Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

koorts begon hy de geneezing gemeenlyk met twaalf greinen van de Ipecacuanha en een of twee greinen van den braakverwekkenden wynfteen, en gaf dit middel vier of vyf uuren voor den aanval. Aan hen, die geen poeder gebruiken konden, schreef hy voor een aftrekfel van de Ipecacuanha, fquilla, of folia Afari, of liet kleine pillen uit den braakverwekkenden wynfteen bereiden. Hy oordeelt onnoodig te zyn, de Ipecacuanha met de Rhabarber te vermengen, dewyl fy alleen zeer goede werkingen doet. Daarna gaf hy den koortsbaft. Een once van denzelven was ge- Pag. 17. noeg om eenen nieuwen aanval van eene anderendaagsche koorts voor te komen, doch in eene derdendaagsche wierd anderhalf once vereischt. Al bleef de volgende aanval wech, liet hy tot den agtften dag met denzelven aanhouden, doch verminderde de gifte op den vierden dag tot op de helft. De kragten wedergekomen, de pis niet meêr troebel, en de trek tot eeten, zoo als te vooren, zynde, liet hy daarmede ophouden, doch ftelde, na verloop van agt of veertien dagen dezelfde geneeswyze weder in het werk, dewyl de koorts anders ligt wederkwam. Sy, die de koorts zwaarder hadden, moeften eerft Thee van kruiden tegen de fcheurbuik gebruiken, om daar door, voor den aanval van de koorts, aan het zweeten te raaken, en deeze Thee zelfs op de goede dagen drinken. Aderlatingen waren onnoodig, en, Pag. 18. in 't werk gefteld zynde, vermeerderde de koorts, en de aanvallen vervroegden. Zagte. buikzuiverende middelen waren van meêr nut, en noodzakelyk in hen, die door den koortsbaft hardlyvig waren. De geneezing wierd voleind door maagverfterkende en pynftillende

drop

Pag. 19. droppelen. Het fal Ammoniacum, fal mirabile Glauberi, fal digeftivum, de Seignette, Centaurii minoris, Abfynthii, de Geum rivale, flores Chamomilla, Geranium Robertianum, Cortex Mangles, Hippocaftani, en meêr andere middelen, welke van veelen zoo zeer geroemd worden, heeft de Schryver geheel nutteloos gevonden, en dezelven zyn veel minder te agten, dan de koorts-baft. Geringe, regelmaatige, koortsen, kan men fomtyds door dezelven geneezen, indien men die lang laat gebruiken, doch, de koorts een weinig fterker, of meêr ingewortelt zynde, dan worden fy vrugteloos voorgefchreePag. 20. ven. Bittere en zweetdryvende middelen, voor den aanval gegeeven, zyn na den koorts-bast, van het grootste nut geweeft, en door dezelven zyn veelen geneezen, zonder dat fy den koorts-baft gebruikt hadden: Deeze geneeswyzę is in enkelvoudige tuffchenpoozende koortsen de befte. Blaartrekkende middelen, op de pols, Pag. 26. en aan de flaapen van het hoofd gelegd, zyn voordeelig bevonden. Het drinken van koud water heeft men ook ter geneezinge van deeze koorts aangepreezen, doch hetzelve is onnut, ten zy de koorts alleen uit eene overlaading van de maag ontstaat; ook moet men het water altyd voor den aanval gebruiken, dewyl anders zeer zwaare toevallen daar op volgen; dus kreeg eene vrouw, die geduurende den aanval van Fig. 28. eene tuffchenpoozende koorts, met grooten dorst verzeld, veel koud water gedronken had, eenen zeer grooten dorft, welke langer, dan een jaar aanhield, en zoo zwaar was, dat fy, om denzelven te leffchen, in eenen nagt eenen emmer vol water drinken moeft. Door den koorts-baft, en bittere middelen wierd fy van

Pag. 21.

dit toeval verloft. In Holftein bedienden zich Pag. 29. veelen van het rotten-kruid, en de Schryver heeft hetzelve eenige reizen gebruikt in lyders, die andere middelen in geene genoegzaame quantiteit gebruiken konden, en dus volkomen geneezen zyn. De droppelen, welke hy gebruik. te, waren de volgende: R. Arfenici albi unc. j. Ciner. clavellat. unc. vj. Aq. fontan. . j. Men kookt dit in een verglaasden pot, en roert het geduurig om, tot dat het water volkomen wechwaaffemt, vervolgens giet men anderhalf pond water op het poeder, en laat dit tot op de helft verkooken, eindelyk doet men de flores papaveris in het water, waar door het rood word, of geeft aan hetzelve, door iet anders, eene andere kleur. Men neemt dagelyks zeven tot Pag. 31. tien droppelen, en begint op den tyd, welke tot het gebruik van de kina is gepreezen, namentlyk aanftonds na de koorts, om dus den volgenden aanval voor te komen, en houd met het gebruik even lang aan, als met den koorts-baft. Blyft de koorts in de eerfte drie of vier dagen niet weg, dan kan men de droppelen tweemaal 's daags gebruiken. In lyders, met de fcheurbuik geplaagt, zyn fy schadelyk. Dikwils bly. ven de beenen, na dat de koorts op deeze wyze geneezen is, dik; en dit toeval verdwynt door het gebruik van buikzuiverende middelen. In pillen en poeders kan men het rotten- Pag. 33. kruid niet met zoo veel zekerheid gebruiken (*). De Opiata, te gelyk met de behoorlyke middelen tegen de koorts gebruikt, zyn ook voor- Pag. 35.

