Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

egiffe illum appareat, uti relinqueret pofteris quam pulcherrimam amabiliffimamque fui ipfius imaginem. Cum enim gloriae bonis artibus parandae effet ftudiofiffimus, et in hac quoque re Tullium, perpetuum et unicum fuum fibi exem. plum proponeret, cuius in epiftolis vel maxime tantus animus comprehenfus, et pofteritati commendatus eft: quid poterat facere elegantius ad fimulacrum mentis fuae, et factorum vitaeque fuae memoriam tradendam pofteris, quam fi fcriptas a fe epiftolas in vulgus ederet eas, quibus foras quafi prodierat, et confpiciendum fe praebuerat ille cupitor et affectator immortalitatis animus; iisque adderet alias, eo ipfo confilio fcriptas, et forte millas privatim ad neminem, fed omni pofteritati dicatas, quibus ea commemoraret, quae de fe, de fuis ftudiis, de toto vitae fuae genere, de actionibus, de amicis fuis, de rebus denique omnibus, quae ad ipfum ullo modo referrentur, fcire et exiftimare vellet pofteros. Illud de anicis quale fit, fic fatis vel ex meo sensu arbitrari mihi videor, qui hoc ipfo tempore non fine fuavitate quadam illud tempus cogitatione praecipiam, cum videbunt homines, qui poft aliquot aetates hunc ipfum libellum in manus fument, licuiffe mihi tantum non familiariter cum Henrico XI. Rutheno agere, quem fua nobilitas, virtus, felicitas, res geftae ad ingens adeo faftigium extulerint. De Plinio quidem rem fe ita, uti dixi, habere, ipfe iudicabis, fcio, fi percurrere velis vitam illius, qualem ex his epiftolis, aliunde enim pauciffima conftant, collegit Cellarius, cui a nobis tantumdem fere adiectum eft. Sed illud quoque ipfis epiftolis cognofcendis intelliges, fi attendere volueris, (et attendis, quae magna adolefcentiae tuae

[ocr errors]

laus eft, quidquid agas) illud, inquam, pro ma gui illius et capacis ingenii tui vi agnofces, quaefitam effe ftudio varietatem et amoenitatem, lectorum lenocinia; non coniunctas unius temporis, vel ad unum hominem, vel unius argumenti epiftolas, distracta potius ftudio, quae ad unum locum pertinent, fuspenfumque exSpectatione lectorem, ut plures pervolvat epistolas, dum ad eam veniat, quae coeptam cauffae 6euz alicuius aut negotii enarrationem abfolvat. lud quoque non fine confilio factum eft, quod tot elogia hominum fui aevi, et praedicationem virtutis illorum intexuit: eo plurimum nempe et hominum et familiarum intererat, habere opus hoc, et fuis pofteris, ut imaginem aliquam, ut titulum nobilitatis fuae, commendare. Huic, puto, inter alia confilio debetur, quod in tanta librorum eius aevi ftrage, quae totam paene Traiani, optimi principis, hiftoriam abolevit, evafit hoc volumen, et cum auctoris fui, tum aliarum rerum, hominumque memoria noftra digniffimorum, confervavit memoriam. Succeffit enim deinde Sidonii Apollinaris ftudium, viri magni, qui cum Noftrum unice amaret, commendaret, in exemplum proponeret, quod ex fubiectis teftimoniis poteris intelligere, multiplicata huius operis exempla fequentem mox colluviem eo fustinere facilius potuerunt. Suavitate tecum, Illuftriflime Comes, agendi provectus modum epiftolae iam egreffus fum. Sed neque intercedit tua humanitas, quo minus reliqua adiiciam, quae in fronte huius libri dicenda habeo, quaeque eo lubentius cognofcent lectores reliqui, fi te una praefentem quafi uimo fuo habuerint. Quid? quod poffum etiam in quibusdam ad confcientiam tuam provocare,

