Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

8 quantum admirabar, tantum diligebam; primum quod utrique eadem regio, municipia finitima, agri etiam poffeflionesque coniunctae: praeterea quod ille tutor mihi relictus, adfectum parentis exhibuit. Sic candidatum me fuffragio ornavit: fic ad omnes honores meos ex feceflibus adcucurrit, quum iam pridem eiusmodi officiis renuntiallet: fic illo die, quo facerdotes folent nominare, quos digniflimos facerdotio indicant, me 9 femper nominabat. Quin etiam in hac noviffima valetudine veritus, ne forte inter quinqueviros crearetur, qui miuuendis publicis fumtibus indicio fenatus conftituebantur, quum illi tot amici fenes confularesque fupereflent, me huius aetatis, per quem excufaretur, elegit, his quidem verbis, 10 etiamfi filium haberem, tibi mandarem. Quibus ex cauflis neceffe eft, tanquam immaturam mortem eius in finu tuo defleam: fi tamen fas eft aut flere, aut omnino mortem vocare, qua tanti viri II mortalitas magis finita quàm vita eft. Vivit enim, vivetque femper, atque etiam latius in memoria hominum et fermone verfabitur, poftquam ab 12 oculis receflit. Volui tibi multa alia fcribere, fed totus animus in hac una contemplatione de

--

8 praeterea ornavit) Praeterea, quod ille mihi tutor relictus, [hoc ordine Rom.] adfectum parentis exhibuit; fic candidatum me fuffragio ornavit. Ita rectius interpungi puto, quam vulgo. H.

ille mihi tutor relictus 'in aliis quoque libris obvium, ordine profecto ad fenfum aurium iucundiore. Ceterum bona interpunctio Gesnerianae. S.

ex feceffibus adcucurrit) Ut Atticus, qui urbana officia amicis ut praeftaret, ventitare Romam folebat. G.

illo die, quo facerdotes) Augures intelligit. Vid. 4. 8, 3. Certum diem et folemnem huic

[ocr errors]
[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

fixus eft. Verginium cogito, Verginium iam vanis imaginibus, recentibus tamten, audio, adloquor, teneo: cui fortafle cives aliquos virtutibus pares et habemus et habebimus; gloria neminem. Vale.

II.

Accufat Paullinum negligentiae literarum,

C. PLINIVS PAVLLINO SVO S.

Irafcor: nec liquet mihi, an debeam; fed irafcor. Scis, quam fit amor iniquus interdum, impotens faepe, μingairios femper. Haec tamen cauffa magna eft, nefcio an iufta: fed ego tanquam non minus iufta quam magna fit, graviter irafcor, quod a te tamdiu literae nullae.

Exorarea me potes uno modo, fi nunc faltem plurimas et longiffimas miferis. Haec mihi fola excufatio vera, ceterae falfae videbuntur. Non fum auditurus, non eram Romae, vel occupatior eram. Illud enim nec dii finant, út, infirmior. Ipfe 3 ad villam partim ftudiis, partim defidia fruor: quorum utrumque ex otio nafcitur. Vale.

III.

Ifaeum rhetorem laudat, et Nepotem, ut illum audiat,

adhortatur.

C. PLINIVS NEPOTI SVO S.

Magna Ifaeum fama praecefferat: maior inventus

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

est. Summa eft facultas, copia, ubertas: dicit femper ex tempore, fed tanquam diu fcripferit. Sermo Graecus, immo Atticus: praefationes terLae, graciles, dulces; graves interdum et erectae. 2 Pofcit controverfias plures, electioneni auditoribus.

2

III, 1 facultas) vid. ad 1,

20, 18. S.

dicit femper ex tempore) Quomodo conciliabimus Plinio Philoftratum, qui de vitis Sophist. I, 20, 2. negat ex tempore Ifaeum hunc dixiffe? Haec enim fententia erit, five cum Oleario legas ras de peλéras ws αυτοσχεδίους ἐποιεῖτο, ἀλλ ̓ ἐπε σκεμμένας τὸν ἐξ' ἕω εἰς μεσημBelay margóv live cum aliis ras δὲ μελέτας οὐκ αὐτοσχ. κ. τ. λ. quae verior mihi lectio videbatur, et praeterea putabam legendum, ἐπεσκεμμένος. Sed ἐσκεμMéva etiam pallive in tali re Lucian. Pleudolog. p. 436, 1. De extemporalitate viri forte fucus factus eft Secundo a gloriofulo homine. G.

Immo rectius legitur as quroaxedious. Philoftratus enim, ut bene monuit Gierigius, dicit Ifaeum disputationes fuas venditaffe quidem tanquam fubito natas, fed commentatum effe toto antemeridiano tempore. Ita omnes veteres rhetores facere folitos Hermogenes notavit: ygáfavres yag πάντες υποκρίνονται σχεδιάζειν. Plura eiusmodi congeflit Crefoll. Theatr. Rhet. p.211. E.

