AELSUM, d., prov. Friesland. Zie AALSUN,

W:

AEMINGA, voorm. state, prov. Friesland. Zie EMINGA. W. AEMSFORT, oude naam van de st, AMERSFOORT, prov. Utrecht. Zie AMERSFOORT. W. en A.

AEMSTELREDAM, onde naam van de st. AMSTERDAM, prov. NoordHolland. Zie AMSTERDAM. W. en A.

AEMSVEEN. veen, prov. Overijssel. Zie AnsvEŁN

van

AENGEHORREN, geh. in Fivelgo, prov. Groningen, arr., kant. en 24 u. Z. W. van Appingedam, gem. en u. W. ten Z. Ten-Boer, onder Woltersum.

AENGTERP, b., prov. Friesland.

Zie ANGTERP.

AENGWIERUM, oude naam van het d. ENGWIERUM, prov. Friesland. Zie ENGWIERUM.

W.

*AENG WIRDEN beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 4064 bund. 85 v. r. 71 v. ell., waaronder 4042 bund. 27 v. r. 20 v. ell. belastbaar land, en telt 405 h, bewoond door 540 huisgez., uitmakende eene bevolking van 2800 inw. De Herv., die er 1690 in getal zijn en twee kerken hebben, als: ééne te Tjalleberd en ééne te Terband, maken de gem. van Tjalleberd-LunjeberdGersloot-Terband-en-een-gedeelte-van-Heerenveen

Het grietenijhuis van AENGWIRDEN staat bij Heerenveen,

uit.

AENSTOOT, oude naam van het d. OTTERLOO, prov. Gelderland. Zie OTTERLOO, W.

AEPEN, buurs. in Gelderland. Zie APPEN, W.

AERNEM, oude naam van de st. ARNHEM. Zie dat woord. Wbk. en A. * AERT (TER-) ligt u. N. W. van Assen, 1 u. Z. W. Men telt er 4 h. en ruim 30 inw.

van Vries. AESINGA, voorm. adell. h., prov. Groningen. Zie ASINGA. W. AESTERMAR, oude naam van het d. OOSTERMEER, prov. Friesland. Zie OOSTERMEER. W.

*AFFERDEN, in Opper-Gelder, heeft een gierpontenveer over de Maas, in den weg van dit dorp op Vorthem.

die

* AFFERDEN-DRUTEN-EN-DEEST. De eerste, die in deze gem. het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest HENRICUS DE BRUIN, in het jaar 1615 herwaarts kwam en in het jaar 1659 overleed. AFFETA, stranddistr. en st. in Afrika. Zie FETA. W. AFGELATEN-VEN (DE), poel in de beide in het markgr. van Bergen-op-Zoom, prov. Noord-Braband, gem. Woensdrecht-Hoogerheiden-en-Hinkelenoord.

AFMEETING (DE), pold. in den Biesbosch, prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr. 's Hertogenbosch, kant. Heusden, gem. Werkendum; palende N. aan de Weeren over de Bakkers-kil, O. aan den Wieringer-wal en den Borcharen-polder, Z. aan het Heimans-gaatje, W. aan de Bruine-kil. Deze pold., welke in het jaar 1841 bedijkt is, beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 9 bund. 64 v. r., en watert uit door eenen duiker met eene klep op de Bruine-kil. De hoogte der dijken is 2.64 ell. Het land ligt 0.80 ell. boven A. P. Hij wordt door den eigenaar bestuurd. En maakt een gedeelte uit

van de zoogenoemde Weeren-over-de-Bakkerskil.

* AFSCHED wordt ook wel de KAMPER-ZEEDIJK genoemd. Men telt er 29. h. en 150 inw. Er is eene school, welke gemiddeld door

25 leerlingen bezocht wordt.

AFSNIJDING-VAN-WEERENSTEIN, onbehuisde pold. in den Biesbosch, prov. Noord-Braband. Zie Joachimmer-veld. W.

