Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

4) Primera parte de la descripcion general de Africa. Granada 1573. fol. Libro tercero y secondo volumen de la prim. p. ib. 4573. fol. Segunda parte y libro septimo de la descr. gen. de A. Malaga 1599. fol. L'Afrique de Marmol de la traduction de N. Perrot sieur d'Ablancourt. Paris 1667. III. 4.)

2) Chr. Donaueri M. a Baumgarten in Braitenbach, Peregrinatio in Aegyptum, Arabiam, Palaestinam et Syriam. Praefixa est equitis vita. Norimb. 1594. 4. (Englisch b. Churchill, Coll. of voyages. Lond. s. a. fol. T. I. p. 425-503.) f. Külb p. 497. 307. sq. Nachr. v. e. Hall. Bibl. Bd. VI. p. 59. sq. Arbeit. einer verein. Gesellsch. in d. Oberlausit Bd. II. p. 159Verbinden kann man damit das Lagebuch des nachherigen Priors der Karthause zu Chemniß und seines Begleiters Gregorius Ephemeris s. Diarium peregrin. Transmarinae, videl. Aegypti, montis Sinai, terrae P. ac Syriae bei Pez, Mon. T. II. P. III. p. 453–640. (1507—8.)

482.

3) Relazione di P. Martyre Milanese delle cose notabili della provincia dell' Egypto, scritta in lingua latina e trad. da C. Paesi. Venez. 1564. 8. s. Külb Bd. I. p. 494. 297. sq. Irving, Works p. 946. sq.

4) Itinerarium Egypti, Arabiae, Palaestinae, Syriae aliarumque regionum orientalium. Norimb. 1621. 4. (Reise in das gelobte Land. Deutsch. ebd. 1624. 4. 1646. 4.) s. Nachr. v. e. Hall. Bibl. Bd. VÏ. p 64. sq. Bill. Bd. I. p. 495. Lüdecke, Beschr. d. türk. Reiches II. p. 108. sq.

5) Verdadeyra informaçõ do Preste Joam das Indias, em que se conta todos hos sitos das terras y das tratos y dos commercios dellas, y do que passara na viajem de Dom Rodrigo de Lima, que foy por mandado de Diego Lopez de Sequeira governador na India. Et assidas cartas et presentes a el rei nosso señor con outras cousas notaves que ha na terra. (Coimbra) 1540, fol. (Spanisch. Anvers 1557. 8. Toledo 4588. 8. Italienisch b. Ramusio T. I. p. 489. sq. Deutsch. Eisleb. 4566. 1574. fol [Hierbei befindet sich auch ebenso wie in der französ. Uebers. Anvers 4558. 8. des Andreas Corfali Navigatione in Cochin et del mare rosso et Sino persico aus Ramusio T. I. p. 176. sq.) s. Nachr. von e. Hall. Bibl. Bd. VIII. p. 485. sq.

6) Itinerario de Barthema Bolognese ne lo Egypto, ne la Syria, ne la Arabia deserta e felice, ne la Persia, ne la India; ne la Ethiopia. La fede el viuere e costumi de tutte le p fate puície. Venez. 1547. 8. 4548. 1535. 8. u. b. Ramusio T. I. p. 147. sq. (Deutsch. Augsb. 1545. 4. Straßb. 1515. 4. Augsb. 4548. 1530. 4. u. b. M. Herr, Die New Welt. Straßb. 1534. fol. p. 58. sq. Frkft. a. M. 1548. 4. 1556. 4. Lpzg. 4608. 1640, 1645. 8. Ludovici patritii Rom. itinerarium Aethiopiae: Aegypti; utrq. Arabiae: Persidis: Siriae ac Indiae inter et extra Gangem ex Romaniensi lingua in latinum serm. trad. interpr. Arch. Madrignano: acc. Lancini Curtii carmen. s. 1. et a. (Mediòl. 1544.) fol. [Ed. Pr. a. d. Leipz. Un.-B., bisher unbek.] Latine interpr. Sig. Grimm. Aug. Vind. 4548. 4. Norimb. 1640. 4. Freft. 4644. 4. u. b. Grynaeus, Nov. Orbis p. 189. sq. [ed. II. 1555. p. 234. sq.) Spanisch. Sevilla 1520. 1576. fol. Französisch in Jean Leon, descr. de l'Afrique avec cinq navigations au pais des noirs. Lyon 4556. fol. T. II. p. 1. sq. Englisch. Lond. 1577. 4. u. b. Purchas T. II. p. 4483. sq. Holländisch. Utrecht 4615. 1654. 1655. 4.) f. Fantuzzi, Scritt. Bologn. T. L. p. 362. sq. Beckmann, Vorr. kl. Anm. §. II. p. 195–245. Külb I. p. 342. sq.

