eft, quam

vertimur: nec tam imperio nobis opus eft, exemplo. Quippe infidelis recti magifter eft meMelius homines exemplis docentur, quae in primis hoc in fe boni habent, quod approbant, quae praecipiunt, fieri poffe.

tus.

In

XLVI. Et quis terror valuiffet efficere, quod reverentia tui effecit? Obtinuit aliquis, ut fpectaculum pantomimorum populus Romanus tolli pateretur; fed non obtinuit, ut vellet. Rogatus 2 es tu, quod cogebat alius, coepitque effe beneficium, quod neceffitas fuerat. Neque enim a te minore concentu, ut tolleres pantomimos, quam a patre tuo, ut reftitueret, exactum eft. Utrum-3 que recte: nam et reftitui oportebat, quos fustulerat malus princeps; et tolli reftitutos. his enim, quae a malis bene fiunt, hic tenendus modus, ut appareat, auctorem displicuiffe, non factum. Idem ergo populus ille aliquando fceni- 4 ci imperatoris fpectator et applaufor, nunc in pantomimis quoque averfatur et damnat effeminatas artes, et indecora feculo ftudia. Ex quo 5 manifeftum eft, principum difciplinam capere etiam vulgus: quum rem, fi ab uno fiat, feveriffimam, fecerint omnes. Macte hac gravitatis gloria, Caefar, qua confequutus es, ut, quod antea vis et

quae praecipiunt) *Elegans eft coniectura, et Heumanno digna, cum monuit Cl. Schwarzium, fegendum effe praecipiuntur: et quam facile interceptae duae literulae funt? Neceffariam tamen non puto. Nam ipfa quoque exempla praecipiunt, docent, commonftrant, quid fieri debeat non minus, quam quid poffit. G.

XLVI, 1 Spectaculum pantomimorum) v. g. a Nerone pantomimorum factiones cum ipfis fimul relegatae Sueton. 16. Et Domitianus ibid. 7. interdixit hiftrionibus fcenam. G.

3 Utrumque recte etc.) Male

haec iudicat Plinius, dum utrumque et Nervam et Traianum laudare vult. Saepe iam alias laudandi propofitum veritatem fustulit. E.

4 fcenici imperatoris) Neronis. Vid. Sueton. c. 20. fqq. G.

ritatis, cum nec alibi lecta fit, applaufor) Dubiae vox auctoneque hoc loco codices nihil varient. Alii enim plaufor, quod Gierigius adfcivit. S.

5 difciplinam-vulgus) etiam in vulgo et infimis hominibus hanc mentis et iudicii vim effe, ut vel principis inftituta et mores approbare et imitari poffint. E.

6 imperium, nunc mores vocarentur. Caftigaverunt vitia fua ipfi, qui caftigari merebantur: iidemque emendatores, qui emendandi fuerunt. Itaque nemo de feveritate tua queritur, et liberum eft que7 ri. Sed quum ita comparatum fit, ut de nullo minus principe querantur homines, quam de quo maxime licet; tuo in feculo nihil eft, quo non 8 omne hominum genus laetetur et gaudeat. Boni provehuntur; mali, qui tranquilliffimus ftatus civitatis, nec timent, nec timentur. Mederis erroribus, fed implorantibus: omnibusque, quos bonos facis, hanc adftruis laudem, ne coëgille

videaris.

XLVII. Quid vitam? quid mores iuventutis? quam principaliter formas! Quem honorem dicendi magiftris, quam dignationem fapien

8 Jed implorantibus) Duriuscula loquendi ratio. Neque enim ipli errores implorant, fed errantes. Itaque vehementer placet ingenium Cl. Schwarzii, qui coniicit, implorantium. G.

Nihil opus eft hac coniectura. Sit dura ratio loquendi; obviae in Plinio fimiles funt. Attulit Gierigius ex Cap. 3, 1. accla inationes fingunt; ex Cap. 43, 6. gratiarum actiones meminerunt; ex Cap. 12. transportat ergo bella; ex Cap. 41, 4. filent et quiefcunt adulationes. E.

