X V.

An Account of a feries of Experiments, inftituted with a view of afcertaining the most fuccefful method of Inoculating the Small-pox. By WILLIAM WATSON, M. D. Fellow of the Royal Society, one of the Trustees of the British Mufeum, and Member of the Royal College of Phyficians London, Printed for J. Nourse. 1768.8°. pag. 58,

d. i.

Berigt van verfcheide proeven, genoomen met oogmerk, om de gelukkigste manier van Inentinge der Kinderpokjes te bepaalen; door W. Wat

SON.

De

e Hr. WATSON, in het Vondelings-hospi- Pag. 1. taal in Londen gelegenheid hebbende om altyd een groot getal kinderen inteënten, dagt deeze gelegenheid bekwaam, om verfcheide manieren te beproeven, en onderzogt derhalven, of 'er in fommige byzondere geneesmiddelen eene Specifike kragt zat, of de ziekte pag. 6. gunftiger was, wanneer de ftoffe genomen was van de natuurlyke, dan wel van de, door konft verwekte, pokjes, en of de dunne lympha van pas uitgekomen pokjes eene verschillende uit

Qq 3

wer,

Pag. 25.

Pag. 26.

werking had van die, welke door de rype etter voortgebragt was. Alle de Ingeënten, hoe zeer anders verschillende behandeld, moeften zich onthouden van dierlyk voedfel en verhittende dranken, doch het genot van eene koude en vrye lugt ftond hun vry, geduurende de geheele ziekte. De proeven door hem hier omtrent genomen verhaalt hy eerft omstandig, en deelt vervolgens eene lyft mede, waar uit men met een opflag van het oog de verfchillende manieren kan vergelyken.

Van de ingeënten met ichor van de natuurlyke pokjes. Vier jongens, met de Falappa en Calomel voorbereid, en met deeze ftoffe ingeënt, hadden door elkander gerekend, en tot een middeltal gebragt, elk 14 pokjes; van deeze had de jonge, die de volfte was, 25 en de minfte 5 pokjes. Vier meisjes, op dezelfde wyze voorbereid, hadden elk 5 pokjes, van deezen had het meisje, die de meefte had, 6 en de minfte 3 pokjes. Vier jongens, en evenveel meisjes, welke met een aftrekfel van zenebladen waren voorbereid, hadden elk 8 pokjes; van deeze had de volfte 30 pokjes, en de minfte 2; geen der overige had 'er 10. Elf, welke niet voorbereid waren, hadden elk 32 pokjes; de volfte 200 en de minste 1.

Van de ingeënten met etterftoffe van andere ingeënten, hadden vier jongens en vier meisjes, alleen met de Calomel voorbereid, elk 72 pokjes, de meefte 440 en de minste 7. Vier jongens en vier meisjes, voorbereid met een aftrekfel van zene-bladen, hadden elk 29 pokjes; de volfte 64 en de minste 3. Zes jongens, en een meisje, die niet waren voorbe

reid, hadden ieder 18 pokjes; de volfte 60, en de minste 2.

Van de ingeënten met zeer gekookte stoffe, Pag. 27. uit ingeënten genomen, zonder voorbereiding door geneesmiddelen, hadden negen jongens en negen meisjes, ieder 57 pokjes, de volfte 260, en de minste 1. Van deeze waren 'er vier ingeënt, na zich alleenlyk drie dagen onthouden te hebben van dierlyk voedsel, en deeze hadden elk 73 pokjes; de volfte 168, en de minstė 4.

Twaalf, fchoon voor de tweede reize ingeënt, kreegen geen pokjes, en wierden ook niet befmet, fchoon fy dagelyks by de andere waren.

Uit alles befluit de Schryver, dat, na eene pag. 31. onthouding van dierlyke voedfels, en verhittende dranken geduurende 10 of 12 dagen, de perfoon voor het overige gezond zynde, het van weinig belang is, met wat foort van pokftoffe de inenting verrigt worde, om dat in allen, fchoon de behandeling verfchilde, de kinderziekte zoo ligt was, dat fy nauwelyks den naam eener ziekte verdiende. Men zou egter konnen opmaaken, dat na het gebruik van eenige zagte buikzuiverende middelen, waar in egter de voorbereiding met de kwik geen deel heeft, en de inenting verrigt zynde met wateragtige ftoffe, de uitbotting de geringste in getal, en de ziekte het ligste zal zyn; waarom de Hr. WATSON altyd verkiezen zoude, met wateragtige pokstoffe inteënten, Indien zich vooral in kinderen, eenige tekenen van wormen opdoen, of de eerfte wegen onzuiver zyn, dan moet voor de inenting gegeeven worden Calomel met de Falappa, of een ander buikzuiverend middel. De geheime middelen, van vee- Pag. 36,

Qq 4

len

len zoo hoog gefteld, zyn volgens deezen Schry. yer zeer gering te agten (*).

