Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

Cremerim) Excluferim.Am

acclamationibus: nam reclamare, eft in- genti voce reprobare. at acclamare, affentiri, cum clamore proba- dicendo affentatione vulgi acclamationémque re. Eadem illa) Affentationem & plaufum. Cus defugerim, nuc eade illa editione fectari:cúmg confulebatur) In cuius vei plebem ipfam cui confulebatur, limine curia litatem hæc fecimus. Dif parietibufque difcrenerim,ne quam in fpeciem betsoma) Immoderata lau ambitionis inciderem, nunc eos etiam ad quos dis cupiditate. eft autem ex munere noftro nihil pertinet prater exemambitio, cum ad publicos plum,velut obuia affentatione conquirere.Hahonores, & magiftratus turpibus atque inhoneftis bes cunctationis mea caufas, obfequar tamen artibus & bládiciis, preci confilio tuo, cuius mihi authoritas pro ratione bus, largitione, contendi mus: at fecúdum Dionyfi fufficiet. Vale. fententiam eft inanis gloria fequens imaginem decoris, & defiderium exitialium voluptatum. Claudianus ceciClaudianus cecinit, ambitionem effe auaritiæ nutricem fœdiffimam, quæ veftibulis foribúfque potentum excubat,

& pre

ciis commercia pafcit honorum Pulfa fimul. Eos) Extraneos. Exemplum ) Imitationem. Obuia) Manifefta. Cun&ationis) More: cur tantum contiAuthoritas) Fama, & fides ex

neam.

virtute quæfita.

C. PLINIVS MINVTIO FVNDANO Svo S.

Irum eft) Mi
nutium Fun

danum hor

tatur ad fe

ceffum & ftu

dium, cum in vrbe occu

pati fint homines rebus

ant, quod audiffe pœni

irum eft quàm fingulis diebus in vrbe ratio aut conftet,aut conftare videatur, pluribus cunctisque non conftet:nam fi quem interroges, hodie quid egifti? refpon

inanibus, ruri nihil audi deat, officio toga virilis interfui, fponfalia teat. Minutius Fundanus, aut nuptias frequentaui: ille me ad fignancui alibi in proximum an- dum teftamentum, ille in aduocationem, ille num confulatum augura

tur, eruditus & fapiens fuit, vt qui fe ab ineunte ætate altioribus ftudiis dederat:ex duabus natis alteram vix pubertatem ingreffam amifit. proconful Afiæ ex Adriani refcripto monitus ne fine obie&tu criminum Chriftianos condemnaret, authores Eufebius & Orofius. Conftet rano) Aliqua ratio adduci poffit tranfacti diei non igna. ue. Aut confare) Correctio. Non confler) Nulla etiam falfo adduci ratio poffit, cur fint occupati in vrbe.[pluribus diebus vel potius nominibus] Quem) Aliquem. of fico toge Girls officiofe comitatus fum aliquem] Præftiti officium meum dum amicus togam virilem fumeret: quæ,authore iurifconfulto, ad feptimum deci

mum annum fumebatur, quam ætatem militarem appellauit antiquitas. legimus tamen apud Tranquillum, fextodecimo ætatis anno fumpfiffe Auguftum togam virilem, argumentum, fcilicet tranfeundi à pueris in virum:cui fententiæ Dion aftipulatur, [ Et Seneca inquit, Pueritia deponitur, fed non puerilitas in plerifque hominibus. Ferè in eundem fenfum Martialis ad Potitum conquerentem quòd vix vno anno librum emitteret, fcribit. Sponfalia) Pacta antè nuptias, & fponfio nuptiarum futurarum, à fpondendo di&a. Signandum testamentum) Tria teftamentorum genera Gellius rixus Lęlij Fe

licis authoritate tradit, fed poftquam in

peruacua talia officia. Se

ane vocat & momenta

mine tabulas fcribebant, quas à feptem teftibus fubfcriptas, lineo vinculo claudebant, notatas teftium figillo Teftamentum compofitum ex teftatione mentis Sulpitius arbitratur : quod reprehendit Gellius arguens effe fimplex verbum. [In aduocationem) vt ipfi adeffem.] rogauit. hæc quo die feceris necef

