furore. Multi) vulgaribus. Gladiatores & feruos fæpe vidimus mortem conftanter appetere, inquit Seneca, & belluas in ferrum irruere. Expendere rationes examinare. Confilium Site) viuendi delibeterarum. Pugillares] tabel Studiofum ocsum] quia po. rationem. Ponere ] omittere. Secunda bonam valetudinem. Deus ] fine cuiu nutu & confilio noftræ fpes irritæ. Lau rentinum rus:cuius loci & fitus amœnitate captus plurimum oble&abatur ocio li las in quibus fcribitur. lares,ftudiofumque oiium repétam. Nunc eteft effe alterius rei ocium nim nihil legere, nihil fcribere, aut aßidenti vt ignauiæ. Asidents] co- vacat, aut anxio libet. Habes, quid timeam, ram Ariftone ægrotante. Vacat] cùm fim occupa quid optem, quid etiam in pofterum deftinem. tus circa remedia valetu. Tu quid egeris,quid agas,quid velis agere,indinis. Anxo abfenti fed uicem nobis, fed latioribus epiftolis, fcribe. E cum dolore & cura. Quid time4m] mortem Arifto- rit confufioni mea non mediocre folatium, fi nis Oprem] fanitatem. De tu pihil quereris. Vale.. finem] ftudium in secessu. Ifta obtinent vicem epilogi. Lettoribus non triftia,ficut meæ,fed læta continen tibus. nonnulli legunt latioribus. Con fufions] perturbationi, dolori. Nihil quereris nihil querulum & trifte in illis. fcripferis. C. PLINIVS POMPEIO FALCONI Svo S. Onfulis] Pompeius Falco, ad quem diuum Adrianum epi ftolam de cafibus infecti teftamenti Vlpianus fcri pupugit: fed nec minus a Onfulis an exiftimem te in Tribunatu caufas agere decere. Plurimum refert quid effe tribunatum putes: inanem vmbram,& pfiffe tradit, fub Pertinace fine honore nomen, an poteftatem facrofanetă, conful liberè imperatore & quam in ordinem cogi vt à nullo, ita ne à fe criter quàm prudenter ab quidem deceat.Ipfe cùm Tribunus effem, erraimperatore remorfus eft, nerim fortaffe, qui me effe aliquid putaui, fed cui poftea Falco imperare volens,parauit infidias: de quo conqueftus eft in fenatu imperator: Falconi tamen pepercit, & à fenatu impunitatem eius petiit.denique Falco in rebus fuis fecurus vixit, & hærede filio periit, quamuis multi Falconem nefciffe dixerint, Imperium fibi parari. Huic igitur confulenti an in tribunatuplebis caufas ageret: refpondet Secundus, fe dum tribunatum a geret ab aduocatione abstinuiffe: caufáfque, quibus motus fuerit, enumerat. Te decere) Legitur etiam debere.In Tribunain caufas agere) dum geris Tribunatum defendere reos oratione. Paulus tertio.ff. Qui magiftratum initurus eft, idoneus defenfor non intelligitur. Quid effe Tri bunatum) Tribunatus dignitas plebeia, L.Junio Bruto [& Spurio Sicinio inftan tibus] inftituta: cuius dignitatis officium erat, læfis plebeiis contra potentiores auxilio effe, quódque hi plebem rogaffent, id ratum effet. In fumma,ius Tribunitie poteftatis magis ad impediendum,quàm ad agendum introductum. Vmbram)magiftratum. Inanem) fine poteftate, tanquam circulum ad tabernam. Sine homore)nam etiam quidam tradunt Tribunatum plebis non effe magiftratum.vnde creato Dictatore cæteri magiftratu abibant præter Tribunos. Satis tamen conftat [Tribunatum] fuiffe fummam poteftatem,poft Dictatorem: qui fi abfuiffet,. in vrbe primam ac ferè folam. Sacrofan flam) venerabilem,tanquam rem diuina, & deo confecratam: cuius contrarium prophanum. M. Tullius pro Cor. Balbo, Sacrofan&tum effe nihil poteft, nifi quod populus plébsve fanxiffet: & fan&tiones facranda funt aut genere ipfo, aut obteftatione, & confecratione legis aut pœnæ:cum caput eius qui contra fecit, confecratur.Nam creati Tribuni primi hanc legem tulerunt, Tribunum inuitum tanquam vnum è multis nemo cogito agere, neque verberare, neque alteri vt verberet imperato,neque occidito,neque occidi iubeto. fi quis autem prohibitorum horum aliquid fecerit, impius execrabi lifque efto: bonáque eius publicanto ad facra Cereris, & qui aliquem hæc agentium occiderit, cædis expiatus efto, ac ne fiat poteftas deinceps populo abrogandi hanc legem, fed in omne tempus reliquum immobilis permaneat: Sit ftatutum omnes iurare nobis per facra; hac fe lege ipfos, & eorum pofteros vfuros effe perpetuò préxq; adiecta fit iuraméto fta bilientibus legem ipfam deos effe propitios cæleftes, geniófque & manes: tranfgredientibus verò, numina aduerfa fieri: quilegant aliquem. Tan