Accedo Gesnero veterem in Philoftrato lectionem oux auro axedious tuenti. S.

praefationes illas puto, qui bus fub initia disputationum utebantur; in quo genere exftat poλaia una alteraque Luciani. Sic ponit etiam 4, 11, 14. G. graves et erectae) Ad argumentum pertinent ifta maioris momenti, de rep. praefertim, ingenuamque qua tractatur liber-, tatem, Sic nofter de avunculo fuo 3, 5, 5. Quum omne ftu

4

diorum genus paullo liberius et erectius periculofum fervitus feciffet. G.

Immo vero feries orationis poftulare videtur, ut graves et erectas ad dicendi potius genus fplendidum et magnificum referamus, et gracilibus oppolitas putemus, praefertim cum, bene monente Gierigio, illa argumenta praefationum fuifle vix videantur. Nempe in praefationibus fuas res agebant, vel captatione benevolentiae auditorum animos praeparabant. Vid, Grefoll. Theatr. Rhet. Lib. 4. 8. p. 414. E.

[ocr errors]

2 Pofcit incipit) Rom. Pofcit controverfias plures, electionem auditoribus permittit, Jaepe etiam imparatus efurgit. [Lego confurgit, quod in hoc exemplari faepe c fcriptum eft pro con, et confurgere Plinio placuit. lib. III. ep. VIIII. 18. lib. VIIII. ep. XIII. 18.] amicitur, incipit. Vulgo editur faepe etiam partes: furgit. Intelligunt partes accufandi vel defendendi: eas vero qui permittit, non eligendas, fed agendas concedit, quod Plinius hic dicere noluit. Vide ergo, an Romana lectio, quam nemo antea in medium attulit, melior fit, fi ita interpungas: electionem auditoribus permittit faepe; et iam fid elt, ftatim] imparatus conJurgit. Sed etiam potius ex fyllaba im factum et fupervacaneum effe fufpicor, Nihil tamen vulgatae lectioni derogo. H.

Ad Romanam lectionem accedit paratus librorum nonnullorum pro partes. S.

Pofcit controverfias) Si ponit legas, quod vult, poft alios, Gisb. Cuperus Obf. 3, 29, in-,

permittit, faepe etiam partes: furgit, amicitur, in

iri pollit ratio conciliandi cum Philoftrato Plinium. Qui enim toto antemeridiano commentatus eft, ille optionem dare auditori bus poteft ex pluribus, quas pofuit, controverfiis, quibus nimirum omnibus le paraverit, unam eligendi. Porro quae fint controverfiae, omnium optime patet ex Senecae, quas habemus, controverfiis, h. e. cauflis fictis, quas deinde in utramque partem age. re tractareque, et illis quafi velitationibus forenfi militiae prae parare iuvenes, folebant. Ġ.

Mihi, ex Plinii narratione rem ponderanti, tamen videtur illud pofcit fervandum et defendendum elle. Dicit Ifaeum femper ex tempore dixiffe, fed tanquam diu fcripferit; nam antea ei fummam facultatem dicendi et copiam tribuerat. lam lacus fe talem gerebat, qualis videri voJebat. Ergo pofcit controverfias, ne ipfe praeparatus adveniffe videatur, et plures, ne cum illo auditore, qui quaeftionem propofuiffet, fibi conveniffe videatur. Deinde ut nulla fraudis fufpicio relinqueretur, etiam auditoribus aliis rurfus inter propolitas controverfias electionem permittebat. Nam fi ipfe pofuif fet illas, quamvis ex his unam elegiffent auditores, tamen femper talis fuiffet, cui fe praeparare potuiflet. Plane defcribit Plinius Ifaeum talem, quales hodie num funt, qui apud Italos Improvifatori dicuntur, hoc uno diverfi, quod carmina ex tempore dicunt, fed ita etiam, tanquam diu fcripferint. Accedit, quod illos Sophiftas et Rhetores nuspiam legimus quaeftiones pofuiffe, fed femper popofciffe, ut plane intelligitur ex iis, quae congeflit Crefoll. Theatr. Rhet. Lib. 3. Cap. 11. E.

