frumentorum, Maximum, libertum meum, recte militibus inftruxifti. Fungebatur enim et ipfe extraordinario munere. Quum ad priftinum actum reverfus fuerit, fufficient illi duo a te dati milites, et totidem a Virbio Gemellino, procuratore meo, quem adiuvat.

XXXVIII. (XXX)

Confulit de poena fervorum inter tirones repertorum. C. PLINIVS TRAIANO IM P. S.

Sempronius Caelianus, egregius iuvenis, repertos inter tirones, duos fervos mifit ad me: quorum ego fupplicium distuli, ut te, conditorem difciplinae militaris firmatoremque, confulerem de 2 modo poenae. Ipfe enim dubito ob haec maxime, quod, ut iam dixerant, facramento militari nondum distributi in numeros erant. Quid ergo debeam fequi, rogo, Domine, fcribas, praefertim quum pertineat ad exemplum.

Secundum mandata mea fecit Sempronius Cae→ lianus, mittendo ad te eos, de quibus cognofci oportebat, an capitale fupplicium meruiffe videantur. Refert autem, voluntarii fe obtulerint, 2 an lecti fint, vel etiam vicarii dati. Lecti fi funt, inquifitor peccavit: fi vicarii dati, penes eos cul

XXXVIII, 1 duos fervos) Laudavit opportune Buchnerus 1. 11. 7. de re milit. ubi Marcianus, Ab omni, inquit, militia fervi prohibentur, alioquin capite puniuntur. G.

2 quod, ut iam etc.) Inter

pungendum: quod, ut iam di. xerant facramento militari, nondum etc. Sacramento dicere folennis locutio. S.

XXXIX, 2 inquifitor) *Libri veteres inquifitio; quod praeferendum videtur, tanquam paullo

pa eft, qui dederunt: fi ipfi, quum haberent conditionis fuae confcientiam, venerunt, animadvertendum in illos erit. Neque enim multum intereft, quod nondum per numeros distributi funt. Ille enim dies, quo primum probati funt, veritatem ab his originis fuae exigit.

XL. (XXXII)

Quaerit, quid faciendum de damnatis fit, qui minifteriis publicis fe immifcuerunt.

C. PLINIVS

TRAIANO

I M P. S.

Salva magnitudine tua, Domine, defcendas oportet ad meas curas, quum ius mihi dederis referendi ad te, de quibus dubito. In plerisque ci- 2 vitatibus, maxime Nicomediae et Niceae, quidam vel in opus damnati, vel in ludum, fimiliaque his genera poenarum, publicorum fervorum officio minifterioque funguntur, atque etiam, ut publici fervi, annua accipiunt. Quod ego quum audiffem, diu multumque haefitavi, quid facere deberem. Nam et reddere poenae poft longum tem-3 pus plerosque iam fenes, et, quantum adfirmatur, frugaliter modefteque viveutes, nimis feverum

humeris mufculofis, valentibus digitis, longioribus brachiis, ventre modico, exilior cruribus, furis, et pedibus non fuperflua carne distentis, fed nervorum duritia collectis. Quo igitur die probati funt, fignificante eo, qui delectum agit, eos fibi probari, fe velle illos recipere, indicare debent originem fuam etc. G.

XL, 2 in opus, in ludum) In opus, quale elt metalli; in ludum gladiatorium, vel venatorium, ubi depugnandum cum beftiis. Laudatus iam hic eft Paullus rec. fent. 5, 17. it. Ulpian. 1. 8. 7. de poenis §. 5. lq. G.

arbitrabar; et in publicis officiis retinere damna. tos, non fatis honeftum putabam; eosdem rurfus a republicà pafci otiofos, inutile; non pafci, 4 etiam periculofum exiftimabam. Neceflario ergo rem totam, dum te confulerem, in fuspenfo reliqui. Quaeres fortafle, quemadmodum evenerit, ut poenis, in quas damnati erant, exfolverentur: et ego quaelivi, fed nihil comperi, quod adfirmare tibi poffum. Ut decreta, quibus damnati ́erant, proferebantur; ita nulla monimenta, quibus libe5 rati probarentur. Erant tamen, qui dicerent deprecantes, iuffu proconfulum legatorumve dimif fos. Addebat fidem, quod credibile erat, nemi. nem hoc aufum fine auctore.

XLI. (XXXIII)

TRAIANVS PLINIO S.

Memineris, idcirco te in iftam provinciam miffum, quoniam multa in ea emendanda apparuerint. Erit autem vel hoc maxime corrigendum, quod qui damnati ad poenam erant, non modo ea fine auctore, ut fcribis, liberati funt, fed etiam in conditionem proborum miniftrorum retrahun2 tur. Qui igitur intra hos proximos decem annos damnati, nec ullo idoneo auctore liberati funt, hos oportebit poenae fuae reddi: fi qui vetuftiores invenientur, et fenes, ante annos decem damna

ti, distribuamus illos in ea minifteria, quae non longe a poena fint. Solent enim eiusmodi, ad balineum, ad purgationes cloacarum, item munitiones viarum et vicorum, dari.

XLII. (XXXIV)

Nicomedenfe incendium narrat, et inftitutionem collegii fabrúm commendat.

