focietate

plo fecum certare, fecum contendere: ac ficut imperat folus,folum ita effe qui debeat imperare? Nonne incunabula hæc tibi Cæfar, & rudiméta,quum puer admodum Parthica lauro gloriam patris augens, noménque Germanici iam tum mererêre? quum ferociam fuperb:ámqué Parthorum ex proximo auditus magno terrore cohiberes?Rhenúmque & Euphratem admirationis tuæ fama coniungeres? quum orbem terrarum no pedibus magis quàm laudibus peragrares? apud eos femper maior & clarior quibus poftea contigiffes? Et necdum imperator, necdu dei filius eras, Germaniámque cùm plurimæ gentes, ac propè infinita vaftitas interiacentis foli,tum Pyrenæus, Alpes, immenfique alii montes,nifi his compararentur,muniunt di❤ rimúntque, per hoc omne fpatium quum legiones duceres,feu potius(tanta velocitas erat)raperes: non vehiculum vnquam, non equum refpexifti.Leuis hic,no fubfidium itineris,fed decus, & cum cæteris fubfequebatur, vt cuius nullus tibi vfus,nifi quum die ftatiuerum proximū campum alacritate,difcurfu,puluere attolleres. multumque Initium laboris mirer,an fine?*multum eft quòd

eft.

ipfa

perfeuerafti, plus tamen quòd non timuisti ne perfeuerare non poffes. Nec dubito quin ille qui te inter illa Germaniæ bella ab Hifpania vfque, vt validiffimum præfidium exciuerat, iners ipfe, alienífque virtutibus tunc quoque inuidus imperator,quum ope earum indigeret, tantam admirationem tui,nó fine quodam timore cóceperit, quáta ille genitus loue poft fæuos labores, duraque imperia regi fuo indomitus femper inde feffufque referebat:quum aliis fuper alias expe

ditionibus munere alio dignus inuenireris.Tri is inere illo bunys verò difiun&tiffimas terras teneris adhuc annis viri firmitate luftrafti:ia tunc præmonente fortuna vt diu penitus perdifceres quæ mox diu penitúf præcipere deberes.Neque enim profpexiffe caque perd, ftra,breuémque militiam quafi tranfiffe conten. tus,ita egifti tribunum,vt effe ftatim dux poffes, nihilque dicendum haberes tempore docendi. Cognouifti per ftipendia decem,mores gétium, regionum fitus,opportunitates locorum, & diuerfam aquarum cœlíque temperiem,vt patrios fontes, patriúmq; fidus ferre cófuefti: quoties equos, quoties emerita arma mutafti. Veniet ergo tempus quo pofteri vifere, vifendum tradere minoribus fuis geftient,quis fudores tuos hauserit campus, quæ refe&iones tuas arbores, quæ fomnum faxa prætexerint,quod denique teЯum magnus hofpes impleueris, vt tunc ipfi tibi ingentium ducum facra veftigia iifdem in locis monftrabantur. Verùm hæc olim,in præfentia quidem quifquis paulo vetuftior miles, hic te commilitone cenfetur. Quotus enim quifque cuius tu non antè commilito quàm imperator? Inde eft quòd propèomnes nomine appellas,quòd fingulorum fortia faca commemoras, nec ha- hee bent adnumeranda tibi pro republica vulnera quibus ftatim laudator & teftis contigifti. Sed Sed tanto magis prædicanda moderatio tua, quòd innutri- mag.pr.cft mody tus bellicis laudibus,pacem amas: nec quia vel pater tibi triúphalis, vel adoptionis tuæ die dicata Capitolino Ioui laurus,idcirco ex occafione omni quæris triumphos.non times bella, nec provocas Magnum eft, imperator Augufte, magnum eft ftare in Danubiiripa,fi tranfeas, certű

triumphi, nec decertare cupere cum recufantibus:quorum alterum fortitudine,alteru moderatione efficitur.Nam vt ipfe nolis pugnare, moderatio: fortitudo tua præftat vt neque hoftes tui velint. Accipiet ergo aliquando Capitolium non inanes currus, nec falfe fimulacra vi&oria: fed imperatore veram ac folidã gloriam reportante,tranquillitatem,& tamen confeffa hoftium obfequia,vt vincendus nemo fuerit. pulchrius hoc omnibus triumphis neque enim vnquam nifi ex contemptu imperii noftri fa&tum eft vt vinceremus. Quod fiquis barbarus rex eò infolentiæ furorífque procefferit, vt iram tuam indignationémque mereatur,næ ille, fiue interfufo mari, feu fluminibus immenfis, feu præcipiti monte defenditur, omnia hæc tam prona támque cedentia virtutibus tuis fentiet,vt fubfediffe montes,Alumina exaruiffe, interceptum mare, illatáf que fibi non effe claffes noftras, fed terras ipfas arbitretur. Videor iam cernere non fpoliis prouinciarum, & extorto fociis auro, fed *hoftilibus armis, captorúmque regum catenis triumphum grauem. Videor ingentia ducum nomina, Videor intue nec indecora nominibus corpora*vocitare.*Viri immani deor intueri in manibus fequentem, móx ipfum te fublimem inftatémque curru domitarum gennufta fercula tium tergo, ante currum autem clypeos quos & fua quem ipfe perfoderis. Nec tibi opima defuerint, fiis manibus quis regum venire in manus audeat: nec modo teiorum tuorum, fed etiam oculorum minarúmq; feq. conie&um,toto campo totóque exercitu oppofito,perhorrefcat. Meruifti proxima moderatione vt quandocunque te vel inferre vel propulfare bellum coeger imperii dignitas, non

