Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

negyrica vfurpat, hoc vocabulo latius vfus quàm apud alios, præter vnum Tacitum, inuenerim hic enim lib.xvi.Hiftoriarum,inquit, ne in cætera pignora fæ uiret:non folùm filiam, fed & generum, & alios cognatos intelligens:ideo pignoconftitui. Longa) Per ter

deli. Conflictabatur) Cru

fua intemperantia, fed ex

ris afferit,quofdam mor

bos,veluti podagram & ar tericam ex hæreditate tra di: quia fperma in paren

ra appellata, quia funt amoris hypothecæ. fed propriè liberos pignora dicimus, táquam vinculum certiffimum inter maritum & vxotem. aliâs pignus fecundum Vlp. eft quod ad creditorem tranfit: at Caius dicit, pignus propriè rei mobilis

tium & trigefimum an- intérque tot pignora, veros amicos. Sed tam num. Iniqua) Dura, cru longa, tam iniqua valetudine conflictaba ciabatur. Precia) Prædicta tur vt hac tanta precia viuendi morpignora. Pedam d.) Poda- tis rationibus vincerentur. Tertio & tricefigra. Va.) Narrantem, fume extrinfecus. Patrius mo anno (vt ipfum audiebam) pedum dolore h.. Hic morbus erat in correptus eft. Patrius hic illi. Nam plerumque patre Corali, vnde non morbi quoque per fucceffiones quafdam, vt agenitura parentis podagra lia, traduntur. Hunc abftinentia, fanctitate, correptus eft: nam Gale- quoad viridis atas, vicit & fregit. nouiffimè cum fenectute ingrauefcentem, viribus animi fuftinebat.cùm quidem incredibiles criciatus, & indigniffima tormenta pateretur. liorum pedes debilitat. A- Iam enim dolor non pedibus folis, vt prius,inuicenna etiam fuperiori fidebat : fed omnia membra peruagabatur) bus addidit phthifin & veni ad eum Domitiani temporibus, in fublepram. Namp. m.)Quod etiam Columella lib viij. urbano iacentem Serui è cubiculo recefferunt. notauit, paternæ inquit habebat enim hoc moris, quoties intrasset finotæ plerunque natis in- delior amicus: quinetiam vxor, quanquam hærent. [Et Plinius fepti mo, vulgatum eft figna omnis fecreti capaciffima, digrediebatur. Cirquædam næuófque & ci- cumtulit oculos, & cur (inquit) me putas hos catrices etiam regenerari] Vialsa) Effigies, geftus, tantos dolores tandiu fuftinere? vt fcilicet ifti mores, patrimonia tranf latroni vel uno die fuperfim. Dediffes huic mittuntur flis. Hunc animo par corpus, feciffet quod optabat. Affuit

te vitiatum neceffariò fi

Morbum. Abftinentia )

Parce viuendo. ad cibos

refertur. Sanctitate) Modeftia, à rebus venereis. Viridis atas) Iuuenis & fortis. Ingrauefcentem) Inualefcentem, crudefcentem. Cum fenectute) Qua multæ ægritudines magis augetur.Viribus anims) Conftantia. Incredibiles) Immenfos. Infidebat.)Occupabat. Omnia membra) Totam corporis compaginem. lacentem] Laborantem podagra. Domitians tem poribus Imperante Domitiano. nam cum hæc fcriberet, Traianus regnabat. Habe bat) Coralius. legitur etiam loco is,egim.) Hecmores) Vt iuberet feruos fa

ceffere è thalamo. Intraffet) Cubiculum. Fidelsor) Cóparatiuú pro pofitiuo. Vxor) eius, Hifpulla. Secrets capacißima) Cui

omnia arcana tua committeres. Circum

tulit oculos) An alij adeffent præter quàm Cæcilius,vifurus. Its latrons) Male intelligunt qui de podagra locutum fentiunt, quòd fcilicet hic morbus etiam latera inuaferat. nullum enim id fecretum, fed potius Domitianum indicaffe dicimus,fe auarè & crudeliter in principatu geren tem. optabat igitur Coralius tandiu viuere donec interitum Domitiani videret:

fic poftea libenter moriturus. Dediffes) More fuo fubtraxit,fi: quod etiam Martialis in tertio fecit, Audieris, dices effe Maronis opus: pro fi audieris. & alij iuniores. fenfus eft, fi ita corpore ficut animo valuiffet, fuperuixiffet Domitiano, honores geffiffe. Cuius ille tamen deus compos)Quod votum con

