Omstr. 1210 Dinthere, (tweede oorspr. br. van Albert van Kuik, Arch. v. B.). Ao. 1286 Ecclesia de Dintere, (Arch. v. B., oorspr.). 1375 villa de Dinttere, (Br. van den officiaal van Luik; doch het is niet geheel zuiver geschreven, maar zóó alsof de schrijver bij de tweede wat in twijfel stond. Ald. oorspr.) 1384 Dijnthere, (Ald. oorspr.). Dinthere, (andere oork. ald. oorspr.). Ald. oorspr.) 1479 Dynther, (schepenbr. van Hertogenbosch. 1566 Dinther en Dyenther, (Ald. oorspr.). 1588 Dinther, herhaaldelijk in een pachtboek (Ald.). En verder XVI en XVII eeuw gemeenlijk met h (Ald.). Uit het bovenstaande blijkt alzoo, dat de spelling van dezen plaatsnaam meth, wel verre van eerst in de voorgaande eeuw te zijn verschenen, reeds in de vier der oudste oorspronkelijke oorkonden en in ééne der vier, nl. omstr. 1210, wel vijfmaal -voorkomt; ook in de volgende eeuwen heeft de verreweg de overhand. Het oordeel, vroeger, I Dl. bl. 63, geveld, als zoude de h geen reden van bestaan hebben, zal dus beter worden opgeschort, totdat een gelukkige deskundige ons het ontstaan van dien plaatsnaam zal geleerd hebben, Miraeus, die het diploma van Albert van Dinther (1196) en het ééne van Albert van Kuik (sine dato, doch omstr. dien tijd) heeft opgenomen (Opera diplom. T. I. p. 290-291), heeft ook wel Dinter geschreven ; maar het is deze naam niet alleen, welken Miraeus in genoemde diploma's veranderd heeft. Waaruit ééns te meer blijkt, dat de spelling van namen, in copiën voorkomende, niet altijd te vertrouwen is. Doeveren, dorp in het Land van Heusden, prov. Noord-Brabant. Het ligt aan het Oude Maasje. Ao. 721 Durninum, (v. d. Bergh, Midd. N. geogr. bl. 214). Omstr. 1205 Doveren, (Allod. Bern., oorspr.). Ao. 1287 {N. de Doveren, (Arch. v. B., oorspr.) " 1290 1290 Doveren, Omstr. 1300 Doveren, (cijnsb. van Berne). " ). XV eeuw, soms Douveren, (Arch. v. B. en Schutjes). oorspr.). Doorn, dorp bij Wijk bij Duurstede, prov. Utrecht. Ao. omstr. 960 Thorhem, (Okb. v. H. en Z. I, 33). Thoerne, Thorene, volgens v. d. Aa, bl. 444. De geslachtsnaam N. v. Durne, v. Doern, v. Doerne kan zoowel op deze plaats duiden, als op Deurne en Deurzen (zie hiervoor). Dreumel, dorp in Maas-Waal, prov. Gelderland. 66, uit Beyer's Urkundenb.). 228. naar het oorspr.). A°. 893 Tremele, (Sloet 1117 Trumele, ( 1300 en volg. Dromel zeer dikwijls, (Arch. v. B., oorspr.). en cen Er is een woord drom, ook dromel luidende, dat eene benaming is van een stuk land en van eene maat lands (een dromel 3 schacht). Met loo heeft deze plaatsnaam niets te maken. Drumel is een oudere vorm dan dromel, met Umlaut dreumel. Dromele of Trumele is datiefvorm. Driel, dorp in de Bommelerwaard, prov. Gelderland, te onderscheiden van Driel in de Over-Betuwe. Drongelen, dorp in het Land van Heusden, aan de Oude Maas, prov. Noord-Brabant. Ao. 1274 Drongel, (Arch. v. B., oorspr.) 1400 en verder Dronghelen, of Drongelen, (Ald. oorspr.). Drunen, dorp 2 u. W. van 's Hertogenbosch, prov. Noord-Brab. „Oudtijds Oven, Uden, Haven, Huva" . . . volgens V. d. Aa (?). Omstr. 1205 Hůne, indien hierdoor Drunen verstaan moet worden, wat niet geheel zeker is (Allod. Bern.). Ao. " 1234 in villa mea Hunen", (Br. van den heer van Altena, Arch. v. B., oorspr.). Wordt hier Drunen bedoeld, dan zou dit een samen trekking kunnen zijn van: Ter Hunen. 1343 reeds: scepen in Drunen (Arch. v. B., oorspr.). 1389 en later gemeenlijk Druenen, soms Druynen. Druten, dorp in Maas-Waal, palende ten N. aan de Waal, prov. Gelderland. Omstr. 1080 of '90 N. de Drutena, (Sloet 184). 1 1 Ao. 1360-1383 zeer dikwijls Drůeten of Drueten, (oorspr. brieven der Richters tusschen Maas en Waal, (Arch. v. B.). 1418 en 1421 N. v. Drůeten, (Ald., oorspr. schepenbr. van Nijmegen). Bij Binterim u. M. vindt men Druten, Droten en Druiten. Den Dungen, dorp bij 's Hertogenbosch, prov. Noord-Brabant. Omstr. 