hoftibus, ar

mis, capt.

mofcitare.

bus aufis bar

barorum o

que facta vin

ideo

ideo viciffe videaris vt triumphares, fed trium-
phare quia viceris. Aliud ex alio mihi occur
rit. Quàm fpeciofum eft quòd difciplinam ca
Arorum lapfam extin&támque refouifti, depul-
fo prioris feculi malo, inertia, & contumacia,
& dedignatione parendi! Tutum eft reuerétiam,
tutum charitatem mereri. Nec ducum quifquã,
aut non amari à militibus,aut amari timet: & in-
de offenfæ gratiæque pariter fecuri instant ope
ribus, adfunt exercitationibus, arma, mœnia,
viros aptant. Quippe non is princeps qui fibi
imminere, fibi intendi putet quod in hoftes pa
retur:quæ perfuafio fuit illorum qui hoftilia quu
facerent,timebant. Eodem ergo tempore mili-
taria ftudia, nec animos modò fed & corpora
ipfa languefcere, gladios etiam incuria hebeta-
ri retundíque gaudebant. Duces porrò noftri
non tam regum exterorum quàm fuorum prin-
cipum infidias,nec tam hoftium quàm commili
tonum manus ferrúmque metuebant. Eft hæc na-
tura fyderibus,vt parua & exilia validiorum ex-
ortus obfcuret:fimiliter imperatoris aduentu le-
gatorum dignitas inumbratur. Tu tamen maior
omnibus quidem eras,fed fine vllius diminutio→
ne maior:eandem autoritatem præfente te quif-
que quam abfente,retinebat. Quinetiam plerif-
que ex eo reuerentia accefferat,quòd tu quoque
llos reuerebare. Itaque perinde fummis atque
infimis charus, fie imperatorem commilito
aémque mifcueras, vt ftudium omnium labo-
rémque & tanquam exactor intenderes, &
tanquã particeps fociúfque releuares. Felices
illos quorum fides & induftria non per
er internun-
tios & interpretes, fed ab ipfo re, nec auribus
tuis,fed oculis,probantur. Confecuti funt vt
Ee. j.

exteroce

domefticu, & pl

abfens quoque de abfentib. nemini magis quàm tibi crederes.la te ciuium defideria reuocabant, amorémque caftroru fuperabat charitas patriæ, iter inde placidum,acˇmodestú, vt planè à paee redeuntis. Nec verò ego in laudibus tuis pona. quòd aduentum tuum non pater quifquam, non maritus expauit. "Affe&tata aliis caftitas,tibi ingenita & innata, intérque ea quæ imputare non poffis. Nullus in exigendis vehiculis tumultus, nullum circa hofpitia faftidium:annona,quæ cœteris. Ad hoc,comitatus accin&us & parens diceres magnum aliquem ducem,& te potiffimum ad exercitus ire. Adeo nihil, aut certè parum. intererat inter imperatorem factum,& breui fuzurum. Quam diffimilis nuper alterius principis tranfitus,fi tamen tranfitus ille, non popu latio fuit,quum abattus hofpitum exerceret, omniáque dextra læuáque perusta & attrita, vt fi vis aliqua,vel ipfi illi barbari,quos fugiebat,inciderent.Perfuadendum prouinciis erat illud iter,Domitiani fuiffe,non principis. Itaque non. tam pro tua gloria quàm pro viilitate comuni, edicto fubiecifti quid in vtrunque veftrum effet impenfum. Affuefcat imperator,cum imperio calculum ponere: fic exeat, fic redeat, tanquam rationem redditurus. edicat quid abfumpferit, Panti tuum Ita fiet vt non abfumat quod pudeat dicere:præconkat! terea futuri principes, velint, nolint,fciant." Tantum conftat propofitífque duobus exemplis meminerint, perinde conie&turam de moribus fuis homines effe fa&turos prout hoc vel illud elegerint. Nónne his tot tantifque meritis nouos aliquos honores, nouos titulos merebare? at tu etiam nomen patris patriæ recufabas. Quàm