rum genera, unà commifcentur: cumque adeo notiones ab una facultate, feu potentia exortæ, refpondent actionibus elicitis ab altera,inde quoddam difcurfus five ratiocinationis genus producitur, & fæpe argumentationis ferie quadam, five filo continuatur. Multæ funt admirandæ hiftoriæ quæ de vulpis aftutia,& technis ab ipfo pro victu acquirendo adhiberi folitis feruntur. Hic, ut gallinas intra catenæ qua alligatur ambitum alliciat, cruribus exporre&tis jacens, fe mortuum fimulat, dein eas propiùs accedentes improvifo aggreditur. Porro nunciatum audivi, quod vulpes quidam filveftris, ut gallum Indicum fuper arboris ramo pernoctantem in captum fuum vocaret,hoc dolo ufus erat; Arboris truncum gyratione celeri circumiens, oculo intento avem continuò fufpiciebat, quo facto, gallus; ut vulpem circuitus facientem ufque intuitu fuo affequatur, fimul caput fuum circum ducebat, donec vertigine affectus, è fublimi in fauces hoftis fui corrueret: dico vulpi inficum effe, ut avibus domefticis, tanquam prædæ fuæ inhiet, ut vero infidias ejufmodi illis ftruat, hoc notionibus, fenfu, bus experien- experientia, imitationeque prius acquifitis, cumque inftinct u entia & imi- naturali complicatis debetur. Verifimile eft, quod vulpes tatione edo- priori experientia didicerat,gallinas ipfum inftar mortui ja

Cum notioni

is.

Brutorum fyllegifmi.

centem haud pertimefcere; quod cafu compererat,cum antea defeffus, aut fomnum capefcens,humi decumberet. Pariter forfan cum circa arborem curfitaret, gradum quo ad gallum afcenderet quærens, præda in fauces ejus decidit; quare poftea cum prædam captat eafdem actionum feries repetit; quippe quod antea factum noverat, id ipfum denuo fieri præfumpferat. In utroque cafu, aliifque fimilibus, totius rei geftæ, five moliminis ratio, in has propofitiones refolvitur, vulpes prædam oculis objectam quoquo poffit modo captare fatagit, hanc olim aliquando, hujus aut illiufmodi technis, cafu quodam inventis, captaverat: Ha funt affumptiones, quarum prior à natura, & fecunda à

Senfu,

Senfu,&experientia fuggeritur, unde conclufio fequitur,ergo vulpes pro captanda præda fua iifdem technis denuo utetur. Juxta hujufmodi analyticen, intricatiffima brutorum facinora, quæ ratiocinium continere videntur, explicari, atque in notiones anima fenfitiva competentes reduci poffant.

CAP. VII. .

Anima corporea, five Brutorum,cum Anima rationali comparatur.

Prædictis intelligere datur, quantum eft quod Bruta Animalia cum toto anime corporea apparatu agere, & verfus rationis ufum obtinere folent: quam vero longe infra ipfam fubfiftant, & quantum eft, quod homine anima rationali prædito, minus poffunt,nunc oftendere incumbit. Difcriminis inter has animas obfervandi rationes, cum plurimæ vulgo proftant, & à variis Authoribus, fcilicet tum prifcis, tum modernis, ac utriufque tum philofophis,tum Theologis fedulo annotatæ, fere in omnium ore tritæ funt bujus tria ca- libet hic pauciores tantum felectas in medium proferre; pita. fc. often- quas item methodi gratia ad tria hæc capita reducemus;sciliditur, 1.4nimam ratio- cet 1° oftendetur, hominem fuperioris anima potentiis exlem longè præ- peditè, & liberè utentem, intellectus, judicii, difcurfus, cellere Bru- aliófque rationis act us quamcunque bruti facultatem, aut tali. fcientiam, omnemque anima corporea potentiam, aut ha2. Quomodo u- bitum, longe excellentes edere. 2°. quo nexu anima cortraque anime in homine con- porea &rationalis in corpore humano conjunguntur, quo junguntur,& ritu in eodem hofpitio inter fe conveniunt, quæ item officia invicem præftant. 3°. declarabitur quot modis, & propter quas occafiones hæ animæ inter fe differunt, quinimo interdum diffentire, & bella plufquam Civilia movere folent.