XLVII, 1 Quid vitam? quid etc.) Interpunge com aliis: Quid? vi

tam, quid? mores iuventutis quam principaliter formas! S.

dicendi magifiris) Aur. Victor Epit. 13, 8. Eruditiffimos, quamvis ipfe parcae effet fcientiae, moderateque eloquens, diligebat. Xiphil. ex Dione L. 69. p. 772. C. Hardeías axgißoūs, ὅση ἐν λόγοις, οὐ μετέσχε τόγε μývěsyov autйs xal ýnísato, xat ἐποίει. Τὸ ἔργον αὐτῆς non lignificat moralem philofophiam, quam a Plutarcho didicerit, quod vult hic Lipfius: fed res ipfas, quas docet philofophia. Recte fentiefine literis. Nefcio, an aliquis bat, loquebatur, vivebat Traianus, adhibuerit hune Dionis locum ad illuftrandum τὸ ἔργον τοῦ νότ μou Rom. 2, 15; apprime huc convenire τὸ ἔργον τῆς παιδείας, pulchre nofle mihi videor. Optimus ipfe interpres nofter, Praeftas, ait, quaecunque praecipiunt. Ceterum hic refpici etiam ad philofophos urbe a Domitiano pullos, apparet, de qua re Sueton. 10. Itaque cum exfularent ante, fub Traiano patriam receperunt ftudia. G.

dignationem) *Repofuit hoc

tiae doctoribus habes! Ut fub te fpiritum et fanguinem et patriam receperunt ftudia! quae priorum temporum immanitas exfiliis puniebat, quum fibi vitiorum omnium confcius princeps inimicas vitiis artes non odio magis, quam reverentia, relegaret. At tu easdem artes in comple- 2 xu, oculis, auribus habes. Praeftas enim, quaecunque praecipiunt, tantumque eas diligis, quantum ab illis probaris. An quisquam ftudia 3 humanitatis profeffus, non cum omnia tua, tum vel in primis laudibus ferat admiflionum tuarum facilitatem? Maguo quidem animo parens tuus 4 hanc ante vos principes arcem PVBLICARVM AEDIVM nomine infcripferat; fruftra tamen, nifi adoptasfet, qui habitare, ut in publicis, poffet. Quam 5 bene cum titulo ifto moribus tuis convenit! quamque omnia fic facis, tanquam non alius infcripferit! Quod enim forum, quae templa tam referata? Non Capitolium, ipfaque illa adoptionis tuae fedes magis publica, magis omnium. Nullae obices, nulli contumeliarum gradus: fuperatisque

nomen ex libris pluribus Cl. Schwarzius pro vulgato dignitaLem. Conf. 77, 5. G.

2 in complexu-habes) Haec ex oppofitis explicanda., Priores imperatores artes exfiliis puniebant, relegabant. Tu eas in complexu habes, foves et colis propinquas; in cculis, legens, Ipectans cum delectatione opera artis et literarum; in auribus, audiens cum voluptate recitantes, fcriptores et poëtas. Cf. Aurel. Vict. 13, 8. Iuvenal. Sat. 7, 162. Xiphil. e Dione LXVIII. p, 772. ubi memoratur Traianus poëtas muneribus affecifle. E.

5 ipfaque illa — fedes) templum lovis Capitolini, pars Capitolii. Itaque perperam Gierigiana, nefcio quo auctore: ipfa illa fedes. S.

3 admiffionum tuarum) His praeerant in aula, qui inde Admiffionales vel ab admiffionibus dicti, de quibus poft Lipf. ad Tac. A. 6, 9. Guther. de off. Do. Aug. 3, 11, vid. mox admillionibus loquitur. Sen. de

ad f. 6. G,

contumeliarum gradus) De

Benef. 6, 33. Non funt ifti ami

iam mille liminibus, ultra femper aliqua dura et 6 obftantia. Magua ante te, magna polt te, iuxta tamen maxima quies: tantum ubique filentium, tam altus pudor, ut ad parvos penates et larem anguftum ex domo principis, modeftiae et tranquillitatis exempla referantur.

