ven word, en de kwaade stoffen met het zweet wechgaan. Men gaat egter ook met het gebruik der zuuren voort, ten zy andere omftandigheden dezelven afraaden. De uitflag dus voor den dag gekomen zynde, bewaart men het Vee voor allen togt, geeft aan hetzelve goed voedfel, doch weinig teffens. Als het weder zulks toelaat, laat men hetzelve uit de ftallen in de lugt, en befluit de geneezing met een laxeer- middel (*). Het geftorve Vee moet zeer ver van de plaats, al

*) De Hr. GLEDITSCH zegt, in de aangehaalde Verhandeling, dat by het geneezen deezer ziekte het eerfte oogmerk zyn moet, het vergift, welk in het lighaam gekomen is, zoo dra mogelyk, daar uit te brengen; 't beft daar toe is, aanftonds, zoo dra men meent, het Vee befmet te zyn, hetzelve zweetdryvende en zuure middelen te geeven, verzeld met zoodanige uitwendige, welke de kwaadaartige ftoffe naar de oppervlakte van het lighaam brengen, en waartoe de zulke, welke doen kwy. len, ook behooren. Een Seton en het branden met een gloejend yzer, zyn tot dit oogmerk ook zeer goed, doch door dezelven word de geneezing niet aangebragt. Zal eene aderlating eenig nut te weeg brengen, dan moet dezelve zeer groot zyn, en vroegtydig in het werk gefteld worden, want fy kan alleen, als een voorbehoed-middel dienen, doch in de ziekte zelve heeft de Schryver meêr nadeel, dan voordeel, daar van gezien. Sterke buikzuiverende middelen zyn fchadelyk. In de eerfte dagen zyn olyagtige en flymerige afkookfels voordeelig geweeft, doch naderhand niet. Soortgelyke clyfteeren, dagelyks gezet, hebben veel verligting verfchaft. De zweetdryvende middelen hebben toɛ de geneezing weinig toegebragt; de kampher, anders zoo nuttig by inwendige ontfteekingen, welke haaren grond hebben in eene verrotting, en daar door ontstaande kwaadaartige ftoffe, waar door

alwaar het gezonde is, begraaven worden (†).

Pag. 353. Berigt van eene Verlamming, door de Electriciteit geneezen; door den Hr. SCHULZE. Een man van twee en vyftig jaar', van eene bloedryke en gezonde lighaams- gefteldheid, kreeg voor eenige jaaren, wanneer hy te vooren over pyn in den flinker arm, en over draajingen in het hoofd

ge

de levenskragten zoo fchielyk verlooren gaan, heeft hier in weinig nut gedaan. Een rykelyk gebruik van zuure en zuuragtige middelen heeft veel meêr voordeel aangebragt. De azyn, geeft van koperrood hebben daarom, als voorbehoed-middelen, en ook als genees-middelen, de eerfte plaats verdient. Veele Boeren hebben met het gewenschte gevolg gebruikt goeden azyn, welken fy zoo lang met water vermengden, tot dat dezelve niet meer, te ftrek was; daar by hebben fy gedaan veel honig, en conferv van vlier. Van dit middel gaven fy het zieke Vee, reeds den eerften en tweeden dag, alle vier of vyf uuren, een half bierglas vol, en daar op eene halve kan van een afkookfel van meel of zeemelen, houdende dezelve in eene maatige warmte. Het water, welk fy dronken, wierd gewarmt, en door brood of zuurdeeg zuur gemaakt. Somtyds wierd by het middel, voor het gebruik, boom- of lyn-olie gevoegd, welke eerst met de honig vermengt was. Soortgelyke dranken zyn ook van anderen met veel nut aangewend. Middelen, welke veel kwyl te voorfchyn deeden koomen, zyn vooral hoogft noodig geweeft, daar de natuur zelve, fomtyds door deezen weg eene goede fcheiding van de ziekte maakt; de azyn, het gemeene zout, falpeter, knoflook, hyffop, en andere foortgelyke middelen, zyn daartoe nuttig, om daar mede den bek eenige reifen's daags te waffchen, en te zuiveren, waarna dezelve met verzagtende, flymerige, moet worden uitgewaffchen. Veele middelen zyn ook aangepreefen, om het Vee voor,

dee

geklaagd had, eene beroerte, waar door de linker zyde geheel lam wierd, en alle deelen, door de beroerte aangedaan, het gevoel verlooren. Agt dagen na deezen aanval ftorte hy weder in, en toen verloor hy fyne fpraak; maar men nam, noch in den eerften, noch in deezen aanval, eenige koorts waar. Schoon men nu den lyder door aderlatingen, en andere, zoo wel

in

deeze pest te bewaaren, doch hier omtrent moet ik den Leezer tot de gepreefe Verhandeling wyzen.

