rectà protendi, imò & dissimilem omnino colorem ftatumque planè nonnunquam ei qui originarius erat contrarium nancisci ac induere, nemo non deprehendet agnofcetque. Non aliter ac ubi radii etiam solares per medium diverfum obliquè tranfeuntes franguntur, aut tinguntur per coloratum. Alienum contrahunt fic colorem Empedoclis, Parmenidis, alioru de Ente, Uno, Primo, Motu sententiæ, dum ab Ariftotele obiter eas memorante recipiuntur. Sed genuinus intereà ex

Et videfis

lumn. Plat. cap.11.

ipforum fcriptis dictisq; aliquot quæ Simplicii indagini max-i Commenta imè debemus, posteritati fervatur. Quam in rem Exemplum in Arift.1. etiam advertamus unicum fub Christianismi initia, ut de fe- 8. Phyficorum culo nostro prorfus reticeamus. Monuerat Nicolaus Diaco- Card. Beffari nus, παραχρῆσθαι τῇ σαρκὶ abuti carne. Quo breviter dicto m.1.2. in Ca voluptatum cupidinem maximè verò Veneris reprimendam vir fanctus voluit. Hoc perperam arripientes libidinofi aliquot qui nomine ejus sectam fuam infigniri gestiebant adeoque Nicolaitæ vocitari, pro eo quod omninò contrarium est interpretati, eum velut concubitus qualiscunque vagi ac libidinis nefandæ præceptorem flagitiofiffimè venditarunt. Neque fanè aliud ipsum statuisse crediderant posteri, nisi in seculis ei vi cinioribus reperti fuissent qui à convitio hoc eum vindicarent ac fenfum ejus genuinum mandarent scriptis, veluti Clemensk, k Strom. 3. Eufebius1, Theodoretus m. Ejufmodi fuere alia non pauca. Nimirum haud impares errores alii, ab integris hominum cœtibus pro vera difciplina ultrò sunt recepti, patienter admissi, &, veluti farcinæ, pofteritati impositi, quoties ipsâ rei circa quam versantur origine in longinquo ac retrò nimis pofita, ho minum feculorumque a quibus primò & per quæ dein in pofteros id quod recipitur manavit, indoles, verborum sensus, ratio, interpretationes, & veluti Mediorum discrimina, veterumque quibus hæc omnia docentur testimonia, in super omninò citra examen funt habita. Quò facit inprimis illud Numinis fanctissimi"; State fuper vias; & videte, & interrogate "Apudlerem. de semitis antiquis, quæ fit via bona &c. Accuratius circumfpi- 6.16. ciendæ viæ omnes. De semitis antiquis consulendum; quæ verò sit optima seligenda. Jam verò dum confilium hoc adhibuere indagatores illi prisci, Philosophi (qui scilicet fingulari illo vocamine

1 Hiftor.Ecclef.lib.3.c.23 m Heretic. Fab. lib.3

Cap. 2.

vocamine ad nos transmissi sunt) non folum congeneribus fibi è Græcia & Latio ac Barbaria, ut fupra ostensum eft, forte viciniori, verum etiam ex ipsis Judæis seu gente Ebraâ, quod inferiùs pluribus enarratur, five Præceptoribus five in discendo rebusque perpendendis Confiliariis funt ufi. Patres autem Christiani nullibi quidem non è libris Ebræorum facris, id est federe veteri, doctrinam Moralem & Civilem eliciunt, Philofophiam etiam eam Barbaricam atque Ebrcorum fubinde

vocantes (ut maximè Clemens Alexandrinus; uti & pofteà Pin Timeum Chalcidius Platonicus P Philofophiam Hebraicam) atque arPlatonis, pag chetypam eam Philosophiæ Gentilium facientes feu hanc veMeursiana. luti facem ab illo sole accensam. Et meritissimd quidem ne

351. edit.

mo non fatebitur, in hujufmodi indagine primùm & longè præ aliorum omnium qui ante Christianismum floruere institutis moribusque atque philosophia, id quod receptum seu præscriptum fuerit apud עם סגולה populum Numini ipsi olim 9 Exod. 19.5 peculiarem ac selectissimum præ omnibus populis qui fuere Super Deuteron.7.6 faciem terre perscrutandum esse subtiliusq; intuendū. Unde nec

exortæ apud Ebræos hærefes, veluti Pharifæorum, Sadducaorum, Essenorum, aliorum, scitaque ad has spectantia à patribus prætermittuntur. Hæc inter contemplandum, video hoc inprimis esse prætereà animadvertendum; apud Ebræos, præter Mosaica instituta veterisquè federis disciplinam fub Mose incho

