Adolefcentulus

6 rium, non trifte, non laetum. eram, et iam mihi ab illo honor, atque etiam (audebo dicere) reverentia, ut aequali, habebatur. Ille meus in petendis honoribus fuffragator et teftis; ille in inchoandis deductor et comes; ille in gerendis confiliator et rector; ille denique in omnibus officiis noftris, quamquam et imbecillus et fenior, quafi iuvenis et validus confpiciebatur. 7 Quantum ille famae meae domi, quantum in publico, quantum etiam apud principem adftruxit? 8 Nam quum forte, de bonis iuvenibus apud Nervam imperatorem fermo incidiffet et plerique me laudibus ferrent, paullisper fe intra filentium tenuit, quod illi plurimum auctoritatis addebat; deinde gravitate, quam noras, Neceffe eft, inquit, parcius laudem Secundum, quia nihil nifi ex con9filio meo facit. Qua voce tribuit mihi, quantum petere voto immodicum erat: nihil me facere non fapientiffime, quum omnia ex confilio fapientiffimi viri facerem. Quin etiam moriens, filiae fuae, (ut ipfa folet praedicare) Multos quidem amicos, inquit, tibi in longiore vita paravi, praeci10 puos tamen, Secundum et Cornutum. Quod dum recordor, intelligo mihi laborandum, ne qua parte videar hanc de me fiduciam providentillimi viI ri deftituifle. Quare ego vero Corelliae adero promtiflime; nec fubire offenfas recufabo: quamquam non folum veniam me, verum etiam laudem

6 reverentia, ut aequali, ha bebatur) Rom. revereniia, ut ab aequali, habebatur. H.

Longe praeftat noftra lectio. Reverentia non adolefcentulis defertur, fed fenioribus. S.

quamquam et imbecillus et fenior) Rom. quamquam et imbecillis et fenior. H.

Bene habet noftra forma. Vid. Cort. ad Salluft. p. 24. Schwarz. ad Plin. Paneg. p. 392. S.

7 quantum in publico) Rom.

in publico, omillo quantum.

H.

8 Neceffe eft etc.) alioqui non tam Secundum laudarem, quam me ipfum, auctorem omnium eius factorum. S.

9 Multos quidem amicos etc.) Rom. Multos quidem amicos tibi, fine verbo inquit, nec male. H.

10 Quod dum recordor) Rom. Quod cum recordor. H.

11 Quare ego vero) Vid. de hae compofitione ad 3, 8, 4. G.

apud iftum ipfum, a quo, ut ais, nova lis fortaf fe, ut feminae, intenditur, arbitror confequuturum, fi haec eadem in actione, latius fcilicet et uberius, quam epiftolarum anguftiae finunt, contigerit mihi vel in excufationem, vel etiam in commendationem meam dicere. Vale.

XVIII.

Antonini epigrammata Graeca laudat, ex quibus Latine fe, fed impari fucceffu, convertiffe dicit.

C.

PLINIVS ANTONINO SVO S.

Quemadmodum magis approbare tibi poffum, quantopere mirer epigrammata tua Graeca, quam quod quaedam aemulari Latine et exprimere tentavi? In deterius quidem. Accidit hoc primum imbecillitate ingenii mei, deinde inopia, vel potius, ut Lucretius ait, egefiate patrii fermonis. Quod fi haec, quae funt et Latina, et mea, ha- 2

cilio, certum erat; eam vero, ut feminae, intendi, Galli coniectu ra fuit. H.

XVIII Antonino) Conf. fupra

4, 3. G.

quaedam Latine aemulari et exI quaedam aemulari etc.) Rom. primere tentavi. H.

In deterius etc.) Rom. In deterius tamen adcidit hoc. H.

Tamen etiam Cortiana. Mihi quidem genuinum videtur. S. inopia, vel potius, Rom. inopia, ac potius. H.

Vid. Cort. ad 2, 14, 13. S. ut Lucretius ait) v. g. de homoeomeria Anaxagorae 1, 832. Quam Graeci memorant, nec noftra dicere lingua Concedit nobis patrii fermonis egeftas. Add. 1, 140. Eft autem egeftas amplius quiddam et gravius, quam paupertas. G.

P

bere tibi aliquid venuftatis videbuntur, quantum putas ineffe eis gratiae, quae et a te, et Graece, proferuntur? Vale.

XIX.

Uxoris ingenium et mores, foceri forori, quae educaverat, mirifice laudat, et gratias agit.

C. PLINIVS HISPVLLAE

SVAE S.

Quum fis pietatis exemplum, fratremque opti mum, et amantiffimum tui, pari caritate dilexeris, filiamque eius, ut tuam, diligas, nec tantum amitae eius, verum etiam patris amiffi adfectum repraefentes; non dubito, maximo tibi gaudio fore, quum cognoveris, dignam patre, dignam te, di32 gnam avo evadere. Summum eft acumen, fumma frugalitas amat me, quod caftitatis indicium eft. Accedit his ftudium literarum, quod ex mei cari3 tate concepit. Meos libellos habet, lectitat, edifcit etiam. Qua illa folicitudine, quum videor acturus, quanto, quum egi, gaudio adficitur? Disponit, qui nuntient fibi, quem adfenfum, quos clamores excitarim, quem eventum iudicii tulerim. Eadem,.

XIX Hifpullac) Corellii, de quo 1, 12. et 3, 3. itemque 4, 17. viduae. G.

