modo ludibrio, modo dolori retentus, nunquam 9 feria, triftia faepe cenferet. Eadem mala iam fenatores, iam participes malorum, multos per annos vidimus, tulimusque: quibus ingenia noftra in pofterum quoque hebetata, fracta, contufa funt. 10 Breve tempus (nam tanto brevius omne, quanto felicius tempus) quo libet fcire, quid fimus; libet exercere, quod fumus. Quo iuftius peto, primum, ut errori (fi quis eft error)tribuas veniam; deinde, medearis fcientia tua, cui femper fuit curae, fic iura publica, ut privata; fic antiqua, ut recentia; 11 fic rara, ut affidua', tractare. Atque ego arbitror illis etiam, quibus plurimarum rerum agitatio frequens nihil effe ignotum patiebatur, genus quacftionis, quod adfero ad te, aut non fatis tritum, aut etiam inexpertum fuiffe. Hoc et ego excufatior, fi forte fum lapfus, et tu dignior laude, fi potes id quoque docere, quod in obfcuro eft, an 12 didiceris. Referebatur de libertis Afranii Dextri confulis, incertum fua an fuorum manu, fcelere an obfequio, peremti. Hos alius, (Quis? Ego; ludibrio dolori) Senatus retinebatur ludibrio, cum confuleretur vel de nugis, vel de quibus iam ftatuiflet princeps: dolori, cum crudelitati vel fuperbiae principis ferviendum effet, decernendis innocentium fuppliciis, ubi feria, et ex animi Tententia, cenfere nemo vir bonus potuit, nifi praefentiflimum ultro periculum vellet fibi arceffere. Prius illud graphice depingit Iuvenalis maiore parte faty rae quartae, ubi de ingenti rhombo convocatur et confulitur fanctior quidam fenatus. G. 10 fcire, quid fimus) Quae iura habeamus ut fenatores, ut magiftratus. vid. f. 6. Nimirum antiqua tenenda eft lectio e Mediceo etiam libro firmata, prae Buchneriana coniectura, quam receperat Cellarius, fcire, quod fcimus. G. 11 an didiceris) Hoc eft, an inciderit tua aetate talis fpecies, ut difcendi fub exemplo fuerit occafio. G. Nempe difcere cauffam proprie dicitur patronus a cliente, qui eam docere aeque proprie dicitur. E. Vera haec, fed ab hoc loco aliena, quem Gesnerus bene interpretatur. S. 12 Afranii Dextri Cos.) In Almeloveenianis faftis refertur ad A. V. C. 850. poft C. N. 98. ex Kal. Octob. De historia non puto aliunde conftare. G. Hos alius, (Quis? Ego;)) Primo fimpliciter narrare incipit alicuius fententiam: deinde fingit, amicum interrogare, Quis eft ille alius? Huic poterat refpondere Ego: nimirum, fe fuiffe ipfum in hac fententia. Sed fustinet fe, cum nihil ad rem faciat. Ex fed nihil refert) poft quaeftionem fupplicio liberandos, alius in infulam relegandos, alius morte puniendos arbitrabatur. Quarum fententiarum tanta diverfitas erat, ut non poffent effe, nifi fingulae. Quid enim commune habet, occidere et 13 relegare? Non hercule magis, quam relegare et abfolvere quamquam propior aliquanto eft fententiae relegantis, quae abfolverit, quam quae occiderit; utraque enim ex illis vitam relinquit, haec adimit: quum interim et qui morte punie. bant, et qui relegabant, una fedebant, et temporaria fimulatione concordiae discordiam differebant. Ego poftulabam, ut tribus fententiis con- 14 ftaret fuus numerus, nec fe brevibus induciis duae iungerent. Exigebam ergo, ut, qui capitali fupplicio adficiendos putabant, discederent a relegante, nec interim contra abfolventes mox disfenfuri congregarentur, quia parvulum referret, an idem displiceret, quibus nou idem placuiffet. Illud etiam mihi permirum videbatur, eum qui- 15 dem, qui libertos relegandos, fervos