AGASTALDABURG, plaats, vermeld in 1049, als liggende in dat gedeelte van het distr. Isloa, van het graafs. Amelande, dat door Keizer HENDRIK aan BERNOLDUS, den twintigsten Bisschop van Utrecht, geschonken werd. Men meent daarvoor te moeten houden de hofstede ŎLDEHOF, gem. Markelo, in Overijssel.

AGATENKYRECA, ouden naain van bet d. AAGTEKERKE, prov. Zeeland. Zie AAGTEKERKE W.

AGATHA (ST.) ligt u. Z. O. van Cuyk en bijna even zoover N. W. van Oeffelt. Men heeft er eene olieslagerij.

AGATHA (DE SLUISPOLDER-VAN-), pold. prov. Noord-Braband. Zie SLUISPOLDER-VAN-ST. AGATHA W.

AGATHA'S-KONVENT (ST.), voorm. kloost. in Rijnland, digt aan de wallen der stad Leyden, buiten de Rijnsburgsche-poort. Het werd bewoond door Nonnen van de orde van ST. AUGUSTINUS. In den Spaanschen oorlog is het geheel omvergehaald en bij de vierde vergrooting van Leyden gedeeltelijk in die stad getrokken.

AGENG, bosch in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Pekalongan, distr. Wonosobo.

AGENORIA, verl. plant. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname, aan de Beneden-Saramacca, ter linkerzijde in het afvaren; palende bovenwaarts aan den militairen post Nassau, beneden waarts aan de suikerplant. Kent; 500 akk. groot.

AGGEMA, voorm. burg in Hunsingo, prov. Groningen, arr. en 2u. N. W. van Appingedam, kant. en 3 u. N. O. van Onderdendam, gem. Uithuizermeeden.

AGILMARI, oude naam van het EGELMEER, prov. Utrecht. Zie EGELMEER. W.

AGNES-KONVENT (ST.), voorm. kloost. te Groningen. Zie AG

NIETEN KLOOSTER.

AGNIETEN-EILAND of POELOE-PANGANG, eil. in Oost-Indië, in de Zee-van-Java, 2 m. N. W. van Onrust.

AGNIETEN-KLOOSTER (ST.), voorin. kloost. te Elburg. Zie FRAN

CISCANER-KLOOSTER. W.

AGNIETEN KLOOSTER (ST.) of ST. AGNES-KONVENT, Voorm. kloost. . Dit kloost. was bewoond te Groningen, bij de Oude-Ebbingestraat. door Nonnen van den derden regel van den H. FRANCISCUS. De gebouwen zijn meerendeels gesloopt en dienen overigens tot woningen voor arme lieden.

In een

AGNIETEN-KLOOSTER (ST.), voorm. kloost. te Hoorn, achter de Grootekerk. Dit kloost. was in het jaar 1585 gesticht voor Nonnen, die naar den derden regel van den H. FRANCISCUS leefden oud handschrift leest men daaromtrent: » Anno 1385 syn tot Hoorn ge» komen Susteren van de derde ordre van S. FRANCISCUS, en verkregen ⚫ van de Regent en Burgemeesttren der Stede, om een Convent te setten, op dat land achter die Groote Kerke, met conditiën, dat sy » die Weel, dat is dat water, dat achter dat Convent placb te loopen, souden aenhalen en stoppen, met koeiemesse, en int jaer 1397 soo is geconsacreert den Hoogen Autaer, S. Agniet. 1435 » noch gewyt haer houte kerk, en Ao. 1462 soo is die steenen kerk » van SINT AGNIET gewijt." Het had op het groote kerkhof tot zijnen ingang, en strekte zich van daar noordwaarts tot aan het Sint. Geerten-klooster, dat van voren breed was, tot dat het tegen het Ceciliaklooster aankwam, waarop het erf smaller werd, en wat noordwaarts strekte tot aan de Turfhaven. In het jaar 1593 heeft men door het

1

achtereinde dezer twee kloosters, eene nienwe straat gelegd, de Gravenstraat genoemd. In het jaar 1586 werd dit klooster verbouwd tot een ADMIRALITEITSHUIS. Thans is een gedeelte van dit gebouw afgestaan tot onderwijs aan de leerlingen van de CLINISCHE SCHOOL, en het overige dient tot andere nuttige einden.

