quædam dulcia cecinerunt: & Suidas af- ferit, muficam interiiffe poftquam fympofia introiit. Que mea li &tores, cantores, citharœ ria primus in Lucrino in beralstas) Eft Omnes) Le- qua mea liberalitas,omnes.at tu apud nefcio dos.Nefcio quem) Ignobi- quem, oftrea, vuluas, echinos,Gaditana malem virum & contemnen- luifti. Dabis panas,non dico quas.durè fecifti. dum. Oftrea Horum viua- inuidifti nefcio an tibi, certè mihi, fed tamen ftituit Sergius Orata,aua & tibi. Quantum nos lufiffemus, rififfemus, ritiz, non luxuriæ caufa. ftuduiffemus. Potes apparatius canare apud crefcunt luna crefcéte, de- multos: nufquam hilarius, fimplicius,incauvnde Lucretius ait, Luna tius: in fumma, experire. Et nifi poftea te aliis alit oftrea.multa corum ge potius excufaueris,mihi feper excufa. Vale. ficiente verò minuuntur. nera tradit Athenæus nafci in paludibus, fluminibus, mari: optima malibus : & Athenæus in fuis libris.echi- bane.Inuidisti) Senfus eft, malè fecifti qui vtrunque tanta lætitia priuaueris, qua fun&i effemus fi veniffes. Apparatius) Lautius,fumptuofius. Nufquam hilaris) id eft iucundius, coenare potes quàm apud me. Te alijs excufaueris) Cum expertus fueris quam fuaue fit coenare apud me,nifi ab aliis inuitatus caufam aliquam inueneris vt cœnare pofis apud nos, concedo vt femper caufam afferas milii quare non veneris: perinde ac fi diceret, cum captus fueris vrbanitate meæ cœnæ, facile omnibus aliis repulfam dabis vt fis mecum, quod nifi feceris, volo femper admittere tuam excufationem. Mihi)Apud me. fic Ouidius De triftibus, Excufem ne te femper amice mihi. C. PLINIVS EVRITIO Svo S. Mabam) Euritium Clarum hortatur legere Pompeii Sa turnini fcripta, cuius acumen in caufis agendis, & fplendore in hiftoriis mo commendat, verfuum le Mabam Pompeiu Saturninu, hunc dico noftrum: laudabámque eius ingenium, etiam antequam fcirem quam varium, quàm flexibile, quàm multi re fuo, id eft, amiciffimè, plex effet: nunc verò totum me tenet, habet, porem admiratur, & epi- poffidetg.andini caufas agentem acriter & arAtolas vxoris eius vetufta- denter, nec minus polite, & ornate, fiue metem redolentes exofcula- ditata fiue fubita proferret. Adfunt apta,cre(fic enim apud varios au brag fententia, grauis & decora conftruthores fcriptú inuenio) vir ctio, fonantia verba & antiqua. Omnia hac fan&tus,antiquus, difertus mirè placent.cum impetu quodam,& fulmine tur. Erutius: fiue Euritius patronus & cóftans, morá literarúmq; veterú ftudiofiffimus,præfe Aurá vrbis geffit: bis cóful fuit:fub altero eius cófulatu nafcitur Seuer',q poftea imperauit: ambiguum an is fuerit, quem multo poft tempore interfecit idem Seuerus ob crudelitatem,cum tamen videri vellet clementiffimus: an eius filius, ficut haud dubie conftat ipfum fuiffe, ad quem Julianus libro primo ff. refert diuum Antoninum fcripfiffe, quanquam ibi pro Euritio Claro,corrupte legatur Euriptio Claro, vt in illis libris multa prifcorum nomina funt inuerfa. hæc collecta ex Spartiano, Gellio, & ipfo Secundo. Nofrum) [amicum familiarem.] Sic in feptimo ad Prifcum,noftrum appellat:ex quibus adducor, alios fuiffe Pompeios Saturninos iifdem temporibus. Volufium Saturninum vrbis præfectum, qui nonagefimum excefferat annum, omniú quos in confulatu fententiam rogauerat, fuperftitem nominat Plin.fenior. Varium] Cognitione & facultate diuerfarum di fciplinarum. Flexibile) Facile ad alia tranfire. Multiplex) Fertile. multarum rerum capax. Poßider] Quod maius eft quàm tenet,& habet. Caufas a.] Fuit enim caufidicus fummus. Acriter) Cum acrimonia & vehementia: quæ potiffimum conuenit iudicialibus