7) Chronica do Descobrimento e conquista de Guine, escrita por mandado de el rei D. Affonso V sobra direção scientifica e secundo as instrucçoes do ill. infante D. Henrique fielmente trast. do manuscr. per dilig. de visc. de Carreira e ill. com alg. notas pelo visc. de Santarem. Paris 1844. 8,

8) Relatione del reame di Congo e delle circonvicine contrade, tratta dalli scritti et ragionamenti di Od. Lopez portoghese da Fil. Pigafetta. Rom. 4694. 4. (Latine b. de Bry P. I. [ex transl. ital. ab A. C. Reinio. Frcft. 1598. fol.] Deutsch. Frkft. 1699. fol. Holländisch. Amst. 1658. 4.) s. Külb I. p. 345. sq.

9) Itinerarium ad regiones sub aequinoctiali plaga constitutas Al. Ger. episcopi civitatis L. Dominici apud Indos occid. Opus antiquitates, ritus, mores et religiones populorum Aethiopiae, Africae, Atlantici oceani Indicarumque regionum complectens. Rom. 1631. 8. f. Beckmann Bd. II. p. 313. sq. Külb I. p. 408. 450. sq.

40) Pietro Alvarez navigatione scritta per un pilote porteghese bei Ramusio T. I. p. 124. sq. (Französ. in Leon. Afr. descr. de l'Eg. Lyon 1556. fol. p. 473. sq. Walckenaer, Hist. d. Voy. T. I. p. 376. sq. Englisch in d. Gener. Coll. of Voy. Lond. 1789. 4. T. I. p. 428. sq. u. St. Clarke, Progr. of marit. Discov. Lond. 1803. 4. T. I. p. 298. sq.) s. Külb Bd. I. p. 462-480.

14) Relacion del origine y succeso de los Xarifes y del estado de los reynos de Marruecos, Fez, Tarudante y los demas que tienen usurpados. Sevilla 4586. 4. (Trad. en franç. Paris 1636. 4.)

[blocks in formation]

Wir gehen jezt zu Amerika fort, welches seinen Namen von Amerigo Vespucci1) (aus Florenz 1451-1512) wider Willen dieses Freundes des Entdeckers der neuen Welt Columbus 2), von dem, wie von jenem, oben schon (Bd. II. 2. p. 794. sq.) die Rede war, erhielt. Der eigentliche Entdecker des Festlandes von Amerika ist aber weder der Eine, noch der Andere, sondern vielmehr der ebenfalls schon genannte Sebastian Cabot3) (aus Bristol 1477-1557), der am 24. Juni 1497 zuerst Labrador, von ihm Prima Vista genannt, zu Gesicht bekam, also über ein Jahr früher als Columbus, der sich bekanntlich erst am 1. August 1498 dem Festlande der neuen Welt näherte, wenn man nicht von dessen Auffindung der Insel Guanahani als dem Anfangspunkt aller übrigen amerikanischen Entdeckungen ausgehen will. Die ersten Nachrichten über die Inseln von Amerika sammelten Jobst Ruchamer 4), Michael Herr 5) und Pietro Martire) (von Anghiera, daher Anglerius aus Mailand 1455—1525).

Was nun das heutige Nordamerika anlangt, so beschrieb zuerst Jacques Cartier (a. St. Malo in d. Bretagne, + nach 1545) Canada mit vieler Sachkenntniß, Newfoundland schilderten die Engländer Hare Humphrey Gilbert und Richard Withbourne), die Küsten von Virginien und seine Eingeborenen Philipp Amidas und Arthur Barlow (1584), Grinville (4586-90), John Withe (4590) 9) und Thomas Hariot 10), die Entdeckung Floridas durch die Franzosen

Gräße, Lehrbuch der Literärgeschichte. III. 1.