vnum ius ciuile & prætorium iungi conftitutum eft,feptem teftibus adhibitis, & fubfcriptione teftium fignacula teftamenris funt impofita ex edicto prætoris, ficut fubfcriptiones ex facris conftitutionibus. non enim olim vt nunc publici notarij ftipulabantur,fed domini,vel alij eorum noIn confilium rogauss (vt co in confilium gnofcerem, & iudicarem: vel, vt ipfi confulerem. faria, eadem fi quotidie feciffe te reputes, inaInania) nullius momenti. nia videntur: multo magis cum fecefferis. tunc Multo magis) videntur fu- enim fubit recordatio, quot dies quam frigidis cefferss) vacuus eris à cu rebus abfumpferis.quod euenit mihi poftquam ris vrbanis Frigidis) inuti in Laurentino meo aut lego aliquid, aut fcrilibus. Fabius frigidum in bo, aut etiam corpori vaco, cuius fulturis anixium. Laurentino) rure. mus fuftinetur. nihil audio quod audisse, nihil quod Laurés etiá appellari dico quod dixiffe pæniteat. Nemo apud me pofle libro fequenti indicat, vbi totum graphicè quemquam finiftris fermonibus carpit: nemidefcribitur. Corpors Vaco) nem ipfe reprehendo, nifi vnum me, cum paminiculis. tunc enim ani- rum commode fcribo: nulla fpe, nullo timore mus maximè intendi- follicitor, nullis rumoribus inquietor, mecum tur, & vires fuas operatur, tantum & cum libellus loquor. O rectam fyncevexatur. Aufonius, Am rámque vitam: ô dulce ocium honeftumque, pliat ætatis fpatium fibi ac penè omni negotio pulchrius. ô mare. ô vir bonus, hoc eft Viuere, litus,verum fecretumque uovorio. quàm mulfrui. Siniftris) maledicis, ta inuenitis, quàm multa dictatis proinde tu iniquis. Inquietor) rarum

curo corpus. Fulturis ) ad

cum nullo dolore corpus

& his vita poffe priore

inuentu verbum apud antiquos, quo tamen Cyprianus frequenter vtitur. Oretam)alij legunt o regiam.i.felicem:quia reges putantur foelices: verùm priorem lectionem probo. Ocium) ftudium litera rium. Negocio opere. uovov) eft autem mufeu Mufarú locus, qualis bibliotheca: nam Athenæus teftatur, Ptolemæi Philadelphi bibliothecam vocatam mufçum: & Strabo in defcriptione Alexandriæ, Pars inquit regiarum eft mufæum, quod ambulacrum habet & exedram & maximam domum, in qua cœnaculum eft eorum qui mufeo participant, hominum circa difciplinas verfantium. hic conuentus com munes pecunias habet:& facerdotem,qui mufeo præeft: olim à regibus, deinde à Cæfare conftitutum, & alterum veteri museo aftru&tum fub Claudij nomine. eius hiftoriarum caufam tradit Suetoni

[ocr errors]

us inftitutúmque, vt quotannis in altero Cyrenaica libri, altero Carchedoniacav diebus ftatutis velut in auditorio recitarentur toti, à Gingulis per vices. [Libanius in monodia,Nicomediæ ædificiorum ruinam deplorans. Vbi inquit fora, vbi mufea, vbi templa ? Lucianus in fympoliomultorum virorum fapientium conuiuium, afferit effe museum.] Ad hæc fcribit Athenæus,mufeum Græciæ vrbem Athenarum fuifle, magis ad difciplinam do&trinámque, quàm ad ædificia refpiciens: quanquam Paufan ias libro primo referat Demetrium Antigoni filiú muro cinxiffe Athenarum vrbem, mufeúmque appellatum quod erat intra antiquum ambitum è regione arcis, vbi dicunt Museum ceciniffe, & in fene&ute mortuum ibi extru&o monumento fepultum. Plinius fenior, Mufea,inquit, in ædificiis vocant depen

dentia ad imaginem fpecus arte redden- di. Dictatis) suggeritis. fenfus eft, multa dam.Innenst datis facultatem inuenien- per vos excogito & repono. Proinde qua re, alibi præterea. Iftum)

fine fructu, quæ fit in vita

vrbanum [Inanem defeur quoque ftrepitum iftum, inanémque difcurfum excurfionem vanam, fum,& multum ineptos labores, vt primum orbica, difcurfionem effe fuerit occafio relinque, téque ftudijs vel ocio vitam orbicam dixit Se- trade. Satius eft enim, vt Attilius nofter eruneca: & Martialis, difcur ditiffimè fimul & facetiffimè dixit,ociofum effus varios] Oce)quieti,Ar tilim nofter) plures extitif- fe, quàm nihil agere.

