibus a) Jn Clave Diplomatica. β) Jn fupra laudata Introductione in rem diplomaticam, p. 61. 7) Jn Clave Diplomatica, p. 40. d) Gajus in 1. 1. ff. de origine Juris. *) De re diplom. libro I. cap. XI. p. 50. & libro V. in pr. 2) Libro II. p. 77. & 89. Μπ. |