74

[ocr errors]

Jean Ribes 11), Lävinus Apollonius 12) (aus Brugge, nach 1572) und die Seekapitäne Laudonière und Domi nique de Gourgues 13), Californien die Spanier Francesco de Ulloa (1539) und Fernando Alarcon (1540) 14), Neumexico sein Entdecker Antonio de Espejo, ein Spanier (1553), und die Engländer Roger Rodenham (1564) und Augustin Rey (1581) 16). Ueber das eigentliche Mexico haben wir die freilich nicht immer ganz der Wahrheit getreuen Berichte seines großen Entdeckers, des Hernando Cortez 16) (aus Medelin in Estremadura 1485-1547), seiner Landsleute Diaz de la Calle) und Francesco Lopez de Gomara 18), sowie von Francesco Vasquez Coronado und Marco de Nizza (1539 u. 4540)19), ingleichen die der Engländer Robert Townson Hawkes, Philipps und John Hetop (1555, 1572 und 1586) 20). Ueber die Antillen liegen die Beschreibungen der Engländer Harry May (1591-92), Christoph Newport und Robert Dudley (1593 u. 1594) 21) vor. Ganz Südamerika, die Staaten des Rio de la Plata und Brasilien besuchte ein Deutscher, Huldrich Schmiedel22), und leßteres Land beschrieb speciell Hans Staden23) (aus Homburg in Hessen), sowie sehr abenteuerlich Jean de Lery 24) (aus Margolle in Burgund, 1534-1611), St. Domingo der schon genannte Geraldini; der Erste aber, der über die Entdeckung von Guiana berichtete, war Walter Raleigh25). Peru schilderten die Spanier Francesco Pizarro und Francesco Here826), Pedro Govea de Victoria27) (aus Sevilla), Girolamo Benzoni 28) (aus Mailand, geb. 1549), Augustin de Zarate29) und Pedro Cieça 30), von dem schon die Rede war, sowie der bereits genannte Apollonius 31).

1) Seine IV navigationes stehen auch bei Junctini Spec. Astrol. T. II. p. 832-840. Viaggi d Am. Vesp. con la vita, l'elogio e la diss. giust. di R. St. Canovai. Fir. 1847. 8. (f. dazu Baldelli, Il milione T. I. p. LIII.) u. b. Navarrete T. III. f. Hannöv. Mag. 1760. p. 193-230. Fr. Bartolozzi, Ricerche crit. circa alle scoperte d'A. V. Fir. 1789. 8. A. M. Bandini, Vita e lett. d'A. V. ib. 1745. 4. de Santarem, Rech. hist. sur Am. V. Paris 1842. 8. Humboldt, Unters. üb. d. histor. Entwickel. d. geogr. Kenntn. v. d. Neu. Welt Bd. II. p. 320. 523. sq. 84. sq.

2) Das Tagebuch f. Reise von Barth. de las Casas bei Navarrete T. I. f. Select letters of Columbus transl. by R. H. Major. Lond. 1847. 8. Life, voyages and discoveries of Col. Lond. 1837. 8. Col. and his times. ib. 1842. 8. Humboldt Bd. H. p. 276. sq. Bull. du Biblioph. 1843. p. 324. sq.

3). D. B. Warden (Biddle), Mem. of S. Cabot. Lond. 1831. 8. Humbold Bd. II. p. 445. sq.

4) Newe unbekanthe Lanthe Und ein newe weldte. Närnb. 1508. fol.

5) Die new welt, der landschaften vnnd Jnsulen, so bis hie her allen Altweltbeschryvern vnbekannt. Straßb. 1534. fol. (eigentl, nur Ueberf. von d.

Grynäus Novus orbis f. Hummel's Bibl. v. seltn. Büch. Bd. II. p. 270. sq. Dunkel, Nachtr. zu Jöcher Bd. I. p. 295. II. p. 1002.