fupplicio adficiendos cenfuiffet, coactum effe dividere fententiam; hunc autem, qui libertos morte multaret, cum relegante numerari. Nam fi oportuiffet dividi fententiam unius, quia res duas comprehendebat, non reperiebam, quemadmodum poffet iungi fententia duorum tam diverfa cenfentium. Atque adeo permitte mihi, fic apud te tanquam 16 ibi; fic peracta re, tanquam adhuc integra, rationem iudicii mei reddere: quaeque tunc car his, quae fequuntur, apparet, omnino Plinium in ea fuiffe fententia, fervos effe abfolvendos. G. Id iam nunc apparet, non de mum ex fequentibus. S. 13 abfolverit occiderit) Immo abfolvit -occidit: ficque Cortius cum Gierigio. S. una fedebant) Nempe in hoc conveniebant, quod utrique dicerent fervos effe puniendos; disfidebant de genere poenae. Sed fic temporaria illa concordia fuperabant mitem illam abfolventium fententiam. G. 15 dividere fententiam) Redi ad ea, quae f. 6. hac de re dixiG. mus. ptim, multis obftrepentibus, dixi, per otium iun17 gere. Fingamus, tres omnino indices in hanc cauffam datos elle: horum uni placuiffe, perire libertos; alteri, relegari; tertio, abfolvi: utrumne fententiae duae, collatis viribus, noviffimam 'periment? an feparatim unaquaeque tantundem, quantum altera, valebit? nec magis poterit cum fecunda prima connecti, quam fecunda cum ter18 tia? Igitur in fenatu quoque numerari, tanquam contrariae, debent, quae tanquam diverfae dicuntur. Quod fi unus atque idem et perdendos cenferet et relegandos, num ex fententia unius et perire poffent et relegari? num denique omnino una fententia putaretur, quae tam diverfa con19 iungeret? Quemadmodum igitur, quum alter puniendos, alter cenfeat relegandos, videri potest una fententia, quae dicitur a duobus, quae non videretur una, fi ab uno diceretur? Quid? lex non aperte docet, dirimi debere fententias occidentis et relegantis, quum ita disceffionem fieri iubet: QVI HAEC SENTITIS, IN HANC PARTEM ; QVI ALIA OMNIA, IN ILLAM PARTEM ITE, QVA SENTITIS. Examina fingula verba et expende: QVI HAEC CENSETIS, hoc eft, qui relegandos putatis: IN HANC PARTEM, id eft, in eam, in qua fedet, qui cenfuit 20 relegandos. Ex quo manifeftum eft, non poffe in eadem parte remanere eos, qui interficiendos arbitrantur. QVI ALIA ALIA OMNIA: animadvertis, ut non contenta lex dicere ALIA, addiderit OMNIA. Num ergo dubium eft, alia omnia fentire eos, qui occidunt, quam qui relegant? IN ILLAM PARTEM ITE, QVA SENTITIS: nónne videtur ipfa lex eos, qui disfentiunt, in contrariam partem vocare, cogere, impellere? non conful etiam, ubi quisque remanere, quo transgredi debeat, non tantum folennibus verbis, fed manu geftuque demonftrat? At enim futurum eft, ut, fi divi- 21 dantur fententiae interficientis et relegantis, praevaleat illa, quae abfolvit. Quid iftud ad cenfentes? quos certe non decet omnibus artibus, omni ratione pugnare, ne fiat, quod eft mitius. Oportet tamen eos, qui puniunt, et qui relegant, abfolventibus primum, mox inter fe comparari. Scilicet ut in fpectaculis quibusdam fors aliquem feponit ac fervat, qui cum victore contendat: fic in fenatu funt aliqua prima, funt fecunda certamina; et ex duabus fententiis eam, quae fu 21 At enim futurum) Huius obiectionis haec vis eft, iniquum effe, cum plures fint longe, qui puniendos putent reos, licet diverfo modo, quam qui abfolvendos; tamen horum fententiam ideo praevalere, quia illis in genere poenae non conveniat, abfolvique adeo reos maioris