het verdrijven der Tempelieren, in 1314, diende het tot een magazijn van vruchten en wijnen. Later werd het door een der Hertogen aan de stad tot eene waag geschonken.

*TENANG-PASSANG is geen kanaal, maar een meer. TENARLO, geh., prov. Drenthe. Zie TINARLO.

W.

TENDENWEGE, haventje op het eil. Zuid-Beveland, prov. Zeeland, gem. en 10 min. N. van 's Heer-Arendskerke. Bij dit haventje staan 2 h. en er ligt aldaar cene sluis, waardoor de watering van 's HeerArendskerke c. a. en die van Heinkenszand, van het overtollige

water outlast worden.

TENGAH, POELOE-TENGAH, eil. in Oost-Indië, in de Zee-van-Java, aan de Noordkust van het eil. Java, tegenover Djapara.

TENGAHAN, distr. in Oost-Indie, op het eil. Java, resid. Soerabaja, atd. Grissé, reg. Lamongngan. In dit distr. zijn, den 23 September 1849, 268 woningen en 1324 hamatten padi door brand vernield. *TENGER. Staat: Žie ZINGAR. lees: Zie ZINGER.

TENGOEH, of TENJOEH, berg in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Samarang.

TEN-RIJSS, hofstede, prov. Gelderland, gem. enu. N. W. van Nijkerk, in de buurs. Holk; met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte beslaande van ongeveer 26 bund.

TENTEN (DE) ligt u. Z. voor Grootegast en telt 8 h. en 30 inw. TERAARSCHE ZUWE (DE), naam, welken men in de wandeling geeft aan de DEMMERIKKER-ZUWE, prov. Utrecht. Zie Zuwe (DE). W. TERANJOE, naam, welken men ook wel geeft aan het eil. TRANNA, een der Aroe-eilanden. Zie TRANNA. W.

*TER-BANDSTER-MOLEN. Staat: Zie BANDSTERMOLEN. lees: Zie

BANDTSTER-MOLEN.

TEREIKEN, geh., prov. Noord-Braband. Zie TERRijken. W. en A. TERHEIDE, d. in Delfland. Zie HEYDE (TER-). w.

--

*TERHEYDEN. Het d. is slechts voor een gedeelte met linde-/ boomen beplant. De R. K. kerk heeft geenen dikken stompen toren, maar eenen vierkanten, niet hoogen toren met uurwerk, gedekt door eene lage spits. De Kleine-Schans ligt nabij het d. en de Groote-Schans (Spinola), aan den weg op Breda. Het Slotje is een eenvoudig heerenhuis, omringd door eene gracht. Het is thans door den Heer ENSCHEDE bewoond. De drie wegen, waarnaar dit h. den naam van Drijweg zoude dragen, maken wel eenen driesprong, waarvan een weg naar den Moerdijk, een naar Breda en een achter om de kom van het d. loopt, doch de weg van TERHEYDEN op Zevenbergen en die op de Moerdijk zijn bij dit punt één weg en scheiden eerst later van een.

TERHORNE, kadast. gem., prov. Friesland, kw. Zevenwouden, griet. Utingeradeel, arr. en kant. Heerenveen, bevattende de d. Terhorne, Terkaple en Akmarijp, en, volgens het kadaster, eene oppervlakte beslaande van 1690 bund. 85 v. r., waaronder 1455 bund. 3 v. r. 43 v. ell. belastbaar land.

*TERHORNE, geh. in Wonseradeel. Dit art. moet wegvallen. TERHORST, geb., prov. Limburg, gem. en 18 min. van Mheer; met 18 h. en ruim 40 inw.

De

* TERKAPLE heeft eene timmerwerf voor kleine vaartuigen. kerk is bekend door een geschilderd verwulf en eene fraaije zerk of grafsteen. De dorpschool wordt gemiddeld door 25 leerlingen bezocht, onder welke die van het nabij gelegen d. Akmarijp.