fe Attilios eo tempore le

go. Plinius duos nominat, Spartianust otidem, Tacitus treis. dubitari forfitan poffet quem Secundus monftraffet, nifi ad Prifcum fcribens diceret, Nofti Attilij Crefcentis facetias: inibique multis neceffitudinem cum illo aretam teftatur. Facetime) Facetum non tantum circa ridicula opinor confiftere: neque cnim diceret Horatius facetum Virgilio genus natura conceffum. hanc magis exculte cuiufdam elegantiæ appellationem puto, ideóque in epiftolis M. Tullius hæc Bruti verba refert, Ne vlli int pedes faceti, ac deliciis ingredientes

C. PLINIVS ATRIO

1 Quando) Duo intendit in hac epiftola Secundus,Euphra

tem philofophum laudare
à doctrina & humanitate,
& Atrio Clementi perfua-
dere, ve quàm primùm ad vrbem veniat,
féque Euphratis præceptis expoliendum
tradat. eft infuper nefcio quod tertium,
vbi conqueritur non licere fibi occupa-
tiffimo circa quæfturam ærarii cadem
facere. Clementes penè innumeros ex di-
uerfis authoribus colligo floruiffe Secun-
di temporibus, fed hunc Atrium Clemen-
tem,ad quem alibi fcripfit, ex teftimonio
Martialis opinor fuifle Patauinum, à quo
vxor eius Ateflina Sabina pro dota epi
grammate celebratur. Quando) Vllo tem-
pore Liberalibus Andy's Scientiis & di-
fciplinis quas vocant liberales, quòd ho-
mine libero digna funt.cæterum Seneca

Vale.

mollius. & quidam facetum di&um arbitrantur eum, qui facit verbis quod vult. M. Cicero De perfecto oratore, di- cacem acrioris ingenij effe vult, facetum maioris artis habent autem facetix in narrando vim maximam. Ociofum effe) Quiefcere, vacare ab officiis. ['vel effe in ocio literario, quod honeftum, iucun. dum & fructuofum eft. ] Quam nihil agere) Quàm multis rebus inanibus impli cari. In eundem fenfum Mart.in Attalum,Eft non eft quod agas, Attale femper agis. [Nam fecundum Senecam qui futis lia facit,nihil agit.]

CLEMENTI SVO S.

I quando vrbs noftra liberalibus ftudiis floruit, nunc maximè floret.multa claráque exemplafunt. Juffecerit nobis vnu Euphrates phi lofophus.Hunc ego in Syria cũ afolam philofophiam fentit effe liberalem difciplinam, quòd liberum facit hominem, hoc eft fapientem, fublimem, fortem,magnanimum, cætera pufilla ac puerilia effe. Vlpianus titulo De variis & extraordinariis cognitionibus, liberales artes appellat rethoricam, grammaticam, geometriam, medicinam, iurifperitiam. Nunc] Sub Traiano, cùm ftudia propè extincta refouerentur. Clara] Virorum clarorum [vt Taciti, Iuuenalis,Silii,Martialis, Saturnini, Voconij, Tranquilli. Vnum) Exemplum vnius viri doctiffimi, qualis Euphrates eft, [ qui Dinone patre genitus (quanquam pro Euphrate apud

[ocr errors]

Lucianum Eutrates mendofè legatur]
Stoicam fectam profeffus, Vefpafianum
ab imperio deterrere conatus eft, fub quo
vfque ad Adrianum vixit, comparatis
maximis diuitijs contra profeflionem
fuam. nam vt omittamus Apollonium
Tyaneum, multis illum immodicum mer-
catorem & arrogantem increpantem,
Philoftratus tradit, comparaffe fibi diui-
tiarum fontes : iam enim inter fœnerato-
rum menfas nuncupabatur caupo quæ-
Auarius,fœnerator, publicanus,nummu-
larius, ad omnia venalia fe conuertens,
foribus potentiorum magis affixus quàm
ianitores. voluntaria morte exceffit è vi-
ta veniam dederat ei Adrianus citra igno-
miniam & infamiam:vt cicutam fenectu-
te & morbo ingrauefcente bibere poffet.
hoc refert Dion. Militarem.) Tribunus
militum effem. In Syria.) Vbi etiam Ar-
Penitus) Circa omnia eius