partis fententia damnatos. Refpondet Plinius, Illud iam non curandum effe cenfentibus etc. G. Oportet tamen etc.) Nova obiectío. Sic tamen orditur obiectionem 7, 17, 5. S. qui puniunt) Nihil opus eft hic gloffa, quam quidam interferunt, morte: etiam f. 19. iam ita abfolute pofuerat punire nofter, pro interficere. G. in Spectaculis) Difertiflime et plurimis verbis hoc non tam defcripfit, quam actione velut quadam propofuit Lucianus in Hermotimo p. 536. fqq. Nempe fi numero impari, v. g. novem fint gladiatores, fortes coniiciuntur binae earundem literarum, duae A, duae B, etc. Comparantur, et committuntur duo, quibus ea.. dem litera exiit. Sed reftat una fors, quae parem non habet, ut hic, fi ordinem elementorum fecuti effent praefides ludi, E. Cui haec folitaria litera evenit, hic pedgos elt, hic fedet interim, et exfpectat victorem aliquem, quicum deinde, integer cum feffo aliquantum, fed forti, et victoria alacri, congreditur. *Non ulus eft Luciano Lipfius Sat. 2, 14. quem laudant ad Plinium viri docti: alioqui accuratius gov Plutarchi interpretatus effet: quem fubfefforem potius, quam Jubditicium aut fuppofiticium vocavimus in noftra Luciani interpretatione, quae cum maxime Wetfteniana prela exercet. Hermes fuppofiticius apud Martial. 5, 25. dicitur refpectu fatigati gladiatoris, in cuius locum fuccedit: fed doos Graecorum ¿edoes, in infidiis quafi collocatus imminet victori. G. : 22 perior exierit, tertia exfpectat. Quid, quod, prima fententia comprobata, ceterae perimuntur? Qua ergo ratione poteft effe [non] unus atque idem locus fententiarum, quarum nullus eft poftNifi, dicente fententiam 23 ea? Planius repetam. eo, qui relegat, illi, qui puniunt capite, initio ftatim in alia discedunt, fruftra poftea disfentient Sed quid 24 ab eo, cui paullo ante confenferint. ego fimilis docenti, quum difcere velim, an fententias dividi, an iri in fingulas, oportuerit? Obtinui quidem, quod poftulabam: nihilominus tamen quaero, an poftulare debuerim, an abstiQuemadmodum obtinui? Is, qui ulti mum fupplicium fumendum effe cenfebat, nefcio, nere. 22 prima fententia) *Planiora effent haec, fi ponamus fuifle 1 in veteri libro, una, unde ima ortum fit, et deinde Ima, ex quo aliquis prima fecerit. Certe hic intellectus eft, una fententia probata, ceteras perimi, et non valere. Sed tamen recepta lectio etiam hanc fententiam habere poteft. G. Nibil mihi videor obfcuritatis in vulgata lectione reperire. Pri- Qua ergo ratione) Locus lo poft, comparatione cum relegantibus facta, nullus locus erit? cur valeant contra abfolventes, non valeant contra relegantes? Si poft non valent, neque prius debent valere: li prius, etiam poft, G. Negatio nata ex compendio non Nunc, intellecto adverbii nunc. poftea, fibi opponuntur. Saepe ita peccatum a librariis. Drakenb. ad Liv. 9, 7, 5. S. Vid. an 24 an fententias dividi, iri) Cave putes haec effe membra disiuncta: an per anaphoran pofita non aliam vim habet, quam fi ita dediffet Plinius, An fententias dividi, ET iri in fingulas oportuerit. Hoc enim eft dividere fententias, fi non in duas coniunctim itur, fed in fingulas. *Malebat Cortius pro pofteriori an legi ac: quod eodem redit. G. Quemadmodum obtinui?) *Capitalis emendatio e Mediceo libro prolata a Cortio. Reliqui, An an abstipoftulare debuerim, quemadmodum abstinuit nere, cenfebat. is, qui ultimum Quae ab Nefcio an iure etc. editoribus ita informata puto, cum femel pro obtinui irrepfiffet |