deelig,

(*) Zie hier omtrent deeze Bibliotheek, IV. D.

4. St. pag. 764.

V. Deel 1. Stuk.

E

[ocr errors]

deelig, dan, of door dezelven alleen eene geregelde koorts zoude konnen geneezen worden, heeft de Schryver niet ondervonden, doch denkt egter, zulks waarschynlyk te zyn. Men moet deeze middelen nooit kort voor den aanval geeven, dewyl fy dan verhinderen konnen, dat door het zweet de kwaade ftoffen genoegzaam uit het lighaam gedreeven worden. De buikzuiverende middelen zyn op verre na zoo nuttig niet, als de braakverwekkende, doch, wanneer dezelven noodig zyn, moeten fy tufschen de aanvallen worden voorgeschreeven. Pag. 36. De braakverwekkende middelen, in zoo eene gifte gegeeven, dat alle kwaade ftoffen op eens uit de maag ontlast wierden, hebben dikwils alleen de koorts geneezen, en de Schryver heeft bemerkt, dat fy de koorts doen bedaaren, wanneer men dezelven dagelyks in eene zoo kleine gifte geeft, dat fy miffelykheid doch geene braakingen verwekken. Met het vierde gedeelte van een grein van den braak verwekkenden wynfteen, heeft hy dit in anderendaagfche koortfen te weeg gebragt; de Ipecacuanha, dagelyks tot een grein gegeeven, ja de Squilla en Afarum, doen hetzelfde, doch het gebruik van alle deeze middelen is noch zoo zeker, noch zoo fchielyk, als van den koorts-baft.

Pag. 38.

In fommige lyders heeft de Schryver op een bepaald uur zwaare hoofdpynen ontdekt; en zelve is hy door zoo eene koorts aangetaft; alle morgen om negen uuren, kreeg hy in de holligheid van het flinker oog eene zwaare pyn, welke zich agter het voorhoofds-been verfpreidde, en door eene algemeene hoofdpyn verzeld wierd, eindigende des namiddags om twee of drie uuren. Anderen kreegen, bepaaldelyk, zwaare maagpyn.

Eenige eene brandende hitte in de vingers, of in een der kniën, welke dan ook gemeenlyk gezwollen was. Alle deeze foorten wierden door den koorts-baft geneezen, wanneer dezelve alleen tuffchen de aanvallen gebruikt wierd, en men daar mede fes ja agt dagen aanhield. Het Berlynfche poeder tegen de koorts heeft Pag. 43% hy in derdendaagsche koortfen beproeft, doch van hetzelve nooit beter werking, dan van den koorts-baft bespeurt; hetzelve bestaat ook meest uit kina, en is zeer koftbaar. In deeze koorts waren de buikzuiverende middelen volftrekt noodig, en in meêr dan 50. lyders heeft de Schryver opgemerkt, dat deeze koorts zich dikwils wederom vertoonde, wanneer men niet, geduurende drie of vier weeken, ten minste eens of tweemaal alle week, een buikzuiverend middel gebruikte; door hetzelve worden ook alle verstoppingen, en de zwelling der beenen voorgekomen. De bittere en heete buikzuiverende middelen, als de fcammoneum, jalappa, waren beeter, dan anderen, doch by zeer aandoenelyke lyders, moet men eene geringe gifte gebruiken, en by deeze zyn zagter middelen voordeeliger. Zeer ongegrond is de gedagte van fommigen, die meenen, dat men de derdendaagsche koorts niet meêr dan eens in fyn' leef-tyd kryge.

Zeer veele toevallen heeft de Schryver by Pag. 49. de tuffchenpoozende koortfen waargenomen, en deeze beschryft hy daarom afzonderlyk. De hoofdpynen en onruftige nagten, waar door veelen na den aanval geplaagt wierden, wierden wechgenomen door een Opiaat, twee avonden na clkander gegeeven. Sommigen wierden na de koorts door eenen diepen flaap aangetaft,

« VorigeDoorgaan »