Probabilis disputatio, cui album calculum libens adiicio. Add. Gesner. in Epift. ad I. A. Erneftium, cui item ponit placue

rat. Gierigius hang magadrógawo in textum adeo intulit, minus verecunde cum Plinio agens, quam a critico ceteroqui tam modesto exfpeciaffes. S.

faepe etiam partes) Vel ea intelligenda eft, quam dispofitio, nem vocamus hodie: vel hoc, uti dicant auditores, in quam partem velint tractari controverliam, accufarine an defendi? etc, G.

faepe etiam partes) ut dicant auditores, in quam partem velint tractari controverfiam, accufarina an defendi. Ita Gesnerus; fed nefcio quomodo dubito, an Pli nius hoc fenfu permittere auditoribus partes abfolute dixerit. Certe ambigue dixiffet: nam quid impedit, quo minus partes controverfiarum intelligamus eas, quae exordio, narratione, confirmatione, refutatione, epilogo, conItant? Nempe has ego malim nunc intelligi. Eft enim haud dubie maioris artis et facultatis, illas partes, quamcunque polcant auditores, in promtu habere, et ordine perturbato ftatim pertraetare, quam accufantis vel defendentis partes fumere, Enimvero faeus artem oftentabat. Itaque legendum putem partis, fc. electionem permittit auditoribus, ut fi velint totius controverfiae eam partem maxime tractari, quae habeat narrationem rei factae, vel quae confirmationem argumentorum etc. Haec fiducia non maior eft ea, quam notavit Quintil. 10, 7. Declamatores quosdam perverfa ducit ambitio, ut expofita controverfia protinus dicere velint: quin etiam, quod eft in primis friuolum ac fcenicum, verbum petant, quo incipiant. E.

Partis habent aliquot libri Cortio infpecti ac Brummeri Excerpta. S.

Jurgit, amicitur) Non ita in epta eft haec lectio, ut permu tanda fit contra alteram, tam

cipit. Statim omnia ac paene pariter ad manum: fenfus reconditi occurfant, verba, fed qualia ? quaefita et exculta. Multa lectio in fubitis; 3 multa fcriptio elucet. Prooemiatur apte, narrat aperte, pugnat acriter, colligit fortiter, ornat excelle: poftremo docet, delectat, adficit; quid maxime, dubites. Crebra νοήμα Ta, fyllogifmi circumfcripti et effecti: quod

igitur (in qua errandi occafionem librario Mediceo dedit c folemniter in g mutatum.) Potius servanda lectio optimorum librorum, quae conveniat cum decoro illo oratorio, de quo Quinctil. 11, 3, 156. Leviter confurgendum, tum in componenda toga, vel, fi neceffe fit, ex integro iniicienda, dumtaxat in iudiciis, (apud principem enim et magiftratus ac tribunalia non licebit) paullum eft commorandum, ut et amictus fit decentior, et paullum Spatii ad cogitandum. Nolter 4, 11, 3. Poftquam fe compofuit, circumfpexitque habitum fuum. Confirmatur hoc utroque loco observatio virorum doctorum, Ferrarii Anal. de re veft. c. 26. et Brouckh. ad Tib. 1, 9, 13. de amictu yeftem exteriorem, quale eft pallium, toga, Lignificante. G.

verba, fed qualia?) Abfciffo dicendi genere occupat obiectionem. Non mirum elt, dixerit aliquis, verba occurfare: Chua sía ad hoc fufficit, et impudentia. Itaque fubiicit, fed qualia? refpondet, quaefita h. e. adeo elegantia, ut non fponte veniffe, fed ftudio exquifita esse dicas. Haec optime conveniunt cum his, quae ex Philoftrato obfervata

funt. G.

3 colligit fortiter) Non dubito Plinium his verbis defcripfiffe eam partem orationis, quae Graecis ανακεφαλαίωσις, συαγωyù, evλλový, Latinis enumeratio, et collectio dicitur, ut patet e Cic. Brut. 88. nam in ea

parte res antea dictae veluti per cumulum et congeriem repetun tur. Huic parti et illud fortiter melius convenit. Nam, ut Quintil. 6, 1. ait, quae enumeranda videntur, cum pondere aliquo dicenda funt, et aptis excitanda fententiis, et figuris utique varianda. Nempe Plinius Ilaeum ita laudat, ut eum non omnibus folum partibus eloquentiae, fed et virtutibus et officiis oratoriis fatisfacere dicat. Primum partes orationis praecipuas quatuor enumerat, prooemium, narrationem, confirmationem cum refutatione, (pugnat acriter, nam in hac parte pugna et contentio inprimis dominatur) epilogum, qui recapitulatione continetur, (colligit fortiter). Deinde elocutionis virtutem felici brevitate ita laudat, ut eum ornare excelfe dicat. Denique officia oratoris, docendi, delectandi, adficiendi commemorat. E.

Sic 1, 20, 22. poftremo) ut breviter dicam. dicitur. Ita et denique Vid. Otho in Gifan. Oblerv. p. 132. f. Clav. Cicer. h. v. S.

[blocks in formation]
« VorigeDoorgaan »