caufis. Ardenter] Cum calore & incitatione corporis, vt folet fieri in contentione. Polite) Eloquenter. Meditata)lucubratam orationem proferret.] Subita) Ex tempore ageret. Apta) Conuenientes materiæ : legitur etiam, acuta. Crebraque]Sententia varie apud oratores accipitur, cum. f. ex fcripto & fententia nafcitur controuerfia, vbi videtur fcriptoris voluntas cum fcripto dif fentire: de qua fanè non loquitur Cæcilius: ficut nec de qua Fabius.Sententia eft decretum quoddam atque præceptum, quod de reo ideft de iudicio quæri poteft. funt & fententiæ tranflatiuæ, quas propriè fententias dicimus,quæ nihil ha. bent cum ipfa controuerfia implicitum,. fed fatis apte aliò transferuntur,6 Senecæ credimus,tanquam de fortuna, de crudefitate, de feculo,de deliciis,dicuntur. hoc genus fententiarum Porcius Latro fu pellectilem vocabat, & M. T. fententia, inquit,eft oratio fumpta de vita, quæ aut quid fit, aut quid effe oporteat in vita, breuiter oftendit. hoc modo, Liber is eft exiftimandus, qui nulli turpitudini feruit. vnde idem De perfecto oratore, Nihil eft aliud pulchre & oratorie dicere, aifi optimis fententiis, verbifque lectiffimis dicere. &nec fententia vlla eft quæ fructum oratori ferat, nifi apte expofita atque abfolute: has igitur Secundus intellexit.fed cum dicit,crebræ,à præceptis Cic.difceffit, qui in Rheto. jubet fententias interponi raro,vt rei actores, non viuendi præceptores videamur effe. Grauis) Plena, non fluxa,non vulgaris: comparatur hoc maxime per accufatiuos. Decora) Splendida, apta rebus grauibus: eft enim pia,propter fequentia. [tá copiofè & ardéter.] S re petu retardentur.] Senties componendum quomodo pronunciandum: nam compofitione velut amentis quibufdam heruis ve intendi & concitari fententiæ videntur:ideo eruditiffimo cuique perfuafum eft, valere eam quamplurimum, non ad delectationem modò, fed etiam ad motum animorum. Constructio) Compofitio, ordo verborum: nam funt verba verbis quafi coagmentanda.Sonanta verba & antiqua) In oratore debent effe verba propria, fonantia,antiqua, non infolentia, non fordida, non audacius translata, non poetica licentia fumpta, non inaudita. Antiqua) Latina,non peregrina,neque tamen obfoleta vetuftate.in verbis intuenda eft elocutio, in rebus inuétio,in vtrifq; collocatio. Flumine) Magis placet fulmine, ex antiquo codice. ad hæc paulo poft Periclem laudat orato rem,quòd fulguraret,tonaret, totámque Græciam conuolueret: quanquam non inconuenienter legetur,flumine,ideft co quam ex tempore diceret prauehuntur: placent fi retractentur. Senties traftentur) Si fuperuacua quod ego, quum orationes eius in manus fumamputentur, fi meditata pferis, quas facile cuilibet veterum, quorum proferantur. [fi ab illo im eft amulus, comparabis. Idem tamen in histoquod ego) Eris eius fenten- ria tibi magis fatisfaciet velbreuitate, vellutia,cuius fum ego, de ora- ce,vel fuauitate,vel fplendore,etiam & fublitionibus Saturnini. AE- mitate narrandi. Nam in concionibus eadem mulus) Par in dicendo, antiquarius fine vitio quo- qua in orationibus vis eft: preffior tamen,& rum imitatur Ailu,] In hi- circumfcriptior, & adductior. Præterea facit faria) Scribenda. Mag) verfus, quales Catullus meus aut Caluus. Quàm in orationibus. Breastate) Hiftoria, Vi dorino præcipiente, breuis effe debet: quod quidem Tacitus obferuauit,nifi eleta, & ad exemplum pertinentia tradens. Luce Vt fit aperta:fit autem lucida, fi caufas ob quas mirabilia, præterque opinionem publicam opera perfecta funt, explicuerimus. Suauitate)Quæ fit,fi verbis liberioribus, & remotioribus figuris narrandi tædium vitabimus: fuauitatem magis