fermones hominum factum meum comprobaffe videantur, magni tamen aeftimo fcire, quid fen2 tias tu. Nam cuius integra re confilium exquirere optaffem; huius etiam peracta iudicium noffe, mire concupifco. Quum publicum opus mea pecunia inchoaturus in Tufcos excurrissem, accepto, ut praefectus aerarii, commeatu; legati provinciae Baeticae, quefturi de proconfulatu Caecilii Claffici, advocatum me a fenatu petierunt. 3 Collegae optimi, meique amantiffimi, de communis officii neceflitatibus praeloquuti, excufare me et eximere tentarunt. Factum eft fenatus confultum perquam honorificum, ut darer provincia4 libus patronus, fi ab ipfo me impetraffent. Legati rurfus inducti, iterum me iam praefentem poftulaverunt advocatum: implorantes fidem meam, quam effent contra Maflam Bacbium experti: adlegantes patrocinii foedus. Sequnta eft clariffima fenatus adfenfio, quae folet decreta praecurrere, Tum ego, Defino, inquam, Patres Confcripti, putare, me iuftas excufationis cauffas adtuliffe. 5 Placuit et modeftia fermonis et ratio. Compulit autem me ad hoc confilium non folum confenfus fenatus, (quamquam hic maxime) verum etiam

IV, 2 publicum opus) Tem plum in Tiferno Tiberino, de quo 4, 1, 4. Tufcos autem fuos defcribit 5, 6. G.

in Tufcos excurriffem) Rom. in Tufios excucurriffem. H.

Vid, Drakenb. ad Liv. 1, 12, 8. 1, 15, 1. S.

commeatu) venia eundi. Petit eam Plinius a Traiano 10, 24. Vid. Clav. Ciceron. h. v. S.

Caecilii Claffici) De quo et de fucceffu caullae, quam hic a Le fufceptam narrat, hoc libro ep. 9. exponit. G.

5 verum etiam alii etc.) Rom." verum et alii quidam minores, 3 Collegae optimi) Reliqui fed tamen innumeri, vitiofe. H. Praefecti aerarii, de quo magi- l'erum et, Cortio Aratu vid. Torrent. ad Sueton. batum, placet. S.

quoque pro

alii quidam minores, fed tamen numeri. Veniebat in mentem, priores noftros, etiam fingulorum hofpitum iniurias accufationibus voluntariis exfecutos: quo deformius arbitrabar publici hofpitii iura negligere. Praeterea, quum recorda- 6 rer, quanta pro iisdem Baeticis priore advocatione etiam pericula fubiiffem, confervandum veteris officii meritum novo videbatur. Eft enim ita comparatum, ut antiquiora beneficia fubvertas, nifi illa pofterioribus cumules: nam quamlibet faepe obligati, fi quid unum neges, hoc folum meminerunt, quod negatum eft. Ducebar etiam, 7 quod decefferat Clafficus, amotumque erat, quod in eiusmodi cauflis folet effe triftiflimum, periculum fenatoris. Videbam ergo, advocationi meae non minorem gratiam, quam fi viveret ille, propofitam; invidiam nullam. In fumma, computa- 8 bam, fi munere hoc iam tertio fungerer, faciliorem mihi excufationem fore, fi quis incidiffet, quem non deberem accufare. Nam quum eft omnium officiorum finis aliquis, tum optime libertati venia obfequio praeparatur. Audifti con- 9

filii mei motus, fupereft alterutra ex parte iudicium tuum: in quo mihi aeque iucunda erit fimplicitas diffentientis, quam comprobantis auctoritas. Vale.

V.

Plinii maioris libri, vitaeque et ftudiorum ratio.

C.

PLINIVS MACRO SVO S.

Pergratum eft mihi, quod tam diligenter libros avunculi mei lectitas, ut habere omnes velis, 2 quaerasque, qui fint omnes. Fungar indicis partibus, atque etiam, quo fint ordine fcripti, notum tibi faciam. Eft enim haec quoque ftudiofis 3 non iniucunda cognitio. DE IACVLATIONE EQVESTRI VNVS. Func, quum praefectus alae militaret, pari ingenio curaque compofuit. VITA POMPONII SECVNDI DVO, a quo fingu

DE

38, 5. ubi fimili confufione alii libri, fi haec profectio, et non fuga eft, alii, probante Drakenborchio, fi hoc profectio, et non fuga eft. S.

3 De iaculatione equeftri) Mentionem ipfe facit Auctor H. N. 8, 42. f. 65. Quae fit iaculatio equeftris, non quaeret, qui viderit hodie ad caput Mauri, ad annulum etc. ex equo iaculantes. G.

alae militaret) Non eius, puto, quam etiam hodie ita vocamus, quae alias cornu eft: fed agminis minoris equeftris, cui a CCC ad M usque capita tribui videas, de quo praefertim H. R. Schelius ad Hygin. Grammat. p. 66. G.