--

• TERKAPLE-EN-AKMARIJP. De toren te Akmarijp is in 1844 afgebroken en daarvoor een klokhuis in de plaats gesteld." De eerste, dien wij als leeraar in deze gem. vermeld vinden, is geweest ABRAHAMUS SPILLERIJ, die in het jaar 1621 overleden is.

TERMIED is een h., geen geh.

TERNAARD, kadast. gem., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. West-Dongeradeel, arr. Leeuwarden, kant. Holwerd, bevattende de d. Ternaard, Brantgum, Foudgum, Hantum, Hantumer-Uitburen, Hantumbuizen, Hiaure en Waaxens,

en 9

volgens het kadaster, eene oppervlakte beslaande van 3316 bund. 75 v. r. 41 v. ell., waaronder 3267 bund. 90 v. r. 74 v. ell. belastbaar land.

TERNADIE, berg in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Djapara, reg. Koedoes.

•TERPEN (DE DRIE-) is geen geh., maar een b., met ongeveer 1 bund. grond.

* TERŘIJKEN of TEREIKEN telt 4 h. en ruim 20 inw.

• TERS (DEN), staat: Zie TEEBS (DE). lees: Zie TEERS (DE). STER-SCHEER, havez., prov. Overijssel. Zie SCHEERE (DE). W. TERSCHELLING, eil., prov. Noord-Holland. Zie SCHELLING (TER-). W. TERSLUIS, geh., prov. Noord-Holland, gem. Venhuizen-en-Hem, u. van Venhuizen; met 10 h. en 70 inw.

TERTAJASSA is geen d. maar eene st.

*TERWISGA, geh., reg. 5, staat: Kondumerdam lees: Koudumer

dam

*TETERINGEN. Kerkeind en Hoolstraat zijn b. De R. K. kerk is een eenvoudig langwerpig gebouw, met smallen vierkanten toren, middelmatige spits en uurwerk, benevens een kloktorentje op het dak, staande op een ommuurd kerkhof.

TETES, distr. en d. in Oost-Indië. Zie DJETIS. W.

*TEUGÉ, geh., prov. Gelderland, telt 37 h. en 540 inw.
*TEUNIS (ST.). Staat: Zie ANTONIS. lees: Zie ANTONIS (ST.)
*TEVEKOP. Dit art. moet wegvallen

TEWEJ, riv. in Oost-Indië. Zie SOENGEJ-TEWEJ (DE). W.

* TEXEL behoort tot het 1 k. d., 13 m. k., 9 s. d., en bevat mede de geh. het Nieuwe-Schild, de Westen en Zuidkappel. In 1849 zijn van TEXEL uitgevoerd 56,670 Ned. ponden schapenkaas. *TEYLINGERBROEK. Staat: Zie TEDINGER ROEK. lees: Zie TE

DINGERBROEK.

THEBESHOF, alleenstaand b., grooth. Luxemburg, gem. Ettelbrück. De bewoners behooren kerkelijk tot Nieder-Schieren.

*THEDING WEERD. Ter plaatse, waar het kasteel vroeger gestaan heeft, ziet men thans eene in 1850 geheel nieuw gebouwde en fraaije heerenhuizinge, welke het oude en sinds lang vervallen woonhuis vervangen heeft. Nabij deze huizinge staat een kapitaal en voortreffelijk ingerigt bouwhuis. Het landgoed is aangenaam gelegen aan de Linge, welke het doorsnijdt en wordt door vijvers, breede en diepe grachten en fraaije lanen omgeven, en beslaat, met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte van 104 bund. 90 v. r.

76 v. ell.

THEDING WEERDSCHE-BRUG (DE) ligt i u. Z. O. van Kapel-Avezaath. Deze brug behoort tot het landg. Thedingweerd, is uitsluitend voor de bewoners daarvan gelegd en slechts bij vergunning voor anderen opengesteld.