tia ac fi fuiffem Tribunus tanquam maximè pollutioni obnoxiis: ex hifque conftitutus Romanis mos facrofanéta effe Tribunorum corpora. In ordinem cogi)[redigi, emendari,corrigi,] impediri, negligi, inter viles & abiectos authore Prifciano, numerari. Quod ex prædictis apparet non licuiffe. Nullus enim alius magiftratus compefcere aut prohibere Tribunum poterat. vnde apud Liuium Fuluius Conful Tribunis inquit, Videtifne vos in ordinem coactos effe, & rem ad feditionem fpectare? Ec Tranquil. fcribit Vefpafianum altercationibus infolentiffimis ab Heluidio pene in ordinem redactum. Erat etiam Imperator poteftate Tribunitia. [Pariter Claudius apud eundem confcripfit fe in ordinem coactum ab Oftienfibus, quia fubeunti Tyberim fchaphas non mififfent.] A nullo) alio quàm à Tribuno. nam cæteros collegas vnum aliquod volentes, vnus tantum Tribunorum impedire poteft.Hinc Secundus,deceat, id eft, decorum fit, dixit, non liceat. Ad fe) fua fponte fubmittere fe imperio alterius. Errauerim fortaffe) corrigit dictum ne videatur iactantiæ crimen incurrere. 4liquid)alicuius poteftatis & honoris. funt quam effem) exempli gra- tanquam effem, abftinui caufis agendis : prieum verè fuerit: fed hoc mùm,quòd deforme arbitrabar, cui affurgere, pretextu verborum decli- cui loco cedere omnes oporteret,hunc omnibus nat arrogantiam. Affurge- fedentibus ftare: & qui iubere poffet tacere rire caput. Stare) pedibus quemcunque, buic filentium clepfydra indici: Stantem agere: fic etiá di- & quem interfari nefas effet, hunc etiam concebant, quam confuetudi- uitia audire: & fi inulta pateretur,inertem: fi re,honorem preftare,ape nem etiam apud Græ ore circa fundum, ad quod in iudiciis aqua plenum propofitum dicebant oratóres, ficutifhuit fchines in Ctefiphontem quam confuetudinem imitati poftea Romani: nam & M. Tullius Aulum ad clepfydram vocat. Accipitur interdum pro inftrumento aftronomico horas metiente, & pro iudicio gracis autoribus hæc afferentibus. Paufanias infuper in vertice Ithonia arcis Meffenenfium fontem clepfydram oriri tradit. Inditum & meretrici cognomentum nomine prius Metiche,poftquam ad clepfydram concubuit tota aqua defluente. Inde Euboli poëma Clepfydra appellatum. Athenæus autor, Etapud Suidam fuper verbo clepfydra quædam prouerbia explicantur. Fuiffe illam pro horologio, & ad alios -vfus fequentes fcriptores indicant. Vegetius lib.iij.Quia impoffibile videbatur per totam noctem vigilantes fingulos in fpeculis manere, ideo in quatuor partes ad clepfy dram funt diuife vigilia. Cenforinus, P. Cornelius Nafica Cenfor ex aqua fecit horarium: quod & ipfum ex confuetudine nofcendi à fole horas, folarium cœptum vocari. Vitruuius teftatur horologiorum ex aqua comparationem Cræfibium primum explicuiffe. Et li. vij. Vlcifceretur) detruden repellendo. Infolentem) ar Athenæus inquit, Hydraulicum inftramentum videtur effe Clepsydra : vnde ferunt Platonem paruam quandam inftrumenti excogitationem ex cogitaffe, dum nocturnum horologium fingit fimile hydraulico, referens clepfydram admodum capacem. Satis conftat clepfydram deducinλént̃w roj tô üdatos, id eft, à fubducendo aquam. Interfari) loquentem interrumpere,impedire,obftrepi.Conuicia) ab aduerfariis iurgia: qualia noftri temporis in foro ftrepunt. Inulta) conuitia impunita. Inertem) nimium patientem, qui non exerceret fuam poteftatem. do conuiciantem in car- vlcifceretur,infolentem videri. Erat hic quocerem,vel ab aduocatione que aftus ante oculos, fi fortè me appellasset rogantem. AEs) follici- vel ille cui adeffem,vel ille quem contra intertudo, [mentis agitatio.] cederem,auxiliumferrem, an quiefcerem fileAnte oculos) coram. Aprémque,& quafi eiurato magiftratu priuatum pellaffet) prouocaffet, auxilium me oraffet. Appel ipfe me facerem. His rationibus motus, malui landi ius quàm fit frequés, me tribunum omnibus exhibere, quàm paucis quámq; neceffarium, qui aduocatum. Sed tu(iterum dicam)plurimum nefciat, nemo eft: quippe quòd iniquitatem iudica intereft,quid effe tribunatum putes:quam pertium vel imperitiam corri fonam tibi imponas, quæ fapienti viro ita agat.lege lurifconfultum.ff. 49. tit.de Appellationibus. ptanda eft,vt perferatur. Vale. Eft autem autore Afconio Omnibus) pop. Rom. exercendo ius tribunitium & opem