6) Opera scilicet legationis babylonicae libri tres; Oceani decas, Carmina, Janus, Inachus, Pluto furens et reliqua poemata, hymni et epigrammata cura Ael. Nebrissensis. Hisp. 4544. fol. Matr. 4546. fol. De orbe novo decades III. Alcala 1516. fol. Basil. 1533. fol. Compl. 1540. fol. Decades VIII. Paris 1536. fol. 1587. Col. 1574. 8. Opus epistolaru. Copluti 4530. fol. Amst. 1670. fol. f. Meusel, Bibl. Hist. T. III. P. I p. 271. Bed: mann, Beitr. Bd. IV. p. 279.

7) Bref recit de la navigation faite ès isles de Canada. Paris 1545. 8. Discours du voyage aux Terres neuves. Rouen 1598. 8. (u. b. Ramusio T. III. p. 369. sq.)

8) Erftere beiden Reisen a. d. J. 1536 u. 1583 b. Hakluyt T. III, leg tere bei Purchas T. IV. (im Auszuge). Ueber d. ältesten Reisen nach Nordamerika f. Griswold, Curios. in Amer. Liter. p. 4–7.

9) Diese drei Reisen b. Hakluyt T. III.

40) Bref and true report of the new Foundland of Virginia. Lond. 4588. fol. u. b. Hakluyt T. III. Latine b. de Bry, Hist. Amer. P. I.

44) Histoire du dernier voyage aux Indes occidentales lieu dit la Floride. Lyon 1566. 8.

12) De navigatione Gallorum in terram Floridanam deque clade anno 1555. accepta. Antv. 1568. 8. Basil. 1583. fol. (Deutsch. Basel 1585. fol.) s. Foppens T. II. p. 790. Adelung Bd. I. p. 974.

13) Histoire notable de la Floride aux Indes occidentales contenant les trois voyages faits en icelle par certains capitaines françois, décrits par le capitaine Laudonière, à laquelle a été ajouté le Voyage du cap. de Gourgues mis en lum. p. Bassanier. Paris 1586, 1588. 8. (Latine. Frcft. ad M. 1589. fol.)

14) Diese beiden Reisen stehen engl. b. Hakluyt T. III. u. Ramusio III. p. 283. 303.

45) Diese drei Reisen stehen b. Hakluyt T. III.

em

16) Carta de relacion embiada a su S. Majestad el emperador nuestro señor per el capitan general, de la Nueva Spaña: llamado Fernando Cortes en la qual haze relacion de las tierras y provincias sin cuento que leu descubierto. Sevilla 4522. fol. (ist der zweite Brief, der erste ist nicht gedruckt). Carta tercera de relacion: embiada p. F. C. etc. De las cosas sucedidas y muy dignas de admiracion en la conquista y recuperacion de la... ciudad de Temixitlan y de las otras provincias a ella subjectas que se rebelaron. ib. 4523. fol. (s. Meusel ↑. III. P. I. p. 267. sq.) La quarta ralacion que F. Cortes governador y capitan general bio en la qual estan otras cartas y relaciones que los capitanes Pedro de Alvarado y Diego Godoy embiaron al dicho capitan Fern. Cortes. Toledo 1525. fol. (f. Brunet T. I. p. 782. sq. Der zweite u. dritte Brief lateinisch als: Praeclara F. Cortesii de nova maris oceani hispania narr. Norimb. 4524. II. fol. u. als: De insulis nuper inventis F. Cortesii narr. Col. 1532. fol. u. b. Grynaeus p. 549. sq. Italienisch. Venez. 1524. 4. u. b. Ramusio T. III. p. 187. sq.) Historia de nueva España, escrita por su esclarecido conquistador H. Cortes aum. c. altros docum. y notas p. Fr. A. Lorenzana. Mexico 1770. fol. (Voyage et conquêtes du cap. F. Courtois ès Indes occidentales trad. de lang. esp. p. G. le Breton. Paris 1588. 8. ist ein Auszug aus d. Werken d. Oviedo u. Gomara.)

17) Memorial y noticias sacras y reales del imperio de las Indias occidentales, comprehende lo ecclesiastico, secular, politico y militar que por la secretaria de la Nueva España se provee, Madr. 4846. 4.

