Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

pariter ac homines vivunt, fentiunt, feque loco movent, non modo extensionem, sed membra, & partes quafi organicas, immo morbos peculiares, iifque appropriatas medendi rationes affignarim; quodque infuper hanc, quæ merè vitalis fenfitiva eft, à Rationali difcriminans, eique fubordinans, hominem proinde Animal Sur, & quafi multiplicem Geryonem effinxerim.

Ut offendicula hæc à primo limine dimoveam, nequaquam diffiteor Anime corporeitatem, & rationibus minimè contemnendis, & ampliffimis ubique tum veterum

tum recen

tiorum fuffragiis evinci ; quinetiam bipartitionem ejus, à fanguinis vita quafi flammea, L' fpirituum animalium exiftentia ac hypoftafi velut lucida five Etherea, prius alibi affertis probatis, per confequentiam neceffariam deduci. Dato enim Anime portionem unam vitalem in fanguine gliscentem, ejus incendium quoddam effe, alteramque fenfitivam tantummodo effe fpirituum Animalium aggeriem, ubique in cerebro nervoso genere diffufam ; hinc confequetur, Bruti Animam toti cor

pori coextenfam, partes non modo plures, & diftinétas, fed & quadantenus diffimilares babere. Quod autem nonnulli objiciunt Bruti Animam, quia percipit, five fe fentire fentit, immaterialem effe, fiquidem materies perceptionis incapax videtur, id verifimillimum quidem effet,fi perceptio ifta rerum materialium limites tranfgrederetur; altiufve quid fpiraret iftis, quæ inftinctui naturali, aut idiocrafiis, Cut fympathias, Antipathiafque mittam) paffim attribuuntur. Quis autem fponsorem fe fecerit, Deum Opt. Max. quem ut opificem unicum, ita & motorem primum, & præfentiffimum ubique aufpicem profiteor, non potuiffe vires facultates materiæ imprimere, vitæ fenfitiva muniis accommodas. In fcriptoris manu calamus difputat, perorat, res geftas narrat, futuris præteritis intereft;& quidni credamus majora longe à re quacunque præftari poffe, quando Numinis folertia accefferit? Demum fi quis fubstantiam illam fubtiliffimam,& prorfus etheream, quæ vitali Oeconomia infervit, immaterialem ftatuat, eo quod inertem corporum inanimatorum indolem fuper

gre

greditur, meminerit mibi indulgere, fi forte ego materialem appellem, quod majoribus intervallis infra rationis prærogativas fubfiftit.

Sed iftis non immoror, fiquidem defenfionem longe aliam apparo; nimirum me non è Tripode, immo non è Cathedra, fed ex fubfelliis loqui: Philofophum, non vatem, aut Dicatorem agere; neque dogmata ingerere, fed fententiam aperire, atque hypothefin proponere. Suas fibi habeant Geometra demonftrationes, nos in illa Philofophiæ parte verfamur, ubi probationes dialecticas attuliffe abunde fuffece rit: Siquidem ille folus certo pronunciat, qui errores fuos profitetur,& dum de Homine philofopbatur, bominem fe effe meminit.

Quod autem, juxta Adagium, nonnullos ani- . ma magis, immo prius, ac potius quam corpore ægrotare pronunciem; fecus ac Medicorum Schola, quæ primarias morborum omnium fedes in partes folidas, humores, & fpiritus vitales, five calidum innatum referunt : Dico ex. hypothefi noftra, nempe quod anima ifta fubfiftentiam materialem corpori coextenfam, atque partes, potentias, & affectiones peculiares babeat,

con

concludi poffe, eam affe&tibus etiam præternaturalibus obnoxiam reperiri, & non raro ope me

dica egere.

Porro Animam corpoream Agritudines fuas non modo ad corpus, fed i mentem, five Animam Rationalem, quæ altioris Profapiæ eft, extendere, ipfamque deliquiis, & delictis fuis fæpenumero involvere, in Pathologia noftra fatis liquere arbitror. Infuper ad probandum binas hasce diftinétas animas homini fimul & fubordinatim ineffe, quantum Authorita:, & rationum momenta poffint, ibi ratum putamus'; quam fententiam, tantum abeft ut metuam ne Hæretica aut perniciofa cenfeatur, ut è contra fperemus Orthodoxam penitus, & ad vitam probam, & piam instituendam maxime accommodam apparere; hinc enim bella & contranitentiæ, intra binos appetitus noftros, fi ve intra Carnem & Spiritum, & Moraliter & Theologice nobis inculcata, etiam Phyficè intelliguntur;namq; illud video meliora proboq; deteriora fequor, atq; hoc, caro concupiscit adverfus fpiritum fpiritus adverfus carnem ita paffim in nobis eveniunt, quatenùs Anima corporea

[ocr errors]

porea carni adhærens, hominem in voluptates fenfuales inclinat, dùm interim Anima rationalis inftitutis Ethicis, aut gratia divina adjuta, ipfum ad bonos mores, ac pietatis opera invitat. Porro hinc Epicurifmo Atheismoque potentiffimus Elenchus opponitur, in quantum rationum momentis conficitur, fenfitivâ noftrâ animâ unà pariter ac Brutorum pereunte alteram perpetuò fuperfuturam esse; Ecquis enim de statu pofthumo ac aterno perfuafus, baud totam navabit operam, quo felicius in eo, aut faltem non miferrime degat?

[ocr errors]

Quod vero objicitur, propterea non duas. animas in homine ineffe, quia plures forma eandem materiam fimul actuare nequeunt ; dicendum erit, ejufdem fubjecti formam fupremam, fæpe plures interdum alias fubordinatim includere, ipfam vero folam compofitum fpecificare. Quinetiam Anima corporea Rationali fubordi nata in corpore humano immediate fubfiftit, atq; hæc fuperior illa mediante eidem ineft. Hujus difficultatis folutio multo difficilior effet, fi anima hominis inferior, ipfi cum Brutis communis, etiam immaterialis ftatuatur; nam quo

« VorigeDoorgaan »