Obuius) Paratus, qui fe vl

fuperbum effe aduerfus

temidorum philofophum ar&ta familiaritate complexus eft.Syria late littora tenet: terráfque etiam latius introrfus aliis aliifque nuncupata nominibus: nam & Cole dicebatur, & Mefopotamia, & Damafcena, & Adiabena, & Babylonia, & Iudæa,& Sophena.eadem ferè Plinius,ex Afia Pomponii mutuatus. Strabo ita determinat.Syria feptentrionem verfus Cilicia & Amano terminatur:à mari ad Euphratis pontem ftadia interfunt ab Iffico finu vfque ad pontem, qui eft iuxta Còmagenam, dictum latus terminantia non pauciora quadringentis.orientem verfus terminatur Euphrate & Arabibus Scanitis, qui cis Euphratem funt: auftrum verfus felici Arabia,& Ægypto:occidentem verfus, Ægyptio pelago Ifficum vfque. Homerum Syrum infulam Syriam appellafle, idem libro decimo protulit.

ftudia Domi.) Familiarius. dolefcentulus militarem penitus,& domi inf trò offert, quod fignum pexi, amarique ab eo laboraui,& fi non erat eft maximæ humanitatis, laborandum. Eft enim obuius, & expofitus, Humanitate.) Quæ vetat plenúfque humanitate quam præcepit. AtqueTM focios, vetat auarum:ver- Vtinam fic ipfe, quam fpem tunc de me concebis, rebus, affectibus,co- pit,impleuerim,vt ille multum virtutibus fuis mnibus præftat, nullum addidit. At ego nunc illas miror, quia magis alienum putat.bonum au- intelligo: quanquam ne nunc quidem fatis intem fuum ideò maxime, telligo. Vt enim de pictore, Sculptore, fitore, mat. & præter hæc quæ nifi artifex iudicare:ita nifi fapiens non poteft recitantur à Seneca, Plato perfpicere fapientem. Quantum mihi tamen

munem fe facilémque o

quod alicui bonum est,a

humanitaté triplicem in

ducit:alia quippe per falutationem fieri,
vt cum forte obuium quemlibet humanè
quis falutat, & dextrá porrigens comiter
excipit:aliam,cum in cafus varios ærum
náfque iactato quis opem clementer im-
pendit. tertiam, qua cœnas & conuiuia
inter fe homines celebrant. aut igitur fa-
lutationis officio,aut ope, aut auxilio,aut
cóuiuio, frequentique congreffu confta-
re humanitatem. at Gellius humanitaté
non effe putat, amorem erga homines,
quem par Græci vocant, & fi fi-
gnificet dexteritatem quandam beneuo-
Tétiámque erga omnes homines promi-
fcuam:fed humanitatem,quam iidé Grę-
cinyfel vocant, nos eruditionem, infti-

tutionémq; in bonas artes,dicimus: quas qui finceriter cupiunt appetúntque, ij funt vel maxime humaniffimi ! quam videtur Cicero pro Archia iis verbis expreffiffe, Etenim omnes artes quæ ad hu manitatem pertinent habent quoddam commune vinculum & quafi cognatione quadam inter fe continentur.] Precipit.) Docet. philofophorum enim dogmata dicuntur. Atque Stinam.) Senfus eft.Euphrates tunc de me bene fperabat, fed vtinam tantum poftea profeciffem, vt ille fuas virtutes fublimiores reddidit Nune) Iam vir & prudentior effectus. quanqua hoc addidit vt vitaret arrogantiam: vbique enim minuit facultatem fua. Pictore)

