parcus,& breuis fomnus, nullúmque amore no ftri anguftius tempus quàm quod fine nobis a gis. Sed quum rebus tuis vt participes perfruamur,quæ habemus ipfi, quàm propria quàm noftra funt? Non enim exturbatis prioribus dominis,omne ftagnum,omnem lacum, omnem etiam faltum immenfa poffeffione circumuenis, nec vnius oculis flumina, fontes, maria deferuiunt. Ecquid Cæfar non fuum videat? tandémque imperium principis quàm patrimonium maius eft. Multa enim ex patrimonio refert in imperiù quæ priores principes occupabant, non vt ipfi fruerentur,fed ne quis alius. Ergo in veftigia fedéfque nobilium immigrant pares domini, nec iam clariffimorum virorum receptacula habitatore feruo teruntur, aut foeda vaftitate procumbunt, Datur intueri pulcherrimas ædes deterso fitu au&tas ac vigentes. Magnum hoc tuum non erga homines modò, fed erga tecta ipsa meritum, ftere ruinas,folitudinem pellere, ingentia opera eodem quo extru&ta funt animo ab interitu vendicare:muta quidem illa & anima carentia, fentire tamen & lætari videntur quòd niteant, quòd frequententur, quòd aliquando cœperint effe donum fcie. *domini,non feruientis. Circumfertur fub nomine Cæfaris tabula ingens rerum venalium, quòd fit deteftanda auaritia illius qui tam multa concupifcebat, quum haberet fuperuacua tam multa:*tum exitialis erat apud principem huic samen exle, laxior domus,illi amanior villa. Nunc princeps in hæc eadem dominos quærit,ipfe inducit:ipfos illos magni aliquando imperatoris hortos, illud nunquam, nifi Cæfaris fuburbanum,licemur,emimus,implemus. Tanta benignitas principis, tanta fecuritas temporum eft vt ille nos princi. palibus rebus exiftimet dignos: nos non timea- Nene mus quòd digni effe videmur.*Nec verò emendi tantùm ciuibus tuis copiam præbes,sed amœ. niffima quæque largiris & donas: ita (inquam) donas, in quæ ele&us,inquæ adoptatus es : tranf fers quod iudicio accepifti, ac nihil magis tuum credis quam qued per amicos habes : idem tam parcus in ædificando quàm diligens in tuendo.. Itaque non vt antè immanium tranfue&ione faxorum vrbis teda quatiuntur. Stant fecura domus,nec iam templa nutantia. Satis eft tibi, nimiúmque, quum fuccefferis frugaliffimo principi, magis reiicere aliquid & amputare ex his magnum quæ princeps tanquã neceffaria reliquit. Præter is ea pater tuus vfibus fuis detrahebat quæ fortuna imperii dederat:tutius quod pater. At quàm mas gnificas in publicum es! hinc porticus,inde defubra occulta celeritate properantur, vt no confummata fed tantùm comutata videantur! ́hine immenfum latus circi templorum pulchritudinem prouocat:digna populo vi&ore gentium fedes, nec minus ifpa vifenda, quàm quæ ex illa fpe&tabuntur: vifenda autem cùm cætera fpecie, tum quòd æquatus plebis ac principis locus: fi quidem per omne fpatium vna facies,omnia cỡ tinua & paria, nec magis proprius fpe&adi Cæfaris fuggeftus, quàm propria quæ fpe&tet. Licebit ergo ciuibus tuis inuicem contueri dabis tur non cubiculum principis, fed ipfum princi pem cernere in publico,in populo fedentem,po-pulo,cui locorum quinque millia adiecisti. À¤¬xeras enim numerum eius congiarii facilitate, maiorémque in pofteru fufcipi liberalitatis cu quicquid tibi deb. fide iufferas. Horum vnum fi præftitiffet alius, illi iamdudum radiatum caput, & media inter deos fedes auro ftaret aut ebore, auguftioribúfq; aris & grandioribus vi&timis inuocaretur. Tu delubra nonnifi adoraturus intras, tibi maximus honor excubare pro templis, poftibúfque prætexi. Sic fit vt dei fummum inter homines fafti gium feruent, quum deorum ipfe non adeptus. Itaque tuam ftatuam in veftibuío louis optimi maximi vnam alterámve, & hanc æream cernimus. At paulo antè aditus omnes,omnes gradus, totáque area hinc auro, hinc argento relucebat, feu potius polluebatur, quum incesti principis ftatuis permixta deorum fimulacra forderent. Ergo iftæ quidem æreæ & paucæ manent, manebúntque quádiu templum ipfum: illæ autem aureæ & innumerabiles ftrage & ruina publico gaudio litauerunt. Iuuabat