Pomponii Secundi) De quo libro ipfe Plin. 14, 4. f. 6. Poëtam Confularem vocat 7, 19. f. 18. Principatum Tragicorum Latinorum illi tribuit Quintil. 10, I, 98, Cum Domitio Afro comparatur in Dial. de corr. eloq. 13, 4. G.

lariter amatus, hoc memoriae amici quafi debitum munus exfolvit. BELLO RVM GERMANIAE VI-4 GINTI, quibus omnia quae cum Germanis geflimus bella collegit. Inchoavit, quum in Germania militaret, fomnio monitus. Adftitit enim quiefcenti Drufi Neronis effigies, qui Germaniae latiflime victor ibi periit: commendabat memoriam fui, orabatque, ut fe ab iniuria oblivionis adfereret. STV DIOSI TRES, in fex volumina pro- 5 pter amplitudinem divifi: quibus oratorem ab incunabulis inftituit et perficit. DVBII SERMO

Eft, etiam in Mediceo repertum, temere probat Cortius. S.

4 Bellorum Germaniae) Eorum mentionem facit Tacitus A. 1, 69. lam rariores fua aetate fuiffe indicat Symmachus 4, 18. Enitar, fi fors votum iuvat, etiam Plinii Secundi bella Germanica conquirere. G.

Inchoavit, quum etc.) Rom. Inchoavit: Cum in Germania militarem, fomnio monitus, adftitit mihi. Librarius putavit,

Plinii minoris verba effe. H.

latiffime victor) ut Virg. Aen. 1, 25. populum late regem. Nihil igitur cauffae erat, cur Harduinus fcribi iuberet latiffimae.

G.

Gierigius memoriam fuam bene revocavit. S.

adfereret) Rom. adfererem. H. 5 Studiofi) lam tum ftudere fimpliciter de literis adhibebant, et ftudiofus erat eloquentiae, quae apex tum ftudiorum, cupidus. Nofter 8, 12, 1. Colit fiudia, ftudiofos amat etc. *Fecit igitur operi fuo titulum Plinius Maior Studiofus. Eft enim Studiofi hic calus fecundus, ut Bellorum Germaniae, Dubii fermonis, Naturae hiftoriarum. Igitur apud Gellium 9, 16, ubi huius operis mentio fit, non legendum videtur, ut eft in plerisque libris, Is libros reliquit, quos Studioforum infcripfit, fed Studiofi, quam coniecturam iuvat lectio MS. ftudiofe. G.

quibus oratorem ab incunabulis) Rom. quibus orationem

ab incunabulis. H.

Sic et Mediceus, recte improbante Cortio. Quintilianus quoque oratorem ab ipfis dicendi velat incunabulis (p. 7. ed. Burm.) inftituit. Mox perficit praeftat Cortiano perfecit. S.

Dubii fermonis) Saepe advocantur ab antiquis Grammaticis, quod Putfchianus index docet. G.

Fuit igitur opus grammaticum de dubia ambiguaque verborum forma aut fignificatione. E.

Dubii fermonis octo: :fcripfit.

NIS OCTO: fcripfit fub Nerone, noviffimis annis, quum omne ftudiorum genus paullo liberius et 6 erectius periculofum fervitus feciffet. A FINE

AVFIDII BASSI TRIGINTA VNV S. NATVRAE

HISTORIARVM TRIGINTA SEPTEM, opus diffufum, eruditum, nec minus varium quam ipfa 7 natura. Miraris, quod tot volumina, multaque in his tam fcrupulofa, homo occupatus abfol verit? Magis miraberis, fi fcieris, illum aliquamdiu cauffas actitafle; deceffiffe auno fexto et quinquagefimo: medium tempus distentum impeditumque qua officiis maximis, qua amicitia prin8 cipum egiffe. Sed erat acre ingenium, incredibile ftudium, fumma vigilantia. Lucubrare Vulcanalibus incipiebat, non aufpicandi cauffa, fed

Veriflime: itaque fic interpunxi. Vulg. Dubii fermonis octo fcripfit etc. S.

liberius et erectius) ut histo riae, vel politices, cum de republica, de moribus publicis privatisque libere et graviter disputatur. E.

Rom. paullo liberius et reclius. H.

6 a fine Aufidii) Hiftoriam fuorum temporum, iuftum opus ab iis temporibus, ubi Aufidius Baffus (Quintiliano laudatus 10, 1, 104) defierat. Vid. Plin. H. N. praef. it. 2, 83. f. 85. it. 2, 105. f. 106. G.

Naturae hiftoriarum) Quod folum opus naufragium illud infelix evalit, et vel folum bibliothecae inftar eft.

G.

7 fi fcieris) Rom. fi fcires, male, pro fcieris. H.

Immo pro fciris, formâ contractâ, quam librarii faepe obliterarunt. Vid. Drakenb. ad Liv. 6, 18, 19. 45, 5, 12. S.

illum aliquamdiu cauffas acti

distentum impeditumque etc.) Rom. distentum impeditumque amicitia principum egiffe. H. tam officiis maximis, quam

quam

Qua qua ut exquifitius, a Plinii manu profectum. Tam pro gloffemate habendum, quod et alibi illam formam expulit. Vid. Drakenb. ad Liv. 2, 35, 4. S.

8 Vulcanalibus) Quae incidunt, Kalendariis antiquis teftibus, in X Kal. Sept. G.

aufpicandi caufa) Initii bene ominati faciendi, quod Vulcani facrum moneret homines, nunc eius h. e. ignis beneficio opus effe incipere ad obeunda Ianuariis Kalendis negotia: ut (Ovidio tefte Fast. 1, 169.) Quisque fuas artes ob idem delibat agendo,

Nec plus quam folitum tefiificatur opus. Vid. Schoettg. ad Colum. 11, 2, 98. Nam etiam ruftici aufpicantur Kal, Ian. G.