vi uum haud postrema fit fæculi nostri felicitas; quod rum æftimator, qui inficias eat, inter ceteras venerandæ antiquitatis reli a) de Orat. libro II, 9. reliquias monimenta illa vetera, quæ Diplomatá vocamus, fummo in pretio habenda, auroque contra cariora reputanda effe. Quum enim hæc fint litteræ auctoritate publica confectæ, fignis folemniter confignatæ, varia jura atque privilegia continentes, longe profecto majorem fidem merentur, quam historici, privatæ fortis homines, qui plerumque aut nimis creduli aut nimis indiligentes funt, aut partium ftudiis abrepti fe ligni inftar, nervis alienis mobilis, duci finunt. Econtrario Diplomata rerum geftarum feriem nude & aperte declarant, adeoque omni fide digniffima funt. Hinc (ceu præclare obfervat Rever. Fr. Theodericus Ruinart «) nata confuetudo, ut fiquis modo Hiftorias, maxime monafteriorum & aliarum ecclefiarum, urbiumve, aut provinciarum, immo & familiarum fcribere aggrediatur, necesse fit, fi modo fibi haberi fidem velit, ut acta vetera & chartas authenticas ad calcem libri repræfentet, qua monumenta merito Probationum titulo decorantur, quod absque illis eorum, que narrantur, fides videatur vacillare. Diplomata enim rerum medio ævo & fubfequentibus temporibus geftarum veras & genuinas cauffas memoriæ produnt, quas Annalium conditores vel ignorant, vel amore in fuos & odio in exteros prætermittunt: Diplomata juris Gentium confuetudinarii & pactitii teftes incorruptiffimi funt, omnique exceptione majores: Diplomata temporum rationes, mirum in modum nonnunquam turbatas, dubiisque fcriptorum verbis obfcuratas, ita in promtu ponunt, ut res difputatione amplius non egeat: Diplomata locorum veros fitus, fata & mutationes in apricum proferunt: Diplomata fummorum Imperantium jura ab infidiis & infultu malevolorum vindicant: Diplomata avitam Crdinum Provincialium libertatem contra Gnathones aulicos egregie tuentur: Diplomata Ecclefiarum Monafteriorumque fundationes, cum annexis juribus ac privilegiis, diligenter referunt: Diplomata familiarum illuftrium origines, Jmperatorum, Regum, Principum, Comitumque fe‹ riem; agnatorum, cognatorum, affinium nomina, arma gentilitia, & quicquid hujus argumenti eft, feris nepotibus commemorant: Denique, ut paucis oinnia complectar, omne jus facrum atque profanum, facros, civiles & militares ritus mirifice illuftrant, & plena luce fuffundunt. Que cum ita fint, non tantum rei litteraria, verum etiam bono publico, tam utilia funt quam quæ utiliffima. Jta nos cenfemus, & ita quoque *) in præfat. æterno Mabillonii Operi de re Diplomatica præmiffa. judi judicat Vir fummus Johannes Mabillonius a) nec non immortale litte= rati orbis decus Godefridus Guilielmus Leibnitius ℗). Nemo autem facile non videt, nos hic veras & finceras Tabulas innuere, non fictas & dolofe fuppofitas, quales omni ævo maleferiatorum tenebrionum rævegyía in medium adtulit, & unde odium ipfius rei, quod hominum effe debebat. Jllis fuum pretium conftabit, donec bonarum artium eft memoria, erit autem fempiterna; hæ dignæ funt, quæ cum auctoribus fuis in folas & fitu & coelo deformes terras amandentur. Nec eft, ut ideo quis, quod utique quamplurima fpuria occurrant diplomata, omnibus prif ci ævi genuinis chartis fidem deneget, hatumque optimos confectores fugillet: Namque id quin fit maxime frivolum & abfurdiffimum ärgumentum, prorfusque dovanéyisos é concyispos, etiam non lynceus facile viderit. Stultitia quidem fuerit credere, cunda, que circumferuntur, Diplomata effe bonæ notæ; at qui ea, quæ pifce faniora funt, fufpecta habet, totique ita antiquitati diplomaticæ illætabile bellum indicit, interdicto huic omne adimat jus Prator, & ad fanos abeat tutela propinquos. Sunt utique, funt fuppofititia Diplomata (quid enim aliud comprobant Bella illa Diplomatica, quæ æterni nominis Viri jo. Petrus de Lu dewig y) & Jo. Godofredus de Meiern ) luculenter defcripferunt?) nulla tamen jam pernicies a monftris hifce atque prodigiis comparabitur, quum ope artis criticæ, quæ hodie florentiffima eft, & fpeciatim Artis. Diplomatica nomine infignitur, falfa a veris fecernere liceat; ne pro carbonibus nos thefauros inveniffe putemus, aut bona fide fallamus & fallamur. Jnter ceteros hac in re nobis multa cum fuce facem prætulerunt præstantiffimi & S. R. Viri Johannes Mabillonius •) & Godofredus Abbas Gottwicen a) De Re Diplomatica libro I. cap. I. lit. c. & in fupplem. cap. I. §. I. B) Ju Præfatione Codici Iuris Gentium diplomatico præmiffa. Hannovera 1693. fis Jn ampliffima pariterque doctiffima præfatione Tonro I. Reliqq. M. atque Diplomatum omnis avi præmiffa. Hale 1720. 