quam dulcedinem commendat Macrobius. nam omne quod dulce eft, cirò fatiare, nec diuturnam defiderij fui fidem tenere, fed in locum fatietatis fuccedere horrorem,vinum cum infantia effe dulce, cum pubertate fuaue: vnde Ho merus mel dulce, & vinum fuaue vocat. hanc igitur fuauitatem pertinere ad hiftoricum confirmat M. Tullius, Xeno phontis ore mufas effe locuras exiftimans. Splendore) Elegantia : & Fabius in Liuio iucunditatem & candorem probat. Narrands fublimitate) Præftantia elatum enim abunde fpiritum, ac audaces fententias miramur in Tacito, ficut bellicum canorem in Thucydide, autore Cicer. Concionibus) Quibus vtuntur hiftorici.concio autem idem fignificat, quòd apud Græcos de locus eft in quem populus conuenit ad audiendum. ipfa multitudinis congregatio & oratio.tilus,in quit, eft in concionibus par orationibus. Prefior) Demiffior,trictior,vt pofcit locus. Circumfcriptior) Breuior. Adductior) Compendiofior: non enim latius euagatur,neque digreffionibus gaudet. Catullus meus) Scio in aliquibus exemplaribus non legi meus,fed fanè legatur, & dicamus meum vocaffe, quod eius hendecafyllabo caperetur: an ficut paulò antè, Brixiam fuam appellauit:tanquam in regione tranfpadana, in qua Comum: fic Catullum fuum,quòd patriam Veronam habeat [fic Plinium auunculum Catullum fuum conterraneum appellaffe. ] in eo laudatur maximè fuauis literarum appellatio: fuit enim poetarum mundiffimus & elegantiffimus, plurimum leporis & gratia fcribendo adeptus. Caluus C. Licinius Caluus, qui in adolefcentia exceffit eruditior Curione: tum etiam accuratius quoddam dicendi & exquifitius at tulit genus: quod quanquam fcienter elegantérque tractabat,nimium tamen inquirens in fe, atque ipfe fefe obferuans, metuénfque ne vitiofum colligeret, etiam verum fanguinem deperdit: atque eius oratio nimia religione attenuata, doctis, & attentè audientibus,erat illuftris à multitudine autem & à foro,cui nata eloquentia eft, deuorabatur.& præter Ciceronis verba Ta citus de Caluo loquens, quod opus inquit effet oratori intellexit, fed ingeniú & vires ei defuerunt,in dicendo nimium aftri&tus [&] M. Tullio in Epiftolis, vifus eft tenuis & exanguis: cum quo tradit iamborum acerbum poe venuftatis. Amaritudinis) eum Seneca habuiffe iniquiffimam litem de principatu eloquentiæ: quare Fabius memorat inueniffe qui Caluum præferrent omnibus oratoribus, & qui contrà crederent: [ eum nimia contra fe calumnia verum fanguinem perdidiffe] fed fan&am, & breuem orationem, & caftigatam in eo fuiffe, & frequenter vehementem, imitatorémq; Atticorum.compofitionem eius in actionibus ad exemplum Demofthenis rigere, nihil in illa placidum,nihil lene, omnia & excitata & flu&tuantia. vfque cò violentus accufator & concitatus fuit, vt in media actione eius furgeret Vatinius reus, & exclamaret:rogo vos iudices, nunquid fi ifte difertus eft,ideo me dánari oportet? Vifa in quiete venerea fpóte naturæ erupentia vfq; in morbi genus, laminis plûbeis cohibuiffe traditur,viréfque corporis ftudiorum labore cuftodiffe. autor Plinius. Lufiffe epigrammata multi teftantur: præter vnum & viginti orationum libros. Tranquillus in Cæfarem notiffimos verfus emififfe, Bithynia quicquid, & pædicator Cefaris Vnquam habuit. & Pedianus fcripfiffe hendecafyllabum elegantiffimè in Curium notiffimum aleatorem, & Ouid. illis verfibus, Par fuit exigui fimilifque licétia Calui, Detexit variis qui fua furta modis.ipfe prçterea Secund' libro quíto, & Catullus Calui facetias & iocos carmine perfequuntur. Quintiliam amicam ex teftimonio Propertii adamauit, memini etiam legiffe Bibaculum pro Caluo in quibufdam