Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[blocks in formation]

In inftitutis eloquentiae praeceptis exemplisque per lectiones publicas tradendae, femper hoc ufi fumus, ut poft praecepta, fecundum noftrum initio rum rhetoricorum libellum aut Ciceronis Oratorem explicata, primum orationes quasdam proponeremus, quibus enarrandis et inveniendi viae et eloquendi artificia demonftrarentur et ad intelligendum et ad imitandum planius; deinde hiftoricum aliquem librum, ut Salluftii, Livii, Suetonii, denique philofophicum, Ciceronis fere de officio opusculum, quibus interpretandis fcribendi genus hiftoricum et dogmaticum proprie cognofceretur. Et in primo quidem genere plerumque ufi fumus Ciceronianis orationibus, fed hoc defectu, ut ratio haberetur praecipua earum, quibus intelligendis etiam rerum cognitio comparari poffet a ftudiofis, quarum effet in aliis difciplinis ulus, inprimisque in iure vetere Romano, in cognofcendis artibus reipublicae Romanae pace ac bello, domi forisque,

adminiftrandae. Itaque etiam Verrinas faepius ceteris enarravimus, ipfo femeftri fuperiori; quibus legendis tota ratio iurisdictionis Romanae, tum urbanae, tum provincialis, fociorum provincialiumque, magiftratuum in urbe et in provinciis, civiumi item utrobique iura, coguofci poffunt. Eandemque ob cauffam interdum vel Ciceronis illam claram ad Quintum fratrem epiftolam, de provinciali adminiftratione, vel Plinianarum librum decimum explicavi; in quibus ratio provinciarum fub Caefaribus adminiftrandarum multis et perfpicuis veftigiis exemplisque exprefla eft, ut a studiofis utriusque discrimina cognofcerentur: quae res inprimis neceffaria eft, non modo iuris ftudiofis, fed etiam interpretibus graecorum Novi Teftamenti librorum, nec minus iis, qui hiftoriam veterem Ecclefiae accurate cognofcere cupiunt. Atque ea res primam hanc vim habuit, ut allicerentur magis iuvenes ad illas lectiones audiendas, praefertim ex eo numero, qui in aliis Academiis ifta contemnit, quod audiendis latinorum fcriptorum interpretibus nihil fe praeter formulas verborum latinas, aut fententias bellas difcere poffe putat, quarum fibi aut nullus aut parvus ufus futurus fit, eamque ob cauffam iis relinquit lectiones in fcriptores veteres latinos, qui scholarum latinarum magifiri futuri fint. Nec illum parvum fructum iudicamus, quod apud nos femper fuerunt plures, qui iuris eam, quam elegantiorem vulgo vocant, fcientiam amarent, et tenerent, nec modo, ut alibi fit, fori ufum in difcendo iure fequerentur. Sed, ut ad infiituta noftra redeamus, in parte illius quafi orbis oratorii ea, quae prima a nobis commemorata eft, bis Plinianum Panegyricum propofuimus, tum ea de cauffa, ut tota ratio imperii a Caefaribus administrati intelligeretur, tum ut modus hominum

apte laudandorum, primum per delectum actionum eventorumque, deinde utriusque generis per locos communes fententiasque exornationem, coguofceretur. Ea autem omnia cum faepius ac diligentius tractaremus, exigeremusque omnia ad analogiam rerum et verborum, vifi nobis fumus fubinde animadvertere, ubi aut aliter, quam ante factum ellet, intelligi verba, aut etiam corrigi deberent. In quo genere etiam hoc facere confuevimus, ut ad animadvertendum excitaremus auditores, non modo ita re explicanda, ut ipfi in viam reperiendi deducerentur, fed etiam demonftrandis locis, quae vitiofa putaremus, et vitii latentis tum animadverfionem, tum correctionem iis relinqueremus. Quae res ita bene ceffit, ut non raro, primo verae correctiones a pluribus fcriptae nobis traderentur, poft etiam ftatim, cum iufliffemus dicere palam, fi quis videret, quid vitiofum effet, quomodo corrigi deberet, quod verum ellet, vel ipfe in animo haberem, a nonnullis reperiretur et pronunciaretur.

Haec a nobis hoc loco dicta funt, non tam ut rationem redderemus inftitutorum noftrorum, aut ut alios ad eorum imitationem vocaremus: quamquam hoc quoque a perfona noftra non alienum foret: fed ut intelligeretur, quomodo nata fint ea, quae hoc tempore repetitae Plinianorum fcriptorum editioni Gesnerianae addenda permifimus, cum librarius eam habere aliquid noftri cuperet, cuius etiam prima aliquid habuiflet. Pertinent autem pleraque vel ad fenfum verborum, vel ad emendationem eorum, in quibus nobis aliquid ineffe vitii videbatur: adfperfa tamen etiam funt quaedam ad intelligentiam rerum, itemque ad iudicium oratorium pertinentia. In quibus omnibus fi quid eft, in quo verum vidimus,

aut quod Plinii lectoribus prodeffe ad intelligendum et iudicandum poffit, bene nos operam navalle putabimus.

re.