et teftem te, maiorem exceptione, exhibere: ut in eo, quam faepe optarim, Panegyricum, ut nunc vocamus, five gratiarum actionem Plinii noftri, pretiofum illud iftius aevi monumentum, Celeberrimi Schwarzii ftudio expolitum, ante prodire, quam denuo mihi, poft parvam illam editionem, una cum epiftolis, fine eo minus gratiae habituris, proferendus effet. Illa viri doctiffimi cunctatio (fed cunctator fuit etiam Fabius) facit, ut de fatis Plinii, ab eo inde empore, quo publicis typis committi coepit (coniuncta enim fere Epiftolarum et Panegyrici fors fuit) deque Manufcriptis, qui adhuc exftant, fuperfedeam dicere, cum facile praevideam, pleniora omnia et certiora illum fuis ex thefauris dare poffe. Quae eadem cauffa fuit, ut eo facilius bibliopolae confilio obfequi in hac editione decreverim. Eft autem, ut obiter eum tibi, Illuftriffime Comes, commendem, Cafpar Fritfchius, frater Thomae, (quem principem fui generis hominem fuifle accepifti) talis vir, quo nemo magis intelligit negotiationis iftius librariae rationes, nemo generofius illas liberaliusque tractat, indignus proinde iniuria, qua afficere illum nuper aliquis circa fcriptores rei rufticae, ipfius fumtu, mea qualicunque opera, editos, conatus eft: conatus eft, inquam, non affecit. Per ipfum profecto et ipfius, dum viveret, fratrem non ftetit, quo minus quidquid usquam effet praefidiorum compararetur ad exornaudos illos rufticos. Si qua latent (ex iis, quae data funt *), fpeciminibus nondum intelligi fatis potuit, quantum ea momentum habeant) non ipfius,

* Mifcellan. Obfervatt. Vol. VII. pag. 274. fq.

iterum confirmo, et fide viri boni confirmo, culpa latent; proditura forte aliquando, nobis minime invitis, fed candide plaudentibus. Cafparis igitur Fritfchii, huc enim redeo, rationibus et confilio obfecutus fum, qui defiderari aiebat Plinium, et emendate, quantum eius fieri poffet, editum, et adnotationibus inftructum iis, quibus apertior fieret illius fententia, non pueris quidem, et omnium rerum rudibus, fed his, quorum rationes non ferunt, femper ad alios libros ut recurrant, hiftorias, antiquitatemque in promtu habeant, difficiles Grammaticorum nodos longa meditatione refolvant. Lectionis

varietatem, eiusque rei disputationem, non totam ille quidem excludebat, fed optabat moderationem ea in re adhiberi, quae non deterreret homines, quales defcripfimus, fed eadem, quae maxime neceffaria videntur, non disfimularet. Hoc, ut per fe honeftum eft et utile confilium, ita opportune iam locum habebat, cum

ante

annos non ita multos prodierint epiftolae, Cortiana et Longoliana induftria magno apparatu critico inftructae; de Panegyrico autem non laudati modo Schwarzii opera in maxima proximaque exfpectatione fit, fed egregia quoque omnia minetur Cl. Arntzenius: quorum induftria quaefitis uti poterunt, qui toto, quod aiunt, facco fundi fibi volent opes criticas. Nos ergo, quan tum confequi ftudio atque intentione (quamquam faepe, ut ipfe non ignoras, Illuftriflime Comes, interpellati) potuimus, talem damus Pli. nium, qui utilis effe poffit propius et accuratius ipfum, non librarios, cognofcere volentibus: qua in re illa praefertim habita ratio eft, ut non eos modo locos interpretaremur, qui vehementer indigere ea opera viderentur; fed illos

etiam, in quibus adhaefiffe, quamquam facilibus et apertis noftro iudicio, alios obfervabamus. Contigit etiam hic, quod nuper in Quinctiliano, ut dicenda effent, pro inftituti nimirum ratione, non ea, quae ipfe primus vidi, quae nefcio quam multa fint; fed quae neceffaria, aut commoda certe lectoribus, licet dicta ab aliis quoque, arbitrabar. Morem equidem illum tenui, nihil ut ponerem, nifi quod ita fe habere, meis oculis, meo animo, cognoviffem; fi quod inventum commemoratu dignum videretur, auctori fuo libenter adfcriberem, Cortium praefertim Schwarziumque frequenter laudarem.

Hoc igitur quidquid eft operae meae tibi, Illuftriffime Comes, dicatum effe volo ea lege atque conditione, uti profitear, tua etiam humanitate, tua indulgentia excitatum libenter tractafle Plinium, quod cognofcerem, elle apud te in honore hasce literas, teque fapientiffima ratione, ab optimis praeceptis et tuo ipfius excellentiffimo ingenio profecta, arbitrari, vix, ut res funt hodie, feliciter tractari ceteras doctrinae partes poffe, nifi quis ab horum librorum ufu diligenti iudicium, et quafi guftum quendam veri, pulchri, et honefti, quod tum in oratione tum in vita et confuetudine hominum confpicitur, retulerit.

Exftant, et fuo tempore commemorabuntur apud pofteros etiam, fingularia plane excubantis pro te Providentiae divinae munera, quae orbitatem tuam ita gubernavit, ut merito fufpicemur, praeparari te magnificum illius inftrumentum ad falutem et felicitatem plurimorum hominum, tum qui in tua ditione funt, tum aliorum quoque,

« VorigeDoorgaan »