1300 Super Donghen propè Buschum", (Arch. v. B., oorspr.). Ao. 1632 Opte Dungen", (Ald. oorspr.). Bij Den Dungen is ook eene buurschap Hooidonk genoemd. Vgl. het andere Hooidonk beneden. Verscheidene Donken wellicht alle liggen in lage streken of weilanden, waarboven zij zich een weinig verheffen. Grammaye vertaalt Hooidonk (bij Nunen en Wetten): Foenicolla; waaruit blijkt dat hij door donk een heuvel of eenige verhevenheid verstaat. 1354 N. de Eyndoven, (Ald. oorspr.) Dit ter aanvulling van hetgeen reeds van dezen naam boven vermeld is op bl. 24. Elshout of Den Elshout, dorp bij Heusden, prov. Noord-Brabant. Ao. 772 Elisholz, (Okb. v. H. & Z., I, 7). ... 1316 in Elshoute, (Oorspr. schepenbr. van Heusden, Arch. v. B.). 1317 en 1318 herhaaldelijk: N. van den Elshoute, (Ald., oorspr.). 1331 Elsout, in twee brieven, (Ald. oorspr.). 1339 Elshout, (Ald. oorspr.). En aldus werd het in het vervolg geschreven tot heden toe. Emmikhoven, heerlijkheid en gehucht, gem. Waardhuizen, in het Land van Altena, aan de Alm. De spelling heeft geen noemenswaardige verandering ondergaan. In 1325 en vervolgens schreef men Emmichoven, later in de XVde eeuw gewoonlijk Emmickhoven, soms, bij verkorting, Emmicoven. Deze plaatsnaam heeft met Eem niets gemeen, maar is af te leiden van den geslachtsnaam Emmink. Vgl. ook Joh. Winkler, Ned. geslachtsnamen, II, blz. 489. Engelen, dorp langs de Dieze gelegen, bij 's Hertogenbosch, prov. Noord-Brabant. Ao. 814 en 815 Angrisa of Angrise in Teisterbant is misschien Engelen (Sloet 27). Doch meer waarschijnlijk is hier Angeren bij Huissen bedoeld, en het daarbij voorkomende Oosterol is dan Oosterholt, terzelfder plaatse. 1147 en 1186 Engle, (Okb. v. H. & Z. I 125 en Schutjes III, bl. 587). 1231 N. de Engel, (Oorspr. diploma van den hertog van Brabant, Arch. v. B. doch sedert eenigen tijd zoekgeraakt). 1285 Engelen, (Ald., oorspr.). 1288 in villa de Engelle, (Ald. oorspr.). Later steeds Engelen of Enghelen. Engeren. Erp, dorp bij Vechel, prov. Noord-Brabant. V. d. Aa geeft nog aan: A. 1134 Aerthepe quae est in Tessandria," (Arch. v. B., oorspr. Stichtingsoork.). 1 Omstr. 1200 in Aerdepe, (copie der Annal. Bern. van omstr. 1300, die evenwel de oude spelling hier schijnt behouden te hebben; want an ders ware de overgang op het volgende Erpe te schielijk). A°. 1332 en verder altijd de Erpe, in Erpe", enz. (Ald. oorspr.). Het wordt door sommigen betwijfeld, of hier door Aerthepe Erp bedoeld is. Wij laten daarom hier beknopt de bewijzen volgen, die het o. i. genoegzaam zeker maken, en tevens den weg banen tot eene goede verklaring van den naam. 1o. Onder de goederen, welke Folcoldus aan Berne schonk, waren die in Aerthepe" (1ste oork.). 2o, Toen na Folcoldus, dood de Abdij bemoeielijkt werd door een zijner bloedverwanten, stond zij aan dezen, om hem tevreden te stellen, de goederen af in Aerdepe (2de oork.). 30. In de oude lijst der goederen of Allod. Bern. komen de goederen „in Aerdepe" niet meer voor. 4o. Ook in andere stukken van het Archief is er later geen spraak meer van goederen te Erp. 5o. De bijgevoegde woorden: quae est in Tessandria" pleiten geheel voor Erp, en maken de gissing van Miraeus (Op. Dipl. I p. 173), als zoude dit Aerthepe in Maas-Waal gelegen hebben, ongegrond. 6o. De overgang van Aerdep op Erp is ook zeer natuurlijk. Slechts behoeft de weggeworpen te worden, wat in onze taal zoo dikwijls geschiedt, en men heeft Erp of Erp; het wordt trouwens heden nog slepend uitgesproken. Evenzoo hoort men in de Geldersche volkstaal bij Wageningen het woord aardappelen uitspreken als „aerp'ls of eerp'ls." Esdonk of Eschdonk, geh. van het dorp Gemert, prov. Noord-Brab. Ao. 1364 N. van Espedonc, (Gemeente-Archief van Gemert.). 1448 N. van der Eespendonck, (Cijnsb. v. Berne). 1452 Espdonk, (Gemeente-archief van Gemert). 1615 Esdonck, (Ald.). XVII eeuw dikwijls Esdoncq en enkele malen nog Espdonck, (Ald.). |