dando preffis. Panch) ad vfum paucorum aduocare. Perfonam tibi imponas) qualitatem & mores dignitati tuæ competentes. Sic M.T. pro Sylla, Denique inquit, iftam perfonam vehementem & acrem quam mihi tunc tempus,& refp.impofuit,iam voluntas & natura detraxit. [Idem in Philippicis, Vt meminiffem quam perfonam impofitam à vobis fuftinerem ] Et Ouidius, Cum tibi contingat formam lunonis adire,Fac fcis perfonæ quam tueare memor. In qua fignificatione ipfe alibi, & Fabius vfurpant. Neque ignoro accipi interdum perfonam pro fcenico habitu vel hiftrione,à perfonando dictam:& pro corpore, vt fæpius apud Iurifconfultos, [& interdum Ciceronem:] & quale illud Traiani in epiftolis, Quid in perfona ftatuendum fit. Perferatur [ad finem vfque Tribuna cus.In multis exemplaribus legi præfera betur,nullo prætextu deformetur.] tur id eft præponatur,& oftentetur, pro C. PLINIVS BEBLO Rraquillus)Hifpanum rogat vt pro Tranquillo fuo a gellum iufto pretio com. paret,ne fit pœnitentię lo fectus vrbis fuit. In qui planum Meffalam legi HISPANO SVO S. Ranquillus, contubernalis meus, vult emere agellum, quem venditare amicus tuus dicitur. Rogo cures quanti aquum eft emat. Icus. Bebius Macer Hifpa- ta enim delectabit emiffe. Nam mala emptio nus poftmodú Conful de- femper ingrata eft, co maximè quòd exprofignatus fub Adriano Præ- brare ftultitiam domino videtur. In hoc aubusdam exéplaribus fcri- tem agello (fi modò arriferit precium) Tranptum eft Vipfano.nam Vi- quilli mei ftomachum multa folicitant, vicinimus Tribunum legionis, tas vrbis,opportunitas via,mediocritas villa, cui preerat Aponius Sa- modus ruris, qui aduocet magis quàm diftrinturninus, virum egregiú, & qui folus ad id bellu ar gat. Scholafticis porro ftudiofis, vt hic eft, fuftes bonas attulliffet: alio ficit abundè tantùm foli,vt releuare caput, requin fub Vefpafiano pie ficere oculos,reptare per limitem,vnámque feadeptus nondum ætate Se- mită terere, omnefque viticulas fuas noffe & natoria pro fratre Aquilio numerare arbusculas poßint. Hac tibi expofui, Imperatorem aufus de- quò magis fcires,quantu ille effet mihi,quantu Martialis carminibus me ego tibi debiturus, fi prædiolu iftud quod commorat. Venditare) cupe mendatur his dotibus, tam falubriter emerit, re vendere & quærere ut pænitentia locumnon relinquat. Vale. tatis eloquentiæque famá precari. cuius lauretum præftinatorem,[exponere perueniatur, necnon nihil effe etiam par uovchi, fi conductis iumentis iter facias: feruos quoque qui fecuturi patrem familiæ fint, non ægrè iter pedibus ingredi. Mediocritas Ville) ædificij in agro,ne feilicet villa fideo ampla, vti inde fecundum Catonis præceptum exire nequeas. Modus ruris mediocritas agri. huc pertinet illa præclari poëtæ fententia, Laudato ingentia rura: Exiguum colito.quid vir eruditiffimus traditum vetus præceptum numeris fignauit:ne maiorem quàm ratio calculorum patiatur emere agrum velimus:quippe acutiffimam gentem Peenos dixiffc couenit, imbecilliorem agrum quam agricolam effe debere. Modus autem erit, vnicuique voluntas facultafqu neque enim fatis eft poffidere, velle,fi co lere non poffis. Aduocet) dele&tet,alliciat, confoletur [à curis vrbanis remoueat.] Aduocamentum autem confolatio. DiAringat) occupet. Scholaftices] qui adhuc inftituuntur, & in fchola verfantur:an quòdin declamando fe exercebat Tranquillus. [Fuit in alia lectione domini fcilicet ruris.& fine parentibus.] Porrò) fanè, præcipuè. Releuare) recreare.Capur]ftudiis feffum. Reficere) reftaurare. In fecunda lectione refigere fuit, hoc eft aliò diuertere. Reptare] lentè & quafi teftitudinis paffu ire,vt confueuere qui fpatiantur.Sic Horatius, An tacitum fyluas inter reptare falubres. Per limitem) Limites in agris duo maxim: funt, cardo & decumanus. limes decumanus eft, qui agrum ab exortu æquino&iali ad occafum æquino&tialem fecat. Cardo autem à meridie ad feptentrionem.reliqui limites anguftiores funt,diftantque inter fe paribus interuallis. Semita eftar&ta, & quafi dimidia via. Arbufculas) Columella de oliuis paruis loquens,arbufculas dixit [Dotibus)donis, commodis. (Salubriter ) iufto precio. Vt non relinquat locum pœnitentia) vt femper emptio placeat: nam is non relinquit locum pœnitentiæ, quem nullius rei pœnitet. C. PLINII |