Den tegenwoordigen Staat en voortgang der Geleerdheid, fchone Konsten en Wetenschappen, nieuwe Ont- Schoon choon het wel, in ons Land, federt vele jaren, niet ontbroken heeft aan deze en gene Letterkundige Tydfcbriften; mag men zig egter billyk verwonderen, dat 'er, tot dus verre, niets in 't licht kwam, dan 't geen flegts gedeeltelyk aan het behoef en nut, van wel ingerigte Werkjes van dien aart, konde beantwoorden. Uitgezonderd het Mengelwerk en de daarby voorkomende Loзfe Stukken, behelzen dezelven ene enkele opgave nevens ene kortere of bredere beoordeeling van Binnen 's Lands uitkomende Boeken of Gefchriften: terwyl alleen de Algemene Bibliotheek, welker trage en onregelmatige uitgave inderdaad te bejammeren is, ons, nu en dan, met enige weinige Uitlandfche nieuwe Schryvers bekend maakt. Letterkunde, in den volften zin des woords, beflaat nogtans een veel ruimer of uitgestrekter vak: en een eigenaartig Letterkundig Tydfchrift behoord niets weiniger dan een geregeld en aaneengeschakeld Dagverhaal te behelzen van alles 't geen in de Geleerde Waereld omgaat, of 't geen negts de geringste betrekking heeft tot enigen tak van befchouwelyke of werkdadige Wetenschap. - De nuttigheid van ene dusdanige hedendaagfche Lettergefchiedenis behoefd niet bewezen te worden. De Franfchen en Duitfchers in 't byzonder, die 'er zig, reeds een geruimen tyd, boven anderen op toegelegd hebben, ondervonden het gemak en voordeel hunner in grote verfcheidenheid uit. komende Journalen, Bibliothequen, Litteratuur Zeitungen, en Wochen- of Monatschriften. En het is, onder de zo zeer in 't oog lopende Volgzugt der Nederlanderen, en derzelven ongemene gretigheid in het overnemen van vreemde Lettervrugten, byna niet te begrypen, dat men, tot hiertoe, niet op het denkbeeld gevallen is, om een Tydfchrift van dien aart, in onze tale, uittegeven. Ettelyken der laatst verlopene jaren waren, wel is waar, niet zeer gunftig voor ene dergelyke onderneming. De hevige Getchillen en Onlusten, die den Staat fchokten, en de gehele aandagt der Ingezetenen tot zig trokken, hadden, na genoeg, alle Letterzugt onder ons verzwolgen: daar men byna niets las, dan Nieuwspapieren en Schriften, over Staatszaken, of 't geen min of meer tot den algemenen twist betrekking hadde, handelende: terwyl ook onze hedendaagsche vernuften zig geredelyk naar dien heerfchenden fmaak, by elke party, fchikken de, als om ftryd zig uitputteden, om, door alle mogelyke verfcheidenheid, denzelven gaande te houden en te koesteren: waaraan niet weinige Broodfchryvers, door loutere Winzugt geprikkeld, al made het hunne toebragten. Het is egter te hopen, dat niet alle edeler fmaak voor de Letteroeffeningen en Wetenschap. pen, in 't algemeen, hoe zeer, gedurende enen geruimen tyd, langs dien weg, onderdrukt, ons zal begeven hebben. Veeleer vleyd uren zig, dat het opengevallen Vak, by het plotseling ag terblyven van de meesten dier zo algemeen gezogte Schriften, het groter deel der aangegroeide Lezeren naar andere Lettervrugten zal doen omzien, ten einde deze ledige ruimte enigermate te vervullen, en het gemis van telkens nieuw voorkomende Leesftoffe, op de best mogelyke A wy. wyze, te boeten: daar het tog natuurlyk is, dat 's menfchen geest zynen eens verkregen plooi niet zo fchielyk verlicsi, en dat de hebbelykheid van eniger hande zugt zig langen tyd, fchoon onder de menigvuldigite afwisseling van voorwerpen, weet aande te houden. Gewisfelyk konde het den Vaderlande tot gene geringe verzagting der geledene rampen trekken, by aldien ene zodanige aanhoudende Leeszugt enen allengs toenemenden fmaak voor de nuttige Wetenschappen in 't algemeen, nevens ene vermeerderde kennis en verbeterde beöeffening derzelven, ten gevolge hadde! Ook dan alleen zal de poging, welke men, ter bevordering van het een en ander, door het uitgeven van een, by ons geheel nieuw, Letter- Gefchiedkundig Tydfchrift, tragt aan te wenden, niet