AGNIETEN-KLOOSTER, voorm. kloost. te Kampen, op den Vloeddijk, dat in de vijftiende eeuw gesticht was en bewoond door 26 Nonnen van den derden regel des H. FRANCISCUS. Ter plaatse, waar het gestaan heeft, ziet men thans de STADS-ARMENSCHOOL en eene BE

WAARSCHOOL VOOR DE MINVERMOGENDE KLASSE.

AGNIETEN-KLOOSTER, te Rhenen. De grond, waar het gestaan heeft, zijn thans tuinen, waaronder nog onderaardsche gangen zijn; ook zijn de zijmuren nog overblijfselen daarvan.

AGNIETEN-TOREN (ST), voorm. toren te Hoorn, aan de Stadsvest, thans de Jodenbuurt. Deze toren, welke in het jaar 1508 gebouwd werd, ontving zijnen naam naar het St. Agnieten-klooster, waar achter bij stond.

AGOENG of AGONG, berg in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Preanger-Regentschappen, reg. Bandong, op de scheiding van de distr. Timbangantang, met Tjikoeboelan.

AGOENG of AGONG, berg in Oost-Indië, op het Sundasche eil. Bali, aan de Oostzijde. Het is de hoogste berg van het eiland, daar hij 3400 ellen bereikt, en eene werkzame vulkaan, uit welks krater, ор den top, onophoudelijk zware rookwolken opstijgen.

AGONNA, stranddistr. in Afrika, in Opper-Guinea, aan de Goudkust, rijk Assiantie.

AHANTAH, stranddistr. in Opper-Guinea. Zie HANTE. W.

SAHN, d. in het balj. van Remich-en-Grevenmacher, regtsgeb. Grevenmacher, grooth. Luxemburg, arr. en 4 u. O. ten N. van Luxemburg, kant., kw. en 2 n. Z. ten W. van Grevenmacher, † u. N. ten O. van Wormeldingen, aan den Moezel, die te dezer plaatse de Ober-Donvennesbach opneemt; met 33 h. 210 inw. De inw., die alle R. K. zijn, hebben hier eene filiaalkerk, welke tot de par. van Nieder-Donven behoort. Men heeft er een gemeentewoud, dat 95 bund.

--

8 v. r. 20 v. ell. groot is.

AHNEM, havez. in Zalland, prov. Overijssel. Zie ANEM W.
AHOESING of ABUSING, d. op het Moluksche eil. Amboina.
AI, POELOE-AI, eil. in Oost-Indië. Zie Ar, POELOB-AY. W.
AJA, d. in Oost-Indië. Zie Auws W.

Het

AIDOEMA, eil. in Oost-Indië, een der Papoesche-eilanden. vormt met de eilanden Kapa-Mirra en Drumau, de westzijde der Iris-straat.

AJER (POELOE-), eil. in Oost-Indië. Zie HOORN. W.

AJER-BANGIES, resid. en st. in Oost-Indië. Zie Ayer-Bangies (1). W. AJER-GOEROE-GOEROE (DONDEREND WATER), riv. in Oost-Indie, in het eil. Amboina, kust van Hitoe, welke zich ten O. van het strand Toehoesema, in het gesp. Olie-Helawan, met eene bruisenden waterval in zee stort. Het water dezer rivier, dat zeer helder en uitmuntend is, wordt door de zeevarenden, die deze kust aandoen, bij voorkeur gezocht.

AJER-MENDIDI, d. in Oost-Indië. Zie KomOLOMBAI. W.

(1) Eveneens zoeke men de overige woorden, welke niet op AJER gevonden worden op AYER.