THEERE-HEIDE, ontgonnen heideveld, prov. Noord-Braband, gem. en u. Z. Z. W. van St. Michielsgestel, nabij het landg. Zegenwerp; daaromtrent staan 37 h. verspreid, met 290 inw.

THEMA, voorm. burg, prov. Groningen. Zie TEDENA. W.

* THEMAAT (DE HEGGE-OP-). Reg. 9, staat: DE DONDE VAN TROOSTWIJK, lees: DE DOUDE VAN TROOSTWIJK,

* THEMAAT-UTEN-ENG, Reg. 6, staat: schotbaar lees: belastbaar Reg. 9, staat: thans lees: toen

THERESŤANEN-KLOOSTER, voorm. kloost. te Roermond. Zie

KARMELITESSEN-KLOOSTER.

THEZINGE ligt u. van Ten-Boer. In het vierkant, waarin vroeger het klooster stond, staan thans 55 h., bewoond door 250 inw. Tot dit d. behoort niet het geh. Stierwolde, maar eenige boerderijen. Bl. 121, reg. 22, staat: 1823 lees: 1829 De eerste, die in de Christelijk Afgescheidene gem. te THESINGE het leeraarambt heeft waargenomen is geweest H. M. WIERSMA, die in het jaar 1844 derwaarts kwam en in het jaar 1848 naar Giessendam vertrok.

THEZINGER-MAAR, water, prov. Groningen, gem. Ten-Boer, in eene noordwestelijke rigting loopende van de Rolle, bij het Damsterdiep, naar Thesinge. Het maakt de scheiding tusschen de gem. Ten-Boer en Noorddijk uit. Daarover ligt eene houten brug met ijzeren leggers en steenen landboofden, in den grooten weg van Groningen naar Delfzijl.

THOLEN, gem. Bl. 150 in de noot, reg. 2, staat: met zijne lees: beleent met zijne Bl. 152, reg, 13, staat: aanwassingen lees: aanwassen

*THOMAES-POLDER. Reg. 3, staat: Hon- lees: Hont THORINGIA, oude landstreek. Zie THURINGIA.

* THORN (HET LAND-VAN-). Reg. 4 en 5 staat: het later te vermelden lees het reeds op bl. 143 vermelde

W.

S THORUM, Voorm, st., prov. Groningen. Zie TORUM.
THREE-BROTTERS. Staat: Zie DRIE-BROEDERS. lees: Zie DRIE-

GEBROEDERS.

THURINGIA of THORINGIA, oude landstreek, welke men volgens sommigen in ons vaderland zoeken moet, en waarvan dan Doringen, Duur, Doornenburg, Dorenweerd, Dorestadum, Dordrecht enz. hunne namen zouden ontleend hebben.

THYSSELINGSKERKE, voorm, kerk in Holland. Zie TiEzelines

*TJA (DE). Staat: Zie TJA-RYT. lees: Zie TJA-RIJT (DE GROOTE-). *TJABANG-BOENGIN, lees: TJABANG-BOEMI. Het is een gouvernementsdistr. aan de Tjitaroem.

TJAHIJANA, distr. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Banjoemaas, afd. Poerbolingo.

TJAKTAKAN, d. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. en reg. Bezoekie, afd. Bondowoso.

TIALARANG, d. in Oost-Indië, op het eil. Timor.

TJALLEBERD, kadast. gem., prov. Friesland, kw, Zevenwouden, griet. Aengwirden, bevattende de d. Tjalleberd, Lunjeberd, Gersloot en Terband, en beslaande, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 4064 bund. 83 v. r. 71 v. ell., waaronder 4042 bund. 27 v. r. 20 v. ell. belastbaar land.

* TJALLEHUIZUM telt 7 h. en 50 inw., van welke de R. K. te Oosterend parochiëren.

* TJALLINGA', bij Ferwerd. De juiste plaats, waar deze state gestaan heeft, weet men niet meer aan te wijzen.