illidere folo fuperbiffimes vultus,inftare ferro: fæuire fecuribus,vt,fi fingulos i&us fanguis dolorque fequeretur, nemo ta temperans gaudij feræque lætitiæ,quin inftar vltionis videretur cernere laceros artus,trucata mebra:poftremò, truces horendáfque imagines abie&as exco&táfq; flamis,vt ex illo terrore & minis in vsũ hominú ac voluptates ignibus mutarentur.Simili reuerétia Cæfar,nó apud geniū tuú bonitati tvæ gratias agi, fed apud numen Iouis optimi maximi pateris. Illi debere nos* quicquid debeamus, illius quod bene facias muBeris effe qui te dedit. Ante quidé ingentes hoftiarú greges per Capitolinú iter magna fui parte velut intercepti diuertere via cogebatur, quu fæuiffin i domini atrociffima effigies tanto viAimarum cruore coleretur, quantú ipse humani fanguinis profundebat. Omnia P.C.quæ de aliis principibus à me aut dicuntur aut di&ta funt, eò pertinent vt oftendam quàm longa confuetudine corruptos deprauatófque mores principatus parens nofter reformet & corrigat:alioqui nihil non parum gratè fine comparatione laudatur. Præterea hoc primum erga optimum imperatorem piorum ciuium officium eft, infequi diffi- amaris miles.neque enim fatis * amarint bonos princi- oderity pes,qui malos fatis non.*oderint. Adiice quòd imperatoris noftri non aliud amplius ac diffufius meritu eft quàm quod infectari malos principes tutum eft. An excidit dolori noftro modò vindicatus Nero? permitteret (credo) famam vitámque eius carpi qui mortem vlcifcebatur: nec vt in in fe di&a interpretaretur quæ de fimillimo dicerentur. Quare ego te Cæfar, muneribus omnibus tuis, omnibus cóparo,multis antepono, quod licet nobis & in præteritum de malis imperatoribus quotidie vindicari,& fu turos fub exemplo præmonere, nullum locum, nullum effe tempus quo funeftorum principum manes à pofterorum execrationibus conquiefcat. Quo conftantius, P.C. & dolores noftros & gaudia proferamus: ingemifcamus illis quæ patie- fremur is proferamus bamur. Simul vtrunque faciendum eft fub bono quibus frui principe.Hoc fecreta noftra,hoc fermones, hoc mur:ing. ipfe gratiarum a&tiones agant, memineríntque, fic maximè laudari incolumem imperatorem, fi priores fecus meriti reprehendantur. Nam qui de malo principe pofteri tacent, manifeftum eft eadem facere præfentem. Et quis iam locus miferæ adulationis manebat, quum laudes imperatorum ludis etiam & comeffationibus celebra rentur,faltarenturque, atque in omne ludibrium effœminatis vocibus,modis, geftibus frangerentur?fed illud indignum, quod eodem tempore in fenatu & in fcena ab hiftrione & à cófule laudabantur: tu procul à tui cultu ludicras artes remouifti. Seria ergo te carmina honórque æternus annalium,non hæc breuis & pudenda prædicatio colit:quinetiam tãto maiore cófenfu in venerationem tui theatra ipfa confurgent, quanto magis de te fcene filebunt.Sed quid ego iftud admiror? quum eos quoque honores qui tibi à nobis offeruntur,aut delibare parciffimè, automnino foleas recufare? Nihil antè tam vulgare, tam paruum in senatu agebatur, vt non laudibus principum immoraretur, quibufcunque cenfendi neceffitas accidiffet. De ampliando numero gladiatorum, aut de inftituendo collegio fabrorum confulebamur, & quafi prolatis imperii fi nibus,nunc ingentes arcus, exceffurófque templorum faftigium titulos, nunc menfes etiã,nec hos fingulos nomini Cæfarum dicabamus:patiebantur illi,& quafi meruiffent, lætabantur. At nunc quis noftrum tanquam oblitus eius de quo refertur, cenfendi officium principis honore coconfanti fumunt? Tuæ moderationis hæc laus,*conftantia noftra & tibi obfequimur quòd in curia, non ad certamen adulationú, fedad vfum munúfque inftitiæ conuenimus: hanc fimplicitati tuæ veritatíque gratia relaturi, vt te quæ vis, velle, quæ non vis,nolle credamus. Incipimus inde,definimus ibi à quo incipi, in quo defini fub alio principe non poffet. Nam plerofque ex decretis honoribus, & alii non receperunt: nemo antè tangus fuit vt crederetur noluiffe decerni. Quod.egg > |