18) Historia de Mexico con el descubrimento de la Nueva España conquista p. D. Cortes. Anvers 4554. 8. Medina del C. 4553. fol. (Jialienisch. Rom. 1556. 8. Venez. 1566. 8. Französisch. Paris 1584. 4587. 4597. 8.) Englisch mit Oviedo u. Acosta's Werk b. Purchas T. III.

49) M. de Niça, Voyage to Caliacon and Cevola u. V. Coronado, Voyage from Nueva Galicia to Cevola and the Western Ocean bei Hakluyt T. III. (legtere italienisch b. Ramusio T. II. p. 296. sq.)

20) Diese vier Reisen b. Hakluyt T. III. englisch.

24) Diese drei Reisen b. Hakluyt T. III.

22) Vera Historia admirandae navigationis, quam H. Schmiedel ab a. 1534 usque ad 1554 in Americam juxta Brasiliam et Rio della Plata confecit, emendatis et correctis urbium, regionum et fluminum nominibus. Norimb. 1599. 4.

23) Wahrhaftige Historia und Beschreibung einer Landschaft der wilden, naceten, grimmigen Menschenfresserleuten in der newen Welt America gelegen durch eigene Erfahrung erkannt. Frkft. 1556. 4. u. b. de Bry P. III.

24) Histoire d'un voyage en la terre de Bresil, autrement dite Amerique etc. contenant les moeurs et façons de vivre. Ensemble la description de plusieurs animaux, arbres, herbes et autres choses singulieres. Rouen 4578. 8. Rochelle 1578. 8. Genève 1580. 1600. 8. Paris 1586. 1594. 1600. 8. (Latine. Genev. 4586. 1594. 8. u. b. de Bry P. III. Englisch bei Purchas T. IV.)

25) The Discoverie of the large rich and beautiful empire of Guiana. Lond. 1596. 4. 1847. 8. (Latine. Norimb. 4599. 4. u. b. de Bry P. VIIL Französisch b. Fr. Coreal, Voyages en Ind. Occid. Amst. 1722. III. 12.)

26) Diese beiden Reisen b. Ramusio T. III. p. 328. 316. sq.

27) Anton. Bibl. Hisp. Nova T. II. p. 499. (ed. II.) führt den Titel so an: Su naufragio y peregrination en la costa del Piru 4640. 42., allein das Buch scheint verloren, und man hat dafür: Johannis Bisselii (46244677) e societate Jesu argonauticon Americanorum sive historiae periculorum Petri de Victoria ac sociorum ejus L. XV. Ged. 1698. 12. Monach. 4647. 12. s. Beckmann Bd. 1. p. 686. sq.

28) Istoria del mondo nuovo L. III. Venez. 4565. 8. c. la giunta di alcune cose notabili delle isole di Canaria. Venez. 4572. 8. (Latine op. Vrb. Calvetonis. Adj. est de Gallorum in Floridam expeditione brevis historia. Gen. 4578. 8. 1584. 1600. 8. u. b. de Bry P. IV-VI. Deutsch d. Ub. Scherdiger. Basel 1579. 1582. fol. Hamb. 1648. 4. Holländisch. Harlem 4640. 8.) s. Nachr. v. e. Hall. Bibl. Bd. II. p. 482.

29) Historia del descrubimento y conquesta del Peru en el an 1525. Anvers 4555. 8. Sevilla 4677. fol. con Fr. de Xeres Conq. del Peru. Madr. 1729. fol. (Trad. in ital. da Alf. Ulloa. Vineg. 4563. 4. Französisch. Amst. 1700. 8. Paris 4706. II. 8. Amst. 1748. II. 8.)

30) Istoria del Peru. Venez. 1557. II. 8. (Englisch b. J. Stevens, A new coll. of voyages and travels. Lond. 1708. 4. T. I.).

31) De inventione Peruviae et rebus in eadem gestis. Antv. 4567. 8.

S. 324.

Ehe wir zur Philologie übergehen, wollen wir noch die legte uns übrig gebliebene Facultätswissenschaft, die Jurispru denz oder Rechtswissenschaft, hier vornehmen. Beginnen

« VorigeDoorgaan »