(†) Niet alleen behoorden de krengen ver van de stallen der gezonde beeften begraaven, maar ook de mist der zieke beeften tot eenen grooten afftand van de boerewooningen gebragt te worden, daar de Heeren ELLIUS en ASKOW duidelyk waargenomen hebben dat de uitwaaffeming van zulke mift de voornaamfte zoo niet de eenigfte oorzaak is, waar door de ziekte voortgeplant word, waar van men ook by andere voorbeelden vindt. In Duitfchland wierd een Dorp, waar in het Vee zeer gezond was geweeft, op denzelfden dag door de befmetting aangedaan, wanneer het volk van eene naby. gelegen boerenwooning vroeg in het voorjaar de mift van het Vee, welk voor eenige maanden geftorven was, op het land bragt. Men zie Inveftigationum luis boville atque experimentorum circa eam juffu ac fumtu Daniæ Majeftatis Regia clementiffimo inftitutorum fpecimen primum, quctore CLAUDIO PETRO ELLIO, Havnia 1764.

In Schoonen heeft men alle middelen tegen de ziekte van het Vee, welke aldaar reeds voor de fesde maal zederd den jaare 1722. regeerd, en altyd van den zelfden aart geweeft is, beproeft; van twintig beeften, door dezelve aangetaft, zyn doorgaans agttien of negentien geftorven. Men heeft in het kort eene volftandige Beschryving deezer ziekte te wagten, van den beroemden Hoogleeraar der Geneeskunde te Lund, den Hr. EBERHARD ROSEN.

in- als uit-wendige, middelen zogt te geneezen, bragt hy egter in deezen toeftand een half jaar door, zonder beeterfchap. Hy kreeg wel, binnen deezen tyd, fyn verlooren fpraak eenigzins weder, en leerde, met behulp van een' ftok, met veel moeite eenigzins voortgaan; doch de arm, die door de beroerte geraakt was, begon zoo zeer uit te teeren, en de kragten te verliefen, dat aan denzelven eindelyk niet meêr als de huid en het been overig bleef. Men be, proefde, geduurende een geheel jaar, in de verzwakte deelen, door alle mogelyke middelen, de beweeging en het gevoel wederom te brengen; doch, in plaatfe dat de kragten zich vermeerderden, verminderden dezelven meêr en meêr. Dewyl nu geen middel meêr overig was, begon men hem te Electrifeeren. Na dat hy een laxeer-middel gebruikt had, Electrifeerde men hem alle dag, geduurende vier weeken. In den beginne kon men geene vonken uit het deel krygen, of eenige pyn in hetzelve verwekken, daar men uit de gezonde deelen zeer sterk vonken lokken, en veel pyn verwekken kon tot dat eindelyk de arm, en het been meêr en meêr gevoel betoonden. Zoo dra men zoa verre gevordert was, kwam ook eenige beweeging in het deel, en binnen twee weeken kon de lyder den arm tamelyk wel beweegen, ja zelfs op het hoofd brengen. Het vleefch kwam weder, de fpieren kreegen haare sterkte wederom; en eindelyk genas hy volkomen, na dat hy nog eenigen tyd het Bad te Toeplitz ge bruikt had (*).

Be

(*) Veelen hebben de Electriciteit teges de verlamming beproeft, doch allen niet even veel nut

daar

Befchryving van den Struis- vogel. De Struis- Pag. 378. vogel is de grootste der Vogelen, zynde fes of agt voeten hoog. De hals en pooten zyn de grootste deelen, en het lighaam heeft eene ta melyke dikte. De kop is zeer klein, heeft weinig herffenen, en is met zagt hair van eene geele

daar van gezien. De Hr. PAULSOHN heeft daar door eene verlamming van de tong en eene zyde geneezen. Phyficalische Beluftigungen 18. St. pag. 511. De Hr. ALLAMAND verhaalt insgelyks eene gelukkige geneezing van eene verlamming in de tong. Verbandelingen van de Hollandfebe Maatschappy der Weetenfchappen. I. D. pag. 385. en Hiftoire de Acad. R. des Sciences année 1753. pag. 76. KUAN heeft op deeze wyze eens de ziekte geneezen, Nova Acta Phyfico Medica Acad. N. C. Tom. I. pag. 226. In Philofophical Tranfactions. vol 49. pag. 558. word insgelyks de geneezing van eenen verlamden arm door de Electriciteit verhaalt; De Hr. WHYTT heeft op dezelfde wyze de geneezing aangebragt. Ibid. vol. 50. part. 1. p. 392. P. BRYDONE, heeft verfcheide zulke zieke herfteld, en anderen verligting te weeg gebragt. Ibid. vol. 50. part. 2. p. 695. TESKE heeft ook daar in gelukkig geflaagt. Ibid. vol. 50. part. I. pag. 179. De Hr. DE HAEN roemt de Electriciteit zeer fterk in verlammingen, den dans van St. Vyt, en andere ziekten. Rat. Med. p. 1. cap. 8. & aliis locis. LENTIN beveftigt niet minder het nut van dit middel Obferv. Medic. fascic. I. pag. 13. Doch de Hr. MORAND en NOLLET, die veele proeven genomen hebben, hebben daar door niet veel nuts te weeg gebragt. Hiftoire de 'Acad. R. des Sciences année 1749. pag. 28. fq. J. VERATTI heeft ter geneezing van verfcheide ziekten de Electriciteit gebruikt, en dezelve ook in eene verlamming beproeft, doch die daar door niet herfteld. De Bononienfi Scientiarum & artium, inftituto atque Academia commentarii Tom. III. pag. 454. De Hr. LE ROY heeft de verlamming daar

door.