AJER-MIRA, riv. in Oost-Indië. Zie MOORDENAARS-RIVIER. W. AJER-MOTA (WATER DER OOGEN), twee bronnen in Oost-Indië, op het eil. Madura, kon. Madura, Deze bronnen zouden, volgens de overlevering, ontstaan zijn door den rouw van eenen bruidegom, wiens bruid door den duivel (satang) was weggehaald.

AILSUM, voorm. kast. in Fivelgo, prov Groningen, arr, kant. en 3 u. W, ten Z. van Apingedam, gem. en 1 u. O. van Ten-Boer, n. W. van Wittewicrum, waartoe het behoorde.

AIMISTADI, plaats, vermeld in een testament van Bisschop WILLIBRORDUS, in de achtste eeuw als liggende in het land der Turingers. AJO, berg in West-Indië, op het eil. Aruba, in het noordoostelijke gedeelte,

AJOEN-AJOEN, berg in Oost-Indië, op het eil. Java, resid. Buitenzorg, distr. Tjibaroessa.

AJOU, d. in Oost-Indië, Zie Apws W.

AJOU-EILANDEN, groep eil. in Oost Indië. Zie FAN. W.

AIRSAIN, HARSAIN of AIRSIN, afzonderlijk liggende pachthoeve in de heerl, Differdingen, grooth, Luxemburg, kw. arr. en 41 1. W. Z W. van Luxemburg, kant. en 1 u. W. ten N. van Esch-aan-deAlzette, gem. enu. W. van Differdingen, doch kerkelijk tot de par. Rodingen behoorende. Deze boeve behoorde vroeger tot de Fransche gem. Saulnes of Sonnes, maar is bij art. 51 van het grenstractaat van Kortrijk, sedert 1820 aan het grooth. toegevoegd.

AKAT ligt op 3° 16' Z. B.

AKERENDAM of AKREDAM, buit. in het balj. van Blois, prov. Noord-Holland, arr. en 2 u. N. van Haarlem, kant., gem. en ten Z. even buiten het vl. Beverwijk, aan den straatweg van Alkmaar op Haarlem. Dit buit. beslaat, met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte van 11. bund, 96 v. r, 94 v. ell., en wordt thans in eigendom bezeten en bewoond door den Heer A. HUYGENS.

AKER-POLDER, pold. in Amstelland, prov. Noord-Holland. Zie MIDDELVELDSCHE-AKER-POLDER. W.

AKERSLOOT, gem., beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 2526 bund. 40 v. r. 40 v. ell., waaronder 2489 bund. 5 v. r. 39 v. ell. belastbaar land; telt 162 h, bewoond door 193 huisgez., uitmakende eene bevolking van 1000 inw. De eerste, die in deze gem., na bare scheiding van Limmen, het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest DIRK CLAESZOON, die in bet jaar 1600 herwaarts kwam, en in het jaar 1609 naar Egmond-op-Zee vertrok. Te AKERSLOOT is een veer over bet Noord-Hollandsche

kanaal.

AKERSLOOT-HERTOG - EN - BLIJVERS - POLDERS, pold. in Rijnland, prov, Zuid-Holland. Zie AKKERSLOOT-HERTOG-EN-BLIJVERS

POLDERS.

AKERWEG, weg in Amstelland, prov. Noord-Holland, in eene westelijke rigting, loopende van Sloten tot in het droogtemalen Haarlemmermeer, waardoor hij bijna geheel vernield is. Vroeger liep hij, door of langs dat meer, tot aan den Drecht en Zuid-Schalkwijk door het mede door dat meer vernielde dorp Nieuwerkerk.

AKHOUMA ligt in het rijk Adon (niet Adom).

AKKEREINDE, b, in Firelgo, prov, Groningen, arr. en 3 u. N. N. O. van Groningen, kant. en 24 u. N. O, ten N. van Hoogezand, gem, en 1 u. N. O. van Slochteren, 10 min. W. van Siddeburen 13 h. en ongeveer 60 inw.

; met

AKKERENVEN (DE, poel in de heide in het markgr. van Bergen-op-Zoom, prov. Noord-Braband, gem. Woensdrecht-lloogerheide- . en-Hinkelenoord.