Anime ratio

ens.

nentia clare elucefcet, comparando utriufque tum objecta, nalis prioritum potiffimu actus, five cognofcendi modos. Quoad prius, tas, quoad cum facultas omnis corporea ad res fenfibiles,& unaquæque 1. Objecta, ex iis ad certum genus rerum limitata fit, mentis humana que funt omne objectum eft omne ens, five illud fuper vel fublunare,mate- 2. Cognoscendi riale aut immateriale, verum aut fictitium', reale aut inten- a&us. tionale fuerit; quare Ariftoteles, qui circa animæ rationalis naturam nonnihil hæfitare videtur, intellectum fuum agentem quasi immaterialem,immortalemque innuens, non modo χωρισὸν καὶ ἀπαθῆ, fed & αμιγῆ ὅτι πάντα vos pronunciavit, lib. de Anima 3. cap.4.

20 Cognofcendi actus, five gradus utrique animæ com- Anime in umunes vulgo recenfentur hi tres. Nempe fimplicium appre- traque, prihenfio, enunciatio, & difcurfus ; quantum potentia rationalis mus actus eftr alteram corpoream in fingulis præcellat perpendamus. fimplex ap

prehenfio.

tio.

litur,

1° Anima corporea facultas cognofcens, eft phantafia, Hujus potenfive imaginatio, quæ in cerebri meditullio confita, fpecies tia in Brutis fenfibiles primo tantum fenfuum organis impreffas, & ex- eft phantafia, five imagina inde fpirituum irradiatione citiffimè introrfum traditas recipit, adeoque res quafcunque fingulares, & corporeas, juxta quos exteriores apprehendit, quæ tamen cum fenfu (qui fæpe fallitur) tantum indice percipiuntur, fub imagine, five fpecie apparenti, & non femper fub vera admit- Que fæpe fal tuntur. Ita enim folem modio vix majorem, coelum mari aut horizonti contiguum, proindeque fydera non plus horizonte nobis diftare, nullos refpectu noftri antipodas effe imaginamur. Porro fimulachrum in fpeculo, aut fonte reipfa delineari, eccho ipfammet effe vocem alibi prolatam, littus navigantibus abfcedere, quin & multa alia fenforiis recepta, longe aliter habere, quam revera funt, phantafia tantum duce, opinamur : at vero intellectus imaginationi præfidens, In bomine eft fpecies omnes in ipfa depofitas intuetur, illarum obliquita- intellectus, tes, aut hypocrifes difcernit, & corrigit: phantafmata ibi- ni præfidens. dem protracta fublimat, atque materia deveftiens, è fingu

laribus

imaginatio

nit.

materiâ devesiit.

Qui hujus er- laribus univerfalia effingit. Porro ex iis noemata quædam rores difcer alia fublimiora, potentiæ corporea haud quaquam compe. tentia efformat: ita naturam cujufvis tum fubftantiæ, tum accidentis ab individuis abftractam, fcilicet humanitatem, Notiones ejus rationalitatem, corporeitatem, fpiritualitatem, albedinem, Sublimat, & fortitudinem, temperantiam, & fimilia fpeculatur. Porro altiùs evecta Deum, Angelos, feipfum, infinitum,aternitatem, plurefque alias notiones à fenfu, ac imaginatione longiffime remotas contemplatur. Cumque adeo intellectus nofter, conceptibus hujufmodi metaphyficis, aut res materia penitus exuit,aut ultra omnem fpeciem fenfibilem fe provehens, prorfus immateriales fpeculatur, hoc certe immaterialem, Subftantias immortalemq; animæ rationalis fubftantiam, five naturam immateriales arguit: quippe fi hæc indolis corporeæ fuiffet, cum nihil Speculatur. incorporeum fenfu concipere poffit, nihil tale ufpiam in mundo fubeffe fufpicaretur.