*TJALLINGA, bij Nijkerk, lag 11⁄2 u. W. ten Z. van Holwerd, 3 min. Z. W. van Nijkerk.

- TJALLINGSMEER, staat: griet., gem: lees: gem.

* TJALMA. Reg. 6, staat: IDSENGA lees: IDSINGA

TJAMBOETIPA, d. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Preanger-Regentschappen, reg Bandong.

TJAMPEA, ook wel TANAH-DJAMPEA, eil. in Oost-Indië, in de Zee-van-Floris, Z. O. van de Postiljons-eilanden.

TJANDI-GROEP, eilanden in Oost-Indië, in het W. van deKey-Archipel. TJANDJOR, reg., st. en eil. Zie TJANJOR. W. en A.

TJANGKREB, distr. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Bagelen, afd. Poeworedjo.

TJANJOLIE, staat: eil. lees: eil. en d.

TJANJOR (DE) of TJANDJOR, riv. in Oost-Indië, in het eil. Java, resid. Preanger-Regentschappen, reg. Tjandjor. Het is eene heldere riv., wier water met een statig geruisch over zware steenen vloeit. TJAROEBAN, d. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Madion, reg. Tjaroeban. In de nabijheid is een bosch van den zelfden naam.

TJATJABAN-KOELAN (DE) loopt door de resid. Tagal, en is een der twee takken, waaruit de Pamalawangan ontstaat. Zij ontspringt uit den berg Wanalaba, bewesten den Slamat, omtrent 2500 ell. beoosten het d. Wanalaba, in het distr. Lebaksioe; neemt haren loop noordelijk door het distr. Lebaksioe tot het d. Doekoedjati, en valt daar in het distr. Gantoengan, betwelk zij in eene noordwestelijke rigting doorsnijdt. Na, bij Djati-Laban, de Tjatjaban-Wetan te hebben opgenomen, neemt zij den naam van PALAWANGAN aan, onder welken naam zij zich, na eenen loop van 25 palen, bij het poststation Maribaja, in de Zee-van-Java ontlast.

TJATJABAN-WETAN (DE), riv. in Oost-Indië, in het eil. Java, resid. Tagal. Zij is een der twee takken, waaruit de Pamalawanga ontstaat; heeft onderscheidene bronnen, waarvan die bij de d. DjatiNegara en Lebakwangi de voornaamste zijn. Van haren oorsprong af stroomt zij noordwaarts tot Karang-Djati; van daar noordwestelijk door het distr. Gantoengan tot het d. Ranjoe- Weroe; loopt vervolgens, in eene noordelijke rigting, door het distr. Balamoa, tot het dorp Karang-Waloeg, en valt daar weder in het distr. Gantoengan, en bij het d. Djati-Laban in de Tjatjaban-Koelan.

TJATJEAN, d. in Oost-Indië, op het eil. Jara, resid. Bagelen. TJATOOR (DE), riv. in Oost-Indië, in het eil. Java, resid. Madion. TJAWIT, d. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Tagal, reg. Pamalang, distr. Boengas.

་

TJAWOR-BOTI, distr. in Oost-Indië Zie TJADER-BOTTI. W.
TIBMA, geh., prov. Friesland, telt 14 h. en 80 inw.
TIEDOENAN (DĖ), riv. in Oost-Indie. Zie TEDOENAN (DE) W.
TIEGA-EILANDJES, eil. in Oost Indië. Zie DRIELINGEN (Dɛ).

TIEKE, b., prov. Friesland, griet. Smallingerland; telt 32 h. en 150 inw.

TIEKE, geb., prov. Friesland, griet. Tietjerksteradeel, bestaat uit 18 h. en 100 inw.