Securus) Relicta republica

principe, qui libertatem

quod optabat,& deus præftitit.nam libro octauo ad Quadratum, vbi de vltione Heluidii tractat, vero verius oftenditur Coralium fuperfuifle Domitiano: vt o mittam per quæ alibi fignificat, non folú fe vixiffe fub imperatore Nerua,fed etiã voto,cuius ille compos, vt iam fefecutus: nam voti compo- curus libérque moriturus, multa illa vita, fed tem dicimus eum, qui minora, retinacula abrupit.increuerat valequod intendit obtinuit. tudo, quam temperantia mitigare tentauit, melioribus aufpiciis. L- perfeuerantem conftantia fugit. Iam dies alber.) Sub Traiano optimo ter, tertius, quartus, abftinebat cibo. mifit ad per Neruam reductam, in me vxor eius Hipulla communem amicum melius & maius augebat. C. Geminium cum tristiffimo nuncio, deftiIlla multa retinacula) Co naffe Corellium mori:nec aut fuis aut filia preconfcientiam, & reliqua. cibus flecti, folum fupereffe me, à quo reuocari Retinacula. quæ retinere poffet ad vitam. Cucurri: perueneram in propotuiffent Coraliumin vita, fed minora quàm raximum, cùm mihi ab eadem Hifpulla Iulius: tiones quæ contrà occur Atticus nunciat, nihil iam ne me quidem imrebant. Abrupit) Interci- petraturum: tam obftinatè magis ac magis indit.neglexit. Valetudo)Po dagra. Conftantia fugit.) duruiffe. dixerat fanè medico admouenti ciNon potuit vlterius pati bum, nenunna quæ vox quatum admirationis quamuis contrà niteretur. in animo meo,tantum defidery reliquit. CogiQuartus) Erat quo. Hi

pulla) Hifpullæ memi- to quo amico, quo viro caream. Impleuit quinit Iuuenalis, & Cæcilii dem annum feptimum & fexagefimum, que amitam fuiffe lego. Gemi

nium.) Ad quem plures extant Cæcilii epiftolæ, & ad Traianum ideminquit, Rofianum Geminium fibi beneficiis in eum collatis ar&tiffimè deuin&tum: na quæftor Plinius in confulatu fuit, fummámque illi reuerentiam in co officio & pòft præftitit: commendat itaque illum Imperatori ab integritate, probitate, induftria: tum quòd eius commilito fuit.] Papinius infuper ad legem Iuliam de adulteriis, retulit Adrianum refcripfiffe C. Rofiano Geminio. [Geminii fit mentio in memoriis Mediolanenfibus & apud Forum Iulii L. Geminii Mefii curatoris ærarii Mediolanenfis.] Communem) Meum & Coralii. In proximum) In propinquú ædium. Ab Hifpulla) Nomine Hifpullæ. Talous Atticus.) Cuius eloquentiam & Græcam facundiam cum familia laudat Martialis libro vii. Attice, facundæ reno

uas qui nomina gentis, Nec finis ingenté conticuiffe domum. Te pia Cecropix comitatur turba Mineruç, Te fecreta quies, te fophos omnis amat. Atticum cximiè cœnaffe tetigit Iuue. Iulius Atticus tempeftate Columella laudem meruit, quòd de vna fpecie culturæ pertinentis ad vites,fingularem librum edidit. Induruisse) Omnino mori decreuiffe. [ Imitatio Catulliana, iam Catulle obftinatus obdu ra.] Admouents.) Porrigenti.xixun)Vixi cum labore. fuftinui mortuus fuum : xe