Non iniucundum fuerit referre hoc loco, Apellem pi&torem perfecta opera proponere folitum tranfeuntibus, atque poft ipfam tabulam latentem iudicium vulgi experiri: ferúntque à futore notatum quòd in crepidis pauciores anfas vna intus feciffet: eodem poftero die fuperbè ob emendationem priftinæ annotationis cauillante circa crus, indignatum Apellem denunciaffe, ne fupra crepidam futor iudicaret. quod & iMulta) Laudanda. Ad

pfum in prouerbium venit,quo admonemur ne fupra noftram artem iudicemus, & conuenit cum Cæcilio, ne fcilicet iudicemus rem quam non nouimus. Seulptore. Marmorario, ftatuario,& qui pocula facit aigavo[quanquam fint qui diftinguát vt fculptor fit qui fcapello ftatu as effingit:ftatuarius,qui alio modo:quia apud Plinium caput fit de fculptoribus & ftatuariis. Factore) Qui & figulus dicitur, ex creta & argilla vafa componens.

mertant.) Admoneant,alli cernere datur, multa in Euphrate fic eminent ciant: fe cognofcenda præ & elucent, vt mediocriter quoque doctos adftent etiam mediocri do- uertat,& afficiat. Difputat fubtiliter,grauiter, Arina viris.Afficiant.)De· lectent. Platonicam fubli- ornate. frequenter etiam Platonicam illam fumitatem & latitudinem.) blimitatem & latitudinem effingit. Sermo eft De qua fic loquitur Fabius. Quis dubitet Platonem copiofus,& varius: dulcis in primis,& qui reeffe præcipuum, fiue acu- pugnantes quoque ducat & impellat. Adhoc quendi facultate diuina proceritas corporis & decora facies, demissus quadam, & Homerica: capillus, ingens &cana barba: qua licet formultum enim fupra pro- tuita & inania putentur, illi tamen plurimum fam orationem, quam pe- venerationis acquirunt.Nullus horror in vulfurgit, vt mihi non homi- tu,nulla triftitia: multum feueritatis, reuerenis ingenio,fed Delphico aris, vt occurfum non reformides. Vita fan

mine differendi, fiue lo

deftrem Græci vocant,

videatur oraculo inftin-
&us.diuinú appellat Columella: & Dioge-
nes Platonice orationis geminú ftilú, fed
vtrunque fummum tradit. Subtiliter) Re-
fertur ad argumenta. Grauster) Ad fen-
tentias. Ornate) Ad eloquium. Latitudi-
nem.) Vbertatem, amplam facundiam.
refpexit ad nomen: nam quidam aiunt
fuiffe exercitatum apud Ariftonem palæ-
fritam,à quo Platonem pro egregio cor-
poris habitu cognominatum, cum prius
Ariftocles ex aui nomine vocatus effet.
funt qui ob orationis vbertatem & mi-
ram latitudinem, fic appellatum putent,
fiue quòd ampla fuerit fronte, vt Nean-
thes, authore Laertio, fcribit. Effingit.)
Exprimit. repræfentat. Varins. De re-
bus diuerfis.fic enim declinatur faftidiú.
Dule) Lenis.mitis. [Dulcedo orationis
maximè audientes delectat.] Repugnantes)
Vitio laborantes, diffentientes. Ducat)
Perfuadeat, attrahat. Adhac) Præterea,
accedit illi. poft animi bona enumerat e-
iam corporis & fortunæ. Demi Pla-

nus:quod eft indicium facilis ingenii, fecundum philofophos. Ingens & cana barba) Apollonius Tyaneus in epiftolis quas fcripfit aduerfus Euphrate, inquit, Baculus erat tibi tunc, & barba cana & ingens, præter hæc nihil. Fortuita) Fortunæ bona, quæ Stoici negligunt:putántque veram felicitatem in fola virtute cofiftere. Acquirunt) Aftruunt. [Vultu) legitur etiam in cultu: pulchritudo corporis donum dei fecundum Homerum gloriofiffimú eft.]Nulla triftitia.] Triftitia & feueritas vicinæ funt res, fed hæc datur laudi, illa vitio: feuerum appellant grammatici à fequenda veritate. Renerear) Ita Euphratem veneraberis, vt non timeas illi occurrere. Vite fanétitas) Integer vitæ, fcelerifque purus. fanctitas & fanctimonia pariter Latine dicuntur:nam & illo Fabius, & hoc M. Cicero vfus eft verbo: fed fanctitudo vocabulum Apuleianum nefcio quid maioris dignitatis habet.fan&tum interdum quod facrum &

« VorigeDoorgaan »