XLVIII. Ipfe autem ut excipis omnes! ut exfpectas! ut maguam partem dierum inter tot imperii curas quafi per otium transigis! Itaque non ut alias attoniti, nec ut periculum capitis adituri tarditate, fed fecuri et hilares, quum 2 commodum efl, convenimus. Et admittente principe, interdum eft aliquid, quod nos domi quafi niagis neceffarium teneat: excufati femper tibi, nec unquam excufandi fumus. Scis enim fibi quemque praeftare, quod te videat, quod te fre quentet: ac tanto liberalius ac diutius voluptatis 3 huius copiam praebes. Nec falutationes tuas fuga et valitas fequitur. Remoramur, refiftimus, ut in communi domo, quam nuper illa immanif fima bellua plurimo terrore munierat: quum velut quodam fpecu inclufa, nunc propinquorum fanguinem lamberet, nunc fe ad clariffimorum civium 4 frages caedesque proferret. Obverfabantur foribus horror et minae, et par metus admiffis et exclufis. Ad haec ipfe occurfu quoque vifuque terribilis fuperbia in fronte, ira in oculis, femineus pallor in corpore, in ore impudentia multo

rubore fuffufa. Non adire quisquam, non alloqui 5 audebat, tenebras femper fecretumque captantem, nec unquam ex folitudine fua prodeuntem, nifi ut folitudinem faceret.

XLIX. Ille tamen, quibus fibi parietibus et muris falutem fuam tueri videbatur, dolum fecum et infidias, et ultorem fcelerum deum iq clufit. Dimovit perfregitque cuftodias Pocña, anguftosque per aditus et obftructos, non fecus ac per apertas fores et invitantia limina irrupit: longeque tunc illi divinitas fua, longe arcana illa cubilia faevique feceffus, in quos timore, et fuperbia, et odio hominum agebatur. Quanto z nunc tutior, quanto fecurior eadem domus, postquani non crudelitatis, fed amoris excubiis, non altitudine et clauftris, fed civium celebritate defenditur! Ecquid ergo difcimus experimento,3 fidiffimam effe cuftodiam principis ipfius innocentiam? Haec arx inaccella, hoc inexpugnabile munimentum, munimento non egere. Fruftra fe terrore fuccinxerit, qui feptus caritate non fuerit: armis enim arma irritantur. Num autem ferias 4

que in Domitiano impudentia, quae pudoris quafi veftem in

duerat. G.

XLIX, Poena) Hic perfona eft, ut Cic. in Pifone 37. 0 Poena, o Furia fociorum! Sic

Graeci Пonas vocant. G.

divinitas fua) Cum Dominum Deumque Romanorum percuteret Stephanus. Sumferunt formulam reliqui a Virg. Aen. 12, 52. Longe illi Dea mater erit: quod pulchre huc convenit, cum tefte Philoftrato 8, 35. extr. iacens invocarit καὶ τὴν ̓́Αρτεμιν aguyor, quam matrem fuam ferebat. G.

Ergo fenfus eft: nihil ei divi nitas fua, nibil ei feceffus illi et infidiae proderant. E.

1

inter haec duo verba inferunt, Gudiani apud Schwarzium codicis auctoritae omifi. Sed cum infeomittendi: placet fere magis Lirendi cauffa nulla fuerit, magna plii coniectura herus. Nempe pe erus aliquis fcripferat, quod non intellectum fibi alius mutas vit in eius. G.

altitudine) Nefcio unde ea venerit: folitudine omnes. G.

Gierigius folitudine, quod etiam oppolitum, civium celebritas, tuetur. Probabatur item Erneftio. S.

3 Ecquid innocentiam?) Proba Gesneri interpunctio. Ecquid i. q. num. vid. Drakenb. ad Liv. 27, 10, 2. S.

4 ferias partes dierum) feriis negotiis deftinatae. Oppo

2 poftquam non) *Eius, quod nuntur remiffiones. E