• Deut.33.4. atam, quam fibi faciunt ipfi hæreditatem propriam (unde tam Mahumedani quam Christiani, ut Gentiles taceamus, quamplurima suis aptarunt) fuisse Juris Morumque præcepta fingularia, scripto seu literis ipsis, nedum Mose, antiquorem multo fortita originem, ac partim Mofaicis similia partim dissimilia multóque pauciora. Atque ad hæc tantùm Universum Genus Humanum reliquum populosque ceteros cunctos obligari, ipsos voluisse, uti ad Juris Naturalis ac Universalis Officia à mortalium nemine violanda, Horum item disciplinam observationemque, penes eos fingularem fuisse Philosophiam illam Moralem ac Civilem cui nomen ritu folenni non dare hominum quempiam, eorum in territoriis seu potestate degentem, non modò nolebant fed nec jure suo permittebant. Jam verò cum nec mentio quidem hujus five Juris five Philofophiæ five Officiorum ficiorum ad quæ univerfum genus cenfebant illi humanum obstringi (quibus etiam præmium pœnamque divinam, ut infrà fuius aperitur, conjunxere) alicubi apud veteres Christianifmi Scriptores, nedum Philosophos, omninò extent, & brachio sanè levissimo ab ævi nostri scriptoribus & perfunctoriè nimis tangi nec ullibi fatis oftendi foleant; & cum demùm, citra jus hoc Gentibus cæteris proprium seu Philofophiam juxta eos verè universalem, Jus illud alterum ipfis ac Gentibus finitimis aliisque quibuscum rem haberent five in Pace five in Bello, five Imperativum five ex pacto Interveniens, planè ad eorum doctrinam nequeat fatis internosci, & quidem apud viros alioquin doctissimos curte nimis intelligatur doceaturque; inde certe est quod nec operâ exiftimavimus indignum nec oleo, tum Juris ad eorum placita atque disciplinam Naturalis seu omnium hominum Communis semperque ut volunt Obligativi adeoque Philosophiæ jam dicta, tum Juris ipfis aliisque illis Gentibus Imperativi ac Intervenientis, Capita & Explanationes, quatenus ipsa suppetunt eorum testimonia, diligentiùs ex eorundem testimoniorum verbis contexere. Etenim fic uno in opere studiosis indagatoribus præsto erit è populi tam infigniter Deo O. M. olim peculiari promptuariis penetralibusque defumpta disciplina quæ, fecundum jam dicta, cum cæterarum gentium sectarumque scitis in libera veritatis disquifitione conatu subinde felici ac bona cum fruge comparetur. Imperativum atque Interveniens illud Jus quod ad Bella gerenda, Federa, Captivos, Profelytos attinet, suis in locis obitèr ac pro re nata sparsim mox explicabitur. Id verò quod Naturale juxta eos diximus feu Universale ita rectius tum tra ditum tum pretio fuo ritè æstimatum iri cenfuimus, fi prælibaverimus Primò fufiorem paulò disfertationem unde quàm accomoda atque scitu digna sint heic Ebræorum Placita, Sententiæ receptæ, seu Philosophia Singularis, manife stias cuique liqueat; nec sine Monito ea de re Christi ano; Secundò, magis perfpicuam quidem & apertiorem sed intereà tantum generalem Juris ejufdem, quà in facra Ebræ orum disciplina Morali, Civili, ac Rituali locum habuit, Defignationem, fimul cum Difficultate illud inde Eliciendi; Ter

tiò, Varia Rationum Momenta quibus tum è confufis diverfifque juris corporibus moribusque hominum atque aliorum etiam animalium actibus secerni solet tum aliunde peti id quod Juris Naturalis seu Universalis nomine vulgò indigetatur : eorumque unicum duntaxat ab Ebræis esse admissum. Hisce tandem absolutis ut necessariò præviis, Juris seu Philofophiæ hujus Ebræorum Capita fingularia, & horum juxta eos Senfum atque Usum explicatius fusiusque oftendere opportuniùs adgrediemur.