noras enim fecundum Pollucem mortuos appellat Thucydides, & Ariftoteles in Ethicis: 1 præteritum irregulare à verbo réu id eft laboro.alia exemplaria habent nine id eft decreui,fcil. mori weive. Defiderÿ) Expectationis Coralii abfentis & amiffi. Robuftißimis ) Sano corpore vigentibus,nullo morbo concuf

fis

lorum finis eft, omnia ab

rum metum. author Se

mens]Imbecillum) Incon

fis. Enafu) Morte,que ma- atas etiam robustiffimis fatis longa eft. Scio, efcidit & deuorat:mors ad- uafit perpetuam valetudinem: Scio,deceffit fueò extra omne malum eft, perftitibus fuis: florente republ. quæ illi omnivt fit extra omnem malo- bus fuis charior erat, & hoc fcio. Ego tamen, neca. Florente republ.) Sub tanquam & iuuenis & fortiffimi morte doTraiano.Et hoc fero) Re- leo: doleo autem, licet me imbecillum putes, petitio. [dolorem expri- meo nomine. Amifi enim, amifi vita mea teftantem, minus fortem ad- stem, rectorem, magiftrum. in fumma dicam, uerfus calamitates. Meo quod recenti dolore contubernali meo Caluima) Quo M. Tullius & fio dixi, Vereor ne negligentius viuam. ProMartialis, ad fummamo inde adhibe folatia mihi: non hæc, Senex emnium dixit. hoc dicendi rat, Infirmus erat (hæc enim noui) fednoua quid concludimus. Recen aliqua, fed magna, quæ 11) Nuper mortuo Cora- legerimnunquam.Nam qua audiui, qua legi, lio. C. Calufio) Cuius in memoriis marmoreis fit fponte fuccurrunt, fed tanto dolore fuperan

nomine) Mea caufa. In sû

genere vtimur, cùm ali

Vale.

mentio fuit is Secundo tur.
artiflima familiaritate
coniunctus, vnde hic &
alibi fuum contubernalem appellat.
validiffimè etiam amauit-Caluifium ne-
potem, C. Caluifum ar&ta propinquitate
complectentem: erat enim filius fororis
[C. Caluifij Ianuarii Pontificis monu-

C. PLINIVS

Agnum) Lau

dat fua tem pora, quibus ingenialongè profereban

tur, fed auditorum ignauiam notabiliter taxat. fe

verò afferit omnium reci

tardius quàm decreuerat

audierim

nunquam,

mentum extat adhuc Mediolani, quod ei

Caluifia Rufina filia fecerat. Caluifianæ

a&tionis Iurifconfulti meminere. Negli gentius)Ociofius: minori cura. Proinde) Quare. Noua) Inufitata,incognita.

[blocks in formation]

Agnu prouentu poëtaru annus hic attulit.Toto měfe Aprili nullus ferè dies,quo no recitaret aliquis.Iuuat me quòdvigět ftudia, proferunt fe ingenia hominum,

oftentant: tametfi ad audiendum pigrè coi

tationibus adfuifle, inde tur, plerique in ftationibus fedent, tempúfque in vrbe reftitiffe. Hic So- audiendi fabulis conterunt, ac fubinde fibi nufius Senecio,alius fuit ab Herennio Senecione. ad eum fcripfit Plutarchus Dionis vitam,quanquam pro Sofio mendofe legatur Socio. Prouentum.) Copiam. NulIus fere dies fust) Accedit Cæcilianæ fen tentiæ Martialis co carmine, Auditur toto fæpe poeta die. & Iuuenalis longa recitatione columnas ruptas exaggerat. Proferuns) Extendunt. Oftentant Fre

quenter recitando. Costur)onuenitur. Plerique) Auditorum. Stationibus) In locis publicis, in quæ poft negocia folent ciues conuenire confabulandi, vel potius defidendi gratia. dieta ftatio, quod ibi ad tempus ftatur, de qua locutus Iuuenalis, omnes conuictus,thermæ,ftationes: item locus in quo naues ftant ad tempus, & vbi milites ad tutelam ftant, fiue caftro