C.

PLINIVS

TRAIANO

1 M P. S.

Quum diverfam partem provinciae circumirem, Nicomediae vaftiffimum incendium multas privatorum domos, et duo publica opera, quamquam via interiacente, Gerufian et Iffon, abfumfit. Eft 2 autem latius fparfum: primum violentia venti, deinde inertia hominum, quod fatis conftat otiofos et immobiles tanti mali fpectatores perftitiffe: et alioqui nullus usquam in publico fipho, nulla hama, nullum denique inftrumentum ad incendia

XLII, Quum diverfam partem) Videtur hoc indicare, per abfentiam fuam in diverfa ac remotiore parte provinciae rem fecius administratam Nicomediae. G.

dicaverunt. Eadem repetit avunculus Plinii noftri 35, 14. l. 49. Fuerit itaque quali Prytaneum Athenienfium, ubi honoris cauffa aluntur fénes de republica bene meriti. Sed Gerontocomeion

egeftati fenum levandae dicatum etc. G.

et Iffon) Non habeo melius quidquam coniectura Rittershufiana, [immo Catanaei. S.] Ifeon, Ισεῖον, templum lfidis: cuius monetae nominum magnam vim, ne. que hoc omiffo, recenfet Fabric. B. G. 2, 1, 7. Vol. 1, p. 257. fq. Quin ab Eutropio 7, extr. inter opera, quae Romae fecit Domi tianus, etiam eft Ifeum, ubi mae in paraphrafi edit. novill. legitur τὸ Ἰσιὸν pro Ἰσεῖον: melius Cellar. Ἴσιον. G.

Gerufian) Gerufia, yegovcía, ad verbum fenatum notat: unde etiam Plutarchus lib. An feni resp. p. 1413. extr. τὴν ἐν Λακεδαίμονι παραζευχθεῖσαν αρισοκρατίαν τοῖς βασιλεῦσιν ὁ Λυκοῦργος αντικους γερουσίαν ωνόμασεν· ἡ δὲ Ῥωμαίων σύγκλητος ἄχρι νῦν γερουσία καλεῖται. De Lacedaemontis etiam Paulan. Lacon. p. 92, 16. Ἡ μὲν δὴ γερουσία συνέδριον Λα. κεδαιμονίοις κυριώτατον τῆς πολιTelas. Pronum igitur erat Gerufian interpretari curiam, fenatus habendi templum. Sed eft etiam locus notabilis Vitruvii 2, 8. Croefi domus, quam Sardiani civibus 2 nulla hama) Ad adferenad requiefcendum aetatis otio, dam aquam. Romae illud non Seniorum collegio Gerufian de- negligebatur. Paullus 1. 3. 7. de

compefcenda. Et haec quidem, ut iam praecepi, 3 parabuntur. Tu, Domine, difpice, an inftituendum putes collegium fabrorum, dumtaxat hominum CL; ego attendam, ne quis, nifi faber, recipiatur, neve iure concello in aliud utatur. Nec erit difficile cuftodire tam paucos.

XLIII. (XXXV)

TRAIAN V S PLINIO S.

Tibi quidem fecundum exempla complurium in mentem venit, poffe collegium fabrorum apud Nicomedenfes confiitui. Sed meminerimus, provinciam iftam, et praecipue eas civitates, ab eiusmodi factionibus effe vexatas. Quodcunque

nomen ex quacunque cauffa dederimus iis, qui in idem contracti fuerint, hetaeriae, quamvis 2 breves, fient. Satius itaque eft comparari ea, quae ad coërcendos ignes auxilio effe poffint, admonerique dominos praediorum, ut et ipfi inhibeant; ac, fi res popofcerit, accurfu populi ad

hoc uti.

off. Praef. Vigil. §. 3. Sciendum eft praefectum vigilum per totam noctem vigilare debere, et coërrare (quid fi coerare h. e. curare?) cum hamis et dolabris. De hamis etiam Cato R. R. 135. G.

3 ego attendam) Suspecta Imperatori collegia omnia: itaque cautionem promittit Secundus et tamen, ut ftatim videbimus, non perfuadet. G.

XLIII, 1 factionibus) Quibus occafionem dederant collegia eiusmodi: nempe homines honeftillima etiam de cauffa collecti, interdum, ubi vires fuas fentiunt, contra rem publicam coitionem faciunt. Quid collegia opificum, quas Gildas vocant, faepe tur

baverint, notum eft. Haec cauffa, obtentus certe, in Christianos faeviendi fuit. Vid. inf. ep. 97, 7. Hetaeria, ab έraïgos fodalis, ad congreflum proprie pertinet, cui oblectatio fola propofita eft, fodalitium. Sed multo facilius haec in fufpicionem adducitur. Novimus, quid nuper de Collegii Fabrúm Liberalium Britannici coloniis per Franciam et Italiam metuerint quidam principes. Add. infra ep. 93. et 97, 7. Similis ex aliqua parte fpecies tractatur ep. 117. ` G.

2 dominos praediorum) Urbanorum nempe: quae apud ICtos praefertim frequens appellatio eft. Vid. v. g. titulus Digeftorum 8, 2. de Servit. praediorum urban. G.