CAP. II.

Quam accomoda atque fcitu digna fint heic Ebræorum Placita, & Traditiones avita feu Philosophia corum Barbarica fingularis, rationibus tam è Paganismo quam Christianismo atque aliunde adductis, oftenditur. Sed & adjicitur Monitum ed de re Christianum.

Erquam dignam quæ exploretur & cum primis advertatur, atque philosophiæ studiis adprime accommodam esse adeoq; subinde meritò intermiscendam

Ebræorum difciplinam Moralem & Civilem quam universi generis Humani communem (qualiscunque ea demùm fuerit) esse voluere eorum Theologi, Jurisconsulti, Philofophi, libentiffimè, puto, agnoscet quisquis ex diligentiori ac folertiori eo fuerit hominum cœtu qui, in rebus non paucis Christianis discutiendis, Ebræorum veteres interpretationes, mores, scita & fententias receptas sollicitè consulendas velit, Id genus hominum sane exiguus in Ecclesia Christiana numerus jam non est. Pullulavit nostro in seculo scriptorum eiufmodi seges egregia. Et lux inde non rarò accepta plurimos quidem in studia Ebraica, Rabbinica, Talmudica impenfius irritavit. Nec fieri omnino arbitror posse ut quis dum ea quæ tradiderint ipsi de moribus ritibusque sibi propriis suoque jure fingulari seu quod Mofaicum dicitur, summo in pretio habuerit, ea interim quæ de Communi humani generis Jure

&

& Officio quatenus ab eo quod ipfis proprium erat diftingue batur docuerint, omninò contemserit, imo non magni fecerit. Ecquis enim dum subsidia veterum in hujufmodi indagine sedulò conquirit, five civiles Athenienfium, verbi gratia, leges a Dracone seu Solone latas atque hierophantarum & Sacerdotum Atticorum ritus avidè venabitur, nec intereà Socraticam, Platonicam, Ariftotelicam de universalibus hominum Officiis philosophiam, quæ ibi paritèr docebatur, non minori faltem affectu intuebitur, consulet, excutiet? Quale de fimilibus aliis est dicendum. Obvia funt etiam argumenta heic ex summa Gentis Ebraicæ olim dignitate ac prærogativa desumenda, quæ, utpote capite superiori tacta nec quempiam fugientia, heic prætermittimus. Quin adeò insignes atque fin-. gulares Ebræos olim universe sapientiæ autores facit Lactantius ut Pythagoram & Platonem tantùm non increpet quòd illos, consulendi causa, dum ut sapientiam ediscerent peregrinabantur, neutiquam (fic ille, qua de re statim plura) quemadmodum Ægytios, Magos & Persas adierant. Verba ejus funt; Equidem mirari Soleo quod cum Pythagoras & pofteà: Lib. 4. fert Plato amore indaganda veritatis ad Ægyptios & Magos & Per- de vera japis entia, cap.2, Sas usque penetrassent, ut earum Gentium ritus & facra cognoscerent (Suspicabantur enim fapientiam in religione versari) ad Judeos tamen non accefferint, penes quos tum Solos fuit quò facilius ire potuiffent. Sed de Christianorum teftimoniis hac in re ampliandum non eft. Christiani enim Judais fucceffores ac pofteri fumus; ut rectè alibi u idem Lactantius. Et Nostra seu Originem unde veritatem sacram, cui innitimur ipfi, cap. 23. deduximus, tantű laudamus dum fingularem Ebraicæ gentis Dignitatem ac Sapientiam, quæ olim fuit, sic extollimus. Visum igitur est etiam quæ homini, quisquis is fuerit, nec fatis Christiano nec Judæo nec ulli denique immisto sectæ tantundem fere probare queant argumenta aliquot, etiam Paganismi, imò quæ religione fingulari præoccupante satis solutæ funt, rationibus maximè subnixa attexere. Ea triplici funt in genere. Primum, ex infigni Philofophorum veterum ante Christianismum, Ebræos Consulendi atque Audiendi ufu petitur; Secundum, ex Summa qua apud Græcos aliosque Gentiles, Sapientiæ nomine, claruere