rum, fiue oppidorum. interdum pro cuftodia, vt apud Tranquillum, abducta ftatione militum. aliquando pro ftatu & conditione. Secundus in Panegyrica oratione, Non te læta & profpera ftationis huius, fed afpera & dura ad capeffendam cam compulerunt. Vlpianus titulo de Fluminibus, cum Seruio grammatico conuenit, ftationem, inquit, dicimus à ftando. is locus demonftratur vbicunque naues tutæ ftare poffunt. [ Audiends legitur etiam audiendis. ] Subinde Frequenter.in qua fignificantia præter ipfum alibi [ Valerius de Matello fcribens, Caftrorum fubide locú mutauit: & ]Columella interIntrauerst) Auditorium.

Prafationem.) Eft præfa

tio,quæ ante opus præpo

dum vtitur,Stabula boum fubinde emun danda, & equas fubinde refpicientes fcribendo. Martialis pariter,vt libro primo, Interponis aquam fubinde Rufe,& quarto. Quid me Thai fenem fubinde dicis. Tranquillus in Iulio Cæfare, fubinde fe obferuandum admonens. quinetiam Liuius prædictis antiquior, Ni fubinde auro principum animi concilientur. [ Plinius libro octauo. Atque in recentem fubinde transfertur. Et codem capite, Ex eo fubinde cernitur. Item, ad arborem fubinde experientes. Et capite de Chameleonte, Mutat namque colorem fubinde & oculis & cauda & toto corpore.]

tiari iubent an iam recitator intrauerit, an nitur,confilium fcriptoris, dixerit præfationem,an ex magna parte euol& fummam totius operis uerit librum: tum demum,ac tunc quoque len breuibus explicans:nec eft

pars operis, vt quidá exi- tè,cunctantérque veniunt, nec tamen permaftimant, cùm dicatur o nent, fed ante finem recedunt: aly diffimulanmnino opus effe perfe&tum fine prefatione, ideò ter & furtim, alii fimpliciter & libere. At herinuentæ fecundum Caium cule memoria parentum, Claudium Cafarem Iurifconfultum præfatio ferunt, cum in Palatio fpatiaretur,audiffetque ad lectionem propofite clamorem, caufam requififfe: cúmque dictum materiæ perducant, & effet, recitare Nonianum, fubitum recitanti euidentiorem præftant in- inopinatúmque veniffe. Nunc ociofiffimus

nes, quòd libentius nos

cùm illuc venerimus, eius

telle&ú. Euoluerst) Recitauerit.Tunc Poft dimidiam

operis recitationem. Ventunt) Ad audiendum Permanent) Vfque ad finem recitationis. Dißimulanter) Cum aliqua ftropha & falfa excufatione) Furtim) Lectore non vidente. Ali fimpliciter) Quidam palàm difcedunt fine vilo prætextu profectionis. Memoria parentum) Temporibus noftrorum parentum, paulò fupra ætatem noftram [ita folebant maiores noftri dicere. Claudium Cafarem) Quem Tranquillus afferit fuiffe pertinaciter liberalibus ftudiis deditum, ac multa fcripfiffe Græcè & Latinè In Palatto) Vocatur Palatium,authore Dione, domus regia Romanorum imperatorum, vbi Cæfares prętorium habebant [quod olim Romuli domus,non procul à Tiberi, ferè in media vrbe. P. Victor in decima regione locat. antea Pallantium fiue Pallanteum di