ten enemale vrugteloos zyn. Althans het is, in het niet ongegrond vooruitzigt hier van, dat men, met de ontwerping en uitgave van dit eerfte Blad der ALGEMENE KONST- EN LETTERBODE, Ten behoeve van meer en min geoeffenden, ene inderdaad moeilyke, en tot dus verre onder ons onbetreden, bane des Letter- Gefchied. kundigen Loopperks heeft ondernomen te openen. Men agt het nodig, by deze gelegenheid, aan het Letterlievend Algemeen, een kort verflag te geven, van de oogmerken des Schryvers, en den aart en inhoud van dit Weekblad: met het geen verder daar omtrend behoord geweten te worden. Men zal zig, gelyk reeds uit den Tytel kan opgemaakt worden, in dit Tydfchrift, niet enkel bepalen tot het geen, ftrikt gefproken, tot de Letterkunde, als een afzonderlyken tak van Wetenschap aangemerkt, of zelfs tot de befchouwelyke Wetenschappen in 't algemeen, behoord. Deszelfs inhoud zal zig tevens tot het beöeffenend en werkdadig deel derzelven, en 't geen onder den naam van fraaije en nuttige konften kan begrepen worden, uitftrekken: en dus niet flegts voor de Geleerden, en Geöeffenden, maar ook voor 't onderzoek lievend Algemeen, en voor lieden van allerleye Standen en Beroepen, die onder den invloed van enigerhande Konst of Wetenschap ftaan, ja zelfs der algemene Industrie, ten dienste en nutte ingerigt zyn: ook zal het zig, niet alleen uit hoofde van een dusdanig meer uitgestrekt doel, van alle reeds voorhanden zynde Letterkundige Tydfchriften onderfcheiden; maar, boven dien, in de wyze van bebandeling der verfcheidenheid van onderwerpen, geheel byzonder wezen. De aart van dit Werkje zal niet zo zeer oordeelkundig of kritiesch, dan wel gefchiedkundig wezen; zulks men, in hetzelve, gene zogenaamde recenfien, maar eenvoudige, dog niet min belangryke, opgaven, verhalen en aanwyzingen van gefchriften, voorvallen en zaken hebbe te wagten. Met één woord, hetzelve zal (hoe geheel ook anders onderfcheiden in vorm en inhoud van de gewone Couranten) een eigenlyk gezegd Letter- of Encyclopediek Nieuwspapier, ople veren, en ingevolge hier van, in de eerfte plaats behelzen: I. BERIGTEN. Zo van binnen als buiten 's Lands, en dus uit alle Oorden en Plaatfen der Waereld, nopens den tegen. woordigen Staat en voortgang der Geleerdheid, fchone Konften en Wetenschappen; nieuwe Ont. dek -( 3 ) dekkingen, Uitvindingen en Proeven, in enigerhande Takken derzelven: Bevorderingen, Sterfgevallen en Levensbyzonderbeden van geleerde Mannen en beroemde Konstenaren: Eerbewyzen en Beloningen: alsmede Prysvragen en Uitdelingen, met andere verrigtingen en voorvallen, zo by de onderfcheidene voorname Akademien en Maatschappyen van Wetenschappen, als by andere Genootschappen van Geleerdheids- en Konstminnaren, en by alle openbare en meer afzonderlyke Stigtingen." Voorts opgave van X. NARIGTEN EN RYZONDERHEDEN, TOT DEN HANDEL, EN SCHEEP. VAERT, LAND- EN VEEBOUW, alsmede de HUISHOUDKUNDE, HANDWERKEN EN FABRIEKEN, BETREKKELY K. XI. LETTERKUNDIGE ANEKDOTEN. XII. GEBOORTE- TROUW- EN STERFLYSTEN. XIII. WEEKLYKSCHE WAARNEEMINGEN VAN WIND EN WEDER. XIV. OPENBARE VERKOPINGEN VAN BOEKERYEN EN KONSTVERZAMELINGEN. XV. BEKENDMAKINGEN EN PRYS OPGAVEN VAN INLANDSCHE BOE KEN EN GESCHRIFTEN. Men bezeft zeer wel het bezwaarlyke en moeyelyke, 't geen aan de volbrenging van dusdanigen uitgestrekten en gewigtigen taak zal verknogt wezen, nevens den arbeid en veelvuldige kosten, die daartoe zullen moeten aangewend worden. Dan men vleid zig, in alle nederigheid, met den byftand van alle de zodanigen onzer Landgenoten, in de eerfte plaats, die, uit hoofde van hunne kunde, en beroepftand, meer dan anderen gelegenheid hebben, om van tyd tot tyd aan dezen nuttigen arbeid iets bytedragen, en tevens met de gunst van het Letteren Onderzoeklievend algemeen, ter bevordering van den nodigen aftrek des werks, om hetzelve op den duur aan den gang te houden: terwyl van de zyde des Zamenftellers en UitA 2 ge: |