I fratremque optimum) Patrem Calpurniae fecundae coniugis. Plinii noftri ante patrem fuum Fabatum, quod vel ex hac epiftola verbisqué quae tractamus apparet, defunctum. G.

nec tantum amitae cius) Rom. nec tantum amitae ei, non eius, quod deterius eft. H.

Sic et alii libri. Bene. Saepius confula ei, eius. Vid. Cort. ad 2, 9, 4. Similiter 2, 1, 8. praeterea quod ille tutor mihi relictus, adfectum parentis exhibuit. S.

2 acumen) animi velocitas, agifitas, non femper coniuncta illa

cum frugalitate. Sic, Columella auctore 1, 9, 4. vineae non tam homines frugi, quam acuminis ftrenui exigunt. S.

caftitatis indicium) Quomodo? Nempe Plinius paullo poft ipfe cauffam fuam dicit. Non aetatem meam, inquit, aut corpus, quae paullatim occidunt ac fenefcunt, jed gloriam diligit. Itaque et eam ex fui caritate ftudium literarum concepiffe praedicat. Nili cui forte magis placuerit, illa amat me ita infignire voce et pronuntiatione, ut fenfus prodeat hic: amat me folum, mei unius amore contenta eft. E.

3 quos clamores) Plaufus. vid. 4, 5, 1. G.

fi quando recito, in proximo, discreta velo, fedet, laudesque noftras avidiffimis auribus excipit. Verfus quidem meos cantat formatque cithara, 4 non artifice aliquo docente, fed amore, qui magifter eft optimus. His ex cauffis in fpem cer-5 tiffimam adducor, perpetuam nobis maioremque in dies futuram elle concordiam. Non enim aetatem meam, aut corpus, quae paullatim occidunt ac fenefcunt, fed gloriam diligit. Nec aliud decet tuis manibus educatam, tuis praeceptis inftitutam: quae nihil in contubernio tuo viderit, nifi fanctum honeftumque: quae denique amare me ex tua praedicatione confueverit. Nam quum ma- 7 trem meam parentis loco venerarere; me quoque a pueritia ftatim formare, laudare, talemque, qualis nunc uxori meae videor, ominari folebas. Certatim ergo tibi gratias agimus: ego, quod il-8 lam mihi; illa, quod me fibi dederis, quafi invicem elegeris. Vale.

XX.

De libris Maximi cum laude eorundem iudicat.

C. PLINIVS MAXIMO SVO S.

Quid fenferim de fingulis libris tuis, notum tibi,

ut quemque perlegeram, feci. Accipe nunc, quid

4 Verfus quidem meos etc.) Rom. Verfus quidem meos cantat etiam format atque cithara, male. H.

Etiam genuinum puto: atque natum eft ex iteratione duarum literarum. S.

formatque cithara) Hoc ita jutelligo: formam et fpeciem quandam verlibus dat, eos cithara ornat, ut iam magis etiam placeant. Non raro formare ita dicitur, ut adiunctam commendandi aut ornandi notionem ha beat, inprimis de oratione. E.

Immo fimpliciter eft, ad fo num citharae modulatur. Vide,

praeter interpretes ad h. 1., Aeg. Forcellin. Lex. b. v. S.

5 Non enim aetatem meum) Rom. Non aetatem meam, fine enim. H.

7 Nam quum matrem etc.) Rom. Nam cum matrem meam

parentis vice dilexeris: me a pueritia, omillo quoque.

H.

Placuit vice dilexeris Cortio et Gierigio: nec ego refragor. Mallem tamen diligeres. S.

8 quafi invicem elegeris) Sic et Rom. H.

XX, Quid fenferim etc.) Rom. Quid fenferim de fingu lis tuis libris. H.

2 de univerfis generaliter iudicem. Eft opus pul. chrum, validum, acre, fublime, varium, elegans, purum, figuratum, fpatiofum etiam, et cum gna tua laude diffufum. In quo tu ingenii fimul dolorisque velis latiffime vectus es, et horum 3 utrumque invicem adiumento fuit. Nam dolori fublimitatem et magnificentiam ingenium; ingenio vim et amaritudinem dolor addidit. Vale.

XXI,

Helvidias forores, a partu exflinctas, deflet.

C. PLINIVS VELIO CEREALI SVO S.

Triftem et acerbum cafum Helvidiarum fororum! Utraque a partu, utraque filiam enixa deceffit. 2 Adficior dolore, nec tamen fupra modum dolço. Ita mihi luctuofum videtur, quod puellas houeftiffimas in flore primo foecunditas abstulit. Angor infantium forte, quae funt parentibus ftatim, et dum nafcuntur, orbatae. Angor optimorum

من

2 opus pulchrum) pulchrum, Ꮭ certam notionem quaerimus, apud Plinium fere habet laudem utilitatis, et honeftatis, quae h. 1. ad argumentum referri poffunt. Cf. Ep. 3, 18, 3. varium, rerum viciflitudine, quae taedium legendi tollit, τὸ ποικίλον Graecorum, cui zò óμosidès, ngosxoφὲς, μονότροπον opponunt. purum, emendatum, latinum. vid. Cic. de Or. 3, 8. et 10. et Brut. 74. ubi inquinate loqui contrarium illi puritati vitium commemoratur. E.

vectus es etc.) Rom. vectus es: horum utrumque invicem adiumento fecit. Male hoc pro fuit. H.

3 amaritudinem) Quam dorMÚZиTα vocant Graeci, acrimoniam vehementem ac mordacem,