codicibus, quem fcimus tam fuifle. Lepores) Gratiæ, Quantum illis leporis,dulcedinis, amaritudiNotando vitia, & infelices is, amoris inferit. fanè fed data opera molcafus fcribendo.Infert) illiufculos leuiufculofque,duriufculos quofdam: lis variat fuos verficulos di & hoc,quafi Catullus meus aut Caluus. Legit Data opera) Sponte,ex in- mihi nuper epiftolas quas vxoris effe dicebat. ftin&tione multarum rerú. duftria, non cafu & natura cogente. Mallin/culas) Amabiliores. Le usufculos) Ludit de re ludicra & inani, vt fit fenfus, quofdam verfus facit lafciuiores, nonnullos minoris fucci, alios afpe riores: ficut Catullus & Caluus fuos libellos variarunt: quam fententiam videtur Martialis hoc difticho comprobaffe. Sunt bona, Cunt quædam mediocria, funt mala plura, Quæ legis: hic aliter non fit Auite liber Darin(culos quofdam) Verfus facit. Quafi Catullis) Ad imitationem Catulli,quem Plinius in præfatione Naturalis hiftoriæ afferit compofuiffe verfus duriufculos quàm natura carminis pateretur, in primo hendecafyllabi pede iambo vfum:ille enim,inquit[vt fcis]per Vxoris Sux. Metro folu rentur [Plautinas vel Te pedeftreni. an quòd hi mutatis prioribus fyllabis duriufculum vel quia in Catullo non femper carmen. fe fecit, quàm volebat exiftimari à Ve- bene fluit. noftri tamen hic Secundum ranniis fuis & Fabullis. verùm Terentia- reprehendunt, quòd duriufculos verfus nus teftatur, iambum & trochæum in notet illum fcripfiffe,cótendúntque molprimo hendecafyllabi pede rectè poni, les effe: quod nos non negamus fubinde: præfertim in rebus, inter- Plautum, vel Terentium metro folutum legi dum tamen & in verbis. credidi. Quæ fiue vxoris funt (vt affirmat) fitum) Si redigantur in pro- ne ipfius, vt negat,pari gloria dignus eft, qui fam, & legibus metri libe- aut illa componat, aut vxorem quam virgirentianas crederem. nam nem accepit, tam doctam, politámque reddifolui metrú dicitur quan- derit. Eft ergo mecum per diem totum, eundoredigitur in orationem dem antequam fcribam,eundem quum fcripfi, duo comici, Prifciano & eundem etiam quum remitto, non tanquam Rufino autoribus, in eundem lego. Quod te quoque,vtfacias & hor effufum licentiæ fpacium tor & moneo.neque enim debet operibus eius rétius vfque ad imaginem obeffe quòd viuit. An fiintereos quos nunquà profe orationis refoluerit, vidimus floruiffet, non folùm libros cius, veautem imitatio Tulliana, rùm etiam imagines conquireremus: eiufdem apud quem fcriptum De nunc honor præfentis & gratia quafi fatietate oratore perfecto eft.Equi languefcet? At hoc prauum malignumque eft, meam Laliam, fic audio, non admirari hominem admiratione dignif vt Plautum mihi aut Ne- fimum, quia videre, alloqui, audire, compleaium videar audire. a) Eti:nec laudare tantùm verùm etiam amare Tam admiranda. Politam) contingit. Vale. dilatauere metrum:& Te & comminuerit. videtur dem cùm audio focrum Limatam, perfectam.om ST adhuc. ) Varia exem plaria diuer- fit epiftola oftendunt:que ætatem noftram fucrunt. Imagines)Picturas fimiles viuenti Saturnino: fcriptorum enim imagines, inuentore Alinio Pollione, folebant in bibliothecis locare, & quæ non erant,fingebantur:pariebantque defideria traditi vultus, quo maius nullum erat felicitatis fpecimen, quàm femper omnes fcire cupere, qualis fuerit aliquis:hçc Plinius:at M. Tullius De per fecto oratore,teftatur, Brutum imaginem Demofthenis ex ære inter fuas & fuorum coluiffe. Præfentis) Viuentis. Langnes feir) Decrefcit, vilet [euanefcit.] ST adhuc cura hominibus fides & officium. Sunt qui defunctorum quoque amicos agant. Titinius Capito ab Imperarore noftro im |