&tum,à Pallanteo vrbe Arcadiæ, vel à Palatio vrbe in agro Rheatino: ali quòd palantes illuc cum Euandro venerunt: quidam à Palantia vxore Latini: fiue quòd ibi pecus pafcens balare,vel palare, ideft errare confueuit.alii à Palantia Hyperborei filia, que ex Hercule Latinum peperit. alii quòd Pallas ibi fepultus fit: quam opinionem Dionyfius arguit, tradens, Palantinum collem palatium di&tum, confundente tempore certitudinem,& multis inconuenientium etymo logiarum materiam præbente. Nonianum) Fuit Seruilius Nonianus,quem Pli nius fenior confulem vidit, & Quintilianus audiuit, ingenio clarus, & fententiis creber, minus preffus quàm hiftoriæ authoritas poftulabat. Inopinatum Præter expectationem. Laudatur Auguftus à

Suc

Suetonio, quòd recitantes & benignè & patienter audiuerit. Recitanti) Suas hiftorias. Identidem) Sæpius.

Identidem, nequis viola

Curtius illa malis fatigata:

tóque identidem. & Colu

Liuius ab vrbe condita, quifque multò antè rogatus,& identide admoret, Thaffalio ferri clami- nitus aut,no venit,aut,fi venit,queritur fe die, ratum eft. Apuleius, Iden quia no perdiderit,perdidiffe. fed tantò magis tidem boaui, non, non laudandi probandique funt quos à fcribendi identidem mulieris adhi recitandique ftudio hæc auditorum vel defibere blanditias. Cato in re dia vel fuperbia non retardat. Equidem proruftica, Quaffato fupple pè nemini defui. erat fanè plarique amici.Nemella, locus identidem que enim eft ferè quifquam quiftudia, vtnon runcandus M. Tullius pro fimul & nos amet.His ex caufis longius quàm monere. Tranquillus: Ca deftinaueram, tempus in vrbe confumpfi. Pof ligula inuocare identidem fum iam repetere feceffum & fcribere aliquid, atque expectare lucem quod non recitem,ne videar, quorum recitatinon fatigabor eiufdem fa- onibus affui, non auditor fuiffe fed creditor. &ta identidem referendo. Nam vt in cæteris rebus, ita in audiendi offEt paulò pòft, Profectio- cio perit gratia fi repofcatur. Vale.

Rofcio, illum identidem

confueuerat. Valerius,

nem identidem expro

brante,& alibi interdum.] Queritur fe diem, quia nonperdiderit, perdidiffe.) Senfus eft, vnuf quifque ignauus lamentatur,fi adfuit recitationibus, perdidiffe diem in re inutili,cùm verè non perdiderit recitantes audiendo,fed potius perdidiffet fi defediffet, & totum diem fabulis contriuiffet. nam defides interpretabátur fe perdere diem, dum illum audiendo tranfmitterent: verùm Secundus,dum ociofi nugantur: clarior tamen fcriptura.quem non perdiderit. Defus nemini) Audiui omnes. Qui a

met Audia) Qui fit eruditus. Simul) Cum ftudiis id eft,omnes ferè docti me amant. eft alia lectio ad idem fere. qui non nos amet, vt ftudia non fimulet:fcilicet modo fit verè ftudiofus, neque fimulet doctrinam: & per hæc monftrari poffet Regulus. Reperere feceffum) Secedere in vil lam Seribere)cauere mihi & Mufis.] Credator) Ne audiendi mutuum ab illis repe: tere videar. In audiends officio) Quod facerem fi mea recitarem.

C. PLINIVS IVNIO MAVRICO SVO S.

Et.) Maurico fuadet vt filiam fratris defpon

deat Aciliano,

juueni formofo & honcfiffimo,quem à parentum

7

Etis, vt fratris tui filiæ profpiciam maritum: quod meritò mihi potiffimum iniungis. Scis enim quantopere fummum illum vi

fplendore commendat, & rufufpexerim dilexerimg: quibus ille adolef honores geffiffe, opibuf- centiam meam exhortationibus fouerit, quique abundare, præter vir tutes, adfirmat. Profpicia) bus etiam laudibus vt laudandus viderer efDeligam. Fratris tus) Aru- fecerit. Nihil eft quod à te mandari mihi aut Jenum, ob virtutes & do- maius aut gratius, nihil quod honeftius à me

« VorigeDoorgaan »