AKKEROORD, buit. in Schieland, prov. Zuid-Holland, arr. en 31 u. N. O. van Rotterdam, kant. en u. Z. W. van Gouda, gem. en 50 min. N. O. van Moordrecht. Dit buit. beslaat, met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte van 206 bund. 50 v. r. 29 v. ell., en wordt in eigendom bezeten en bewoond door den Heer G. G. SNELLEN. SAKKERS (DE), onbehuisde pold. in den Biesbosch, prov. NoordBraband, Vierde distr., arr. Breda, kant. Oosterhout, gem. Geertruidenberg; `palende N. en O. aan de Donge, Z. aan Allemanshil W. aan de onbekade Akkers. Deze pold., welke in het jaar 1857 bedijkt is, beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 24 bund, 88 v. r. 60 v. ell. en wordt door drie houten duikers, voorzien met kleppen van 0,35 tot 0,50 ell. wijd, op de Donge, van het overtollige water ontlast. Het land ligt 0,20 ell. boven A. P. De hoogte der dijken is 2,00 ell. Hij staat onder het bestuur van de eigenaren. SAKKERS (DE), plaat in den Biesbosch, prov. Noord-Braband, Vierde distr., arr. Breda, kant. Oosterhout, gem. Made-en-Drimmelen.

AKKERS (DE), geh. in de bar. van Breda, Vierde distr., prov. Noord-Braband, arr. en 24 u. W. Z. W. van Breda, 1 u. en Z. Z. O. van Oudenbosch, gem. Rucphen-Vorenseinde-en-Sprundel, u. O. van Rucphen, 10 min. Z. van Sprundel, waartoe het behoort; met 4 h. en 30 inw.

AKKERSLOOT (DE), water, prox. Zuid-Holland, gem. Alkemade, loopende uit de Oude Ade, Oostwaarts naar de Rijpwetering, bezuiden den Akkersloot-polder.

AKKERSLOOT-HERTOGS-EN-BLIJVER-POLDERS, droogmakerij in Rijnland, prov. Zuid-Holland, arr. Leyden, kant. Woubrugge gem. Alkemade; palende N. aan de Zomersloot, die baar van den Waterloos-polder scheidt, O. aan de Rijpwetering, Z aan de Akkersloot, die haar van den Blaauwe-polder scheidt en W. aan de Onde Ade, die haar van den Vrouwe-Venne-polder scheidt. - Deze droogmakerij, welke in het jaar 1814 bedijkt is, bestaat uit den Akkersloot-polder, den Blijver-polder en den Hertogspolder; beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 136 bund. waaronder 130 bund. 69 v. r. 34 v. ell. schotbaaar land, en wordt door eenen molen op de Akkersloot van het overtollige water ontlast. AKKERSLOOT-POLDER (DE), pold. in Rijnland, prov. ZuidHolland, arr. Leyden, kant. Woubrugge, gem. Alkemade; palende N. aan den Hertogs-polder, O. aan de Rijpwetering, Z. aan de Akkersloot, die hem van den Blaauwe-polder scheidt en W. Oude-Ade, die hem van den Vrouwe-Venne-polder scheidt. pold. maakt uit het zuidelijk gedeelte van de gecombineerde Akkersloot-Hertogs-en-Blijver-polders.

aan de Deze

en

AKKERWOUDE, kad. gem., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. Dantumadeel. Zij bevat de dorpen: Akkerwonde, Murmerwoude, Dantumawoude, Wouterswoude en Driezum, beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 4029 bund. 77 v. r. 37 v. ell., waaronder 3937 bund. 24 v. r. 3 v. ell. belastbaar land. * AKKERWOUDE ligt in het kant. en 1 u. Z. Z. W. van Dockum. Dit d. heeft eene uitvaart naar de Wondvaart loopende. In 1849 is te AKKERWOUDE de kerk en toren afgebroken, en daarvoor eene nieuwe kerk en toren gebouwd.

-