In

(*) De vermyding van vleefch-fpyfen en verhittende middelen, het genot van de koude lugt, en eene koele levensregeling brengen ongetwy. felt by deeze manier van inentinge het meefte voordeel aan, gelyk de natuurlyke pokjes, op deeze wyze behandeld wordende, ook veel gelukkiger afloopen. Zeker Zeeuwfch Geneesheer, met naame JOHAN BAGGAART, begreep daar van reeds in de voorgaande eeuw het groote nut, wanneer hy zag, dat de kinderen van den gemeenen man, die met de pokjes langs ftraat liepen, en byna niets gebruikten, veel gelukkiger door de ziekte kwamen, dan de zulke, welke, vermogen hebbende, al te wel opgepast wierden, en daar door op de gedagten kwam, dat men de fermentatie (want hy meende, dat door de pokftoffe het bloed aan 't giften gebragt wierd) in den beginne moeft tegengaan; in deeze gedagte wierd hy beveftigt door het leezen van den brief van SYDENHAM aan den Hr. COLE, en vondt daarom goed fyne gedagten bekend te maaken in de voorreden voor een werkje, by weinigen bekend, en ook my eerft voor korten tyd ter hand gekomen: de tytel van hetzelve is. De waarbeyd ontwerd van voor-oordeelen, door een gefonde redenkavelinge over de fes niet-natuurlyke dingen, waar in getoont werd, dat het bloed kan pecceren in fnelbeid, en bitte, en dat men fomtyds te weynig de foogenaamde fcbeurbuyk beeft. Met een voor-reden over de Kinder-pokjes; mitsgaders eenige aanmerkingen over. de fermentatie en hoofd-ftoffen, waar in de dwaling van 't Acidum en Alcali klaar werd aangeweefen en wederlegt. Door JOHAN BAGGAART, Med. Doctor tot Middelburg in Zeeland. Tot Middelburg by Michiel van Hoekke 1696. Vervolgens heeft hy fyne gedagten verder uitgebreid in een ander werkje, welk den Leezer insgelyks verdient bekend gemaakt te worden. Hetzelve is te Amfterdam by Nicolaas ten Hoorn in 1710. gedrukt, en heeft tot

op

In een aanhangfel worden twee aanmerkelyke Pag. 44gevallen medegedeeld, het eene van een vrouws

per

opfchrift: de Kinderpokken en Mafelen na baren aard, oorzaaken, kentekenen, voortekenen, en genefinge befchreeven, met wederlegginge van 't oude gevoelen van de Lyders bynaar te doen verftikken door 't fterk uitbroeijen en beete levenswyze, door JOHAN BAGGAART, Stadts Doctor tot Middelburg. De geheele geneezing beftaat, volgens fyn begrip, in zoo weinig pokjes te maaken, als mogelyk is; in de ftoffe, die dezelve maakt, op den behoorlyken tyd van 't bloed af te fcheiden; de reeds afgefcheide ftoffe behoorlyk af te leiden, en eindelyk in het afweeren of verbeteren der toevallen. Hy heeft daarom een' grooten afkeer van alle heete uitdryvende middelen, raad de lyders zoo lang mogelyk uit het bed te houden, en voor dezelven twee kamers te hebben, om beurtelings dan in de eene dan wederom in de andere te gaan, ten minsten alle dag eens, laatende intuffchen de lugt door de ledige plaats fpeelen, met de deuren en venfters open te ftellen, terwyl de lyder daar buiten is. De fpyfen, die hy toestaat, zyn zagt, matig verkoelende en bevogtigende, de drank dun verzagtende en niet zwaar voor de maag; het vleefch onthoud hy geheel, en oordeelt ook schadelyk veel vleefchnat te geeven. Hy oordeelt, dat de lyders, zich voor togt en fchielyke koude moeten wagten, en dat het schadelyk is, deuren en venfters open te zetten, als de lyders in de kamer zyn, ten minsten zoo fy afgefcheide pokjes hebben, die niet door zeer zwaare toevallen verzeld zyn; doch laat hen van het begin tot het einde der ziekte buiten het bed blyven. Een zagt verdoovend middel oordeeld hy nuttig, als de lyder niet wel flaapen kan. Een gering hartfterkend middel, met het antimonium diaphoreticum, meent hy alleen noodig te zyn, wanneeer de kragten te zwak zyn, om de pokjes te doen uitbotten. Het verfchoonen van het linnen, houd by voor zeer noodig, en beveelt, dat het

Q95

zelve