* TIEL, gem. Bl. 170. Het plan tot bouwing eener korenbeurs is in zoo verre gewijzigd, dat zij nu gebouwd is tusschen de Korenmarkt en de Agniclenstraat, hebbende op de cerste een op- en in de

laatste eeue afrij. Bl. 171. De havenmond is wijd 8 ell. en daarover ligt eene dubbele ophaalbrug. Onder de vermaarde Tielenaars verdienen ook melding: de Regtsgeleerde Mr. HERMAN JACOB DIJCK MBESTER, geb. 1 Februarij 1771, † 16 Junij 1850, en de Krijgsheld DAVID HENDRIK Baron CHASSE, geb. 17 Maart 1765, † in den nacht tusschen 1 en 2 Mei 1849, als Generaal der Infanterie.

TJELEGEN, d. in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Bantam, reg. Serang, afd., distr. en 4 u. van Anjer.

TIELLANDT. Bl. 191, reg. 9, staat: fasces lees: fasce TIENDE-VEEN, geh., prov. Drenthe, gem. en 24 u. Z. W. Beilen; met 20 h. en ruim 140 inw.

TIENDE-WEG, b., prov. Zuid-Holland. Zie TIENDWEG.

van

* TIENDGORZEN (DE VLAŠ-). Staat; Zie Vlas-Tiend-gorzEN. lees: Zie VLAS-TIENDE GORZEN (DE).

TIENDWEG of TIENDE-WEG, b., prov. Zuid-Holland, , gem. en

u. W. van Leerdam; met 5 h. en 30 inw.

*TIENT, geh., prov. Noord-Braband, ligt 25 min. Z. O. van Zeeland en telt 14 h. en 90 inw.

*TIERE. Staat: Zie ONZE-LIEVE-VROUW-TE-BERG. lees: Zie LieveVROUW-TEN-BERG.

TJERKWERD, kadast. gem., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wonseradeel, arr. Sneek, kant. Bolsward, bevattende de d. Tjerkwerd, Allingawier, Dedgum, Exmorra, Greonterp, Hieslum, Longerhouw en Parrega, en, volgens het kadaster, eene oppervlakte beslaande van 3830 bund. 28 v. r. 71 v. ell., waaronder 3400 bund. 15 v. r. 64 v. ell. belastbaar land.

TJERK WERD, d., telt 34 h. en 150 inw.

* TJERKWERDER-POLDER (DE). Dit art. moet wegvallen. TIERO, distr. in Oost-Indië, op het eil. Celebes, op de Zuidelijke landtong.

TIERO-BAAI, baai in Oost-Indië, in de Golf-van-Boni, aan de Oostkust van de Zuidelijke landtong van het eil. Celebes. Het is eene tamelijk wel ingesloten ankerplaats. Binnen de baai staat meer dan 30 vademen water, tot nabij den noordelijken hoek, alwaar het plotselings ondieper wordt en een inham is, welke eene mijl of iets meer inloopt, met 14 vademen water. Het zuidelijke gedeelte der baai is onzuiver, hebbende een rif, dat bij laag water droog loopt.

TJESMAWIER, voorm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. Idaarderadeel, u. N. N. O. van Grouw, waartoe zij behoorde, doch waarvan thans niets meer bekend is.

* TJESSENS, griet. Achtkarspelen. Men weet de juiste plaats, waar deze state gestaan heeft, niet meer aan te wijzen.

TJESSINGA, vnorm. state, griet. Leeuwarderadeel. Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans eene boerenplaats en grachten, welke eene oppervlakte beslaat van 26 bund. 10 v. r. 15 v. ell. § TJETSMA of TJITSMA, voorm. state, prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Barradeel, 3 min. 0. bij Wynaldum. - Ter plaatse, waar hij gestaan heeft, ziet men thans eene boerderij, welke eene oppervlakte beslaat van 37 bund. 34 v. r. 39 v. ell.

O.

TIGCHELWERK (HET STIENZER-), geh., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. Leeuwarderadeel, 40 min. Q. van Stiens, aan de Ee; met 11 h. en ruim 60 inw.

TJIAMPLONG (DE), riv. in Oost-Indië, in het eil. Java, resid. Preanger-Regentschappen. Zij doorstroomt de streek, die op eenigen