AD L. X. EPISTOLARVM NOTVLAE.

Epift. 1. In verbis: feftinaverunt virtutes tuas ad gubernacula reipublicae, quam fusceperas, admoveSemper offendor in verbis, quam fusceperas: non quo non recte fuscipi respublica dicatur, fed quod id hic non bene convenit cum gubernaculis reipublicae. Non fuscipitur navis ab eo, qui ad gubernacula admotus eft. Interim poteft effe a Plinio: ego non imiter.

et privatim et publice) Fluctuat Gesnerus, utrum ad fortem et hilarem, an ad opto referendum putet: fed magis inclinat illuc. Ego fine dubitatione ad opto refero. Decernat ipfe Plinius. Ep. 9. et tuo nomine et reipublicae gratulor, h. e. publice privatimque.

Ep. 2. Malui hoc potius) Agnovit Gesnerus, correctionem fuam malunt ftare non poffe. itaque in nota ad h. 1. nunc bene correctum eft, maluerunt. Ego maluere fine haefitatione refcripferim. Malui nec per grammaticam rationem ftare poteft: deberet enim fequi, pater fieri, non, me patrem fieri: nec per fententiam; quia de Deorum beneficio fermo eft, non de Plinii voluntate.

Ep. 3. liberalitatem festertii quadringenties) Nimis grandis fumma videtur etiam Gesnero, qui fane ingeniofe coniicit CCCCHS: quadringentorum festertiorum, fc. pondo; ut fit pars cenfus fenatorii, qui Voconio deerat ad locum in fenatu tenendum, quem petebat. Vix tamen poffum intelligere, quomodo librarii ex his fignis fecerint festertii quadringenties: cum fatis conftet, eos in numeris, ad rem pecuniariam pertinentibus, explanate fcribendis, ficut noftri vulgo in enunciandis, in illam difficiliorem formam, quse a I. F. Gronovio demum liquido explicata eft, nunquam incidiffe. Magnitudo fummae me non ita movet, ut vitiofam decernam. Nam illis et fecutis temporibus ifta pecunia non nimis grandis fuit. vid. Salmafius ad Vopifci Tacitum c. ubi Tacitus, cum privatus effet, in reditibus habuiffe dicitur festertii bis millies quadringenties.

Ep. 5. praefectum Aegypti, amicum tuum) Verba pofteriora funt ex ep. 23., ubi Traianus eum appellat

amicum fuum; in qua fcilicet hoc Traianus promiferat, quod Plinius petit. Plinius, an librarius ea verba repetierit, vix decernam: faltem non fatis apte et decore repetita funt.

Ep. 7. fumma integritas in paupertate) Paupertatis commemoratio quomodo hic fiat, intelligi non potest. Sane integritas (i. e, abstinentia a pecuniis alienis) eft maxime apta magiftratui, inprimisque praeturae: et eft magna virtus, fi fit in paupere: fed paupertatis nulla vis eft ad impellendum hominem abstinentem, ut magiftratum petat. Immo fi pauper erat, Senator effe, et praeturam petere non poterat. Adhaefitne ex alio loco, ubi ad augendam integritatis laudem addita erat paupertatis commemoratio; an Plinius deceptus eft illius vongewç dulcedine, ut alibi?

Ep. 13. cum tabellario mittendum putavi, ut poffis ex Lycormae epiftolis cognofcere, quae fcire deberes.) Sine dubitatione in textu refcribendum eft, posses. Hoc genere vitii et alibi textus Plinii laborat, ut videbimus. Sed ad id videndum Germani vulgo non funt fatis acuti. Impediuntur enim, ut quondam librarii, linguae fuae five vitio, five confuetudine.

Ep. 16. Perductum ad magiftratus indicaffe, ferville aliquando Laberio etc.) Potuit fe polt ferviffe abforberi a claufula verbi: fed et alibi Plinius omittit, ut ep. 30.

extr. etc.

Ep. 18. Teftimonium ei retribuerunt) Gesnero in fecundis curis magis placuit pertribuerunt, quod Cortius et Arntzenius in libris repererunt; idque adeo verbum ex hoc loco et fimili Paneg. 95, 1., ubi Arntzenius pro perhibuiftis e libris refcribit pertribuiftis, in Thef L. L. intulit. Non aufim ego verbum, cuius nullum aliud exemplum exftet, in textum ex aliquot libris editis inferre. Homines offendit retribuerunt, pro tribuerunt, haerentes in etymologia. Sed habet hoc verbum in hac fignificatione characterem aetatis Plinianae, quae, ut multis Taciti, Suetonii, locis intelligitur, formae huius verba pro fimplicibus dixit, contra confuetudinem veterem. Sed in hoc verbo bonus auctor eft Cicero pro Rofc. Com. 15., ubi detrahere et retribuere ex adverfum fibi refpondent, eftque retribuere pro tribuere.

Ep. 19. Nymphidium Lupum primipilarem) Primipilaris quid fit, explicant quidam de Interpretibus: alii non attingunt, velut hic nihil fit, in quo haerere poffis. Sed quomodo Lupus primipilaris dicitur, five tu militem

« VorigeDoorgaan »