8) In Præfat. ad Tom. III. A&t. Pacis Weftphalice public. Hannoveræ 1735. *) Ja libris VI. de Re Diplomatica: in quibus (adjicere juvat totum titulum libri jam dudum rari & cari) quidquid að veterum Inftrumentorum antiquitatem, materiam, fcripturam & fiilum; quidquid ad figilla, monogrammata, fubfcriptiones ac notas chronologicas; quidquid inde ad antiquariam, hiftoricam, forenfemque difciplinam pertinet, explicatur & illuftratur. Accedint Commentarius de antiquis Regum Francorum palatiis: Veterum feripturarum varia fpecimina, tabulis LX comprehenfa. Nova ducentorum, & amplius, monumentorum collectio. Opera & fludio Domini Johannis Mabillon, Presbyteri ac Monachi Ordinis S. Benedicti è congregatione S. Mauri. Editio fecunda ab ipfo auctore recognita emendata & au&ta. Lutecia-Parifiorum, fumtibus Caroli Robustel, via Jacobea, ad infigne arboris Palme. M. DCC. IX. Cum privilegio Regis & fuperiorum facultate. a 2 fis a) clariffima Ordinis, qui a S. Benedicto nomen ducit, decora, & fidera, quosque ita paffibus æquis fecuti funt Celeberrimi Viri, Daniel Eberardus Baringius, ẞ) Ludovicus Antonius Muratorius, y) Chriftianus Henricus Eckhardus, ) & noviffime Johannes Heumannus; ) ut de eorundem laudibus filere melius effe putemus, quam parum dicere. E P Quemadmodum vero vix ulla res majoris momenti datur, quæ non quibusdam difficultatibus circumfepta eft, ita etiam in legendis & intelligendis Diplomatibus antiquis magnæ, immo maximæ, difficultates fubin de exoriuntur. Pariunt has plurimam partem litterarum & verborum compendia, quæ Romani Notas, figna, & figlas: ¿) Græci чμ voca bant, quorumque apud plerosque Populos frequentiffimus fuit ufus, ceu libro jam laudato prolixe & erudite oftendit doctiffimus Nicolai. Non attinet jam, de ipfo artis di quel fcribendi inventore multis difputare, de quo certant vehementer Grammatici & adhuc fub judice lis eft. Rem totam, fi Diis placet, conficere videtur Ifidorus Hifpalenfis. Epifcopus ч) verbis: Roma primus Tullius Tiro Ciceronis libertus commentatus eft notas, fed tantum prapofitionum. Poft eum Tertius Perfannius, Philargius, & Aquila libertus Mecenatis, alius alias addiderunt. Deinde Seneca, contracto omnium digestoque & aucto numero, opus effecit in quinque millia 9.) Quum vero hæc a proceribus rei litterariæ, qui fagacius odorantur, recte in du bium a) Jn fplendidiffimo omneque in ævum victuro opere, quod ita infcribitur: Chronicon Gotwi cenfe, feu Annales liberi & exempti Monafterii Gotwicenfis ordinis S. Benedicti inferioris Aufrie, faciem Auftriæ antiquè & media usque ad noftra tempora; deinde ejusdem Monafterii fundationem, progreffum, ftatumque hodiernum exhibens. Ex Codicibus antiquis, membranis & inftrumentis tum domefticis, tum extraneis depromptum: Pro quorum faciliori intellectu To- mus prodromus de Codicibus antiquis manufcriptis: de Impp. ac Regum Germania Diplomatibus de eorundem palatiis, villis & curtibus regiis, atque de Germania medii ævi pagis præmittitur, & ea, quæ Cæfareorum, Regiorumque Germania Diplomatum antiquitatem, materiam, ftylum, fcripturam, monogrammata, figilla, fubfcriptiones, notasque chronologicas, atque ad Palatiorum & villarum Regiarum, Pagorumque Germanie medie fitum pertinent, explicantur, & adjectis fpeciminibus, tabulisque æri incifis illuftrantur, Tomus I. Typis Mo nafterii Tegernseenfis O. S. Benedicti, 1732. B) Jn Clave Diplomatica, Hannoveræ 1737. Y) Jn Differtatione de Diplomatis & Chartis antiquis dubiis aut falfis. Vide ejus Antiquita tes Italicas medii avi. Tom. III. pag. I. feq. Mediolani 1740. d) Jn jntroductione in Rem Diplomaticam præcipue Germanicam, Jenæ 1742. ) Jn eruditiffimo bonæque frugis pleniffimo libro, quem infcripfit: Commentarii de re diplomatica Imperatorum ac Regum Germanorum inde à Caroli M. temporibus adornati. Norimberga, 1745. De Difcrimine Siglarum & Notarum ex profeffo agit Johannes Nicolai in Tractatu de Siglis veterum cap. II. p. 5. feq. Edit. Lugduni Batav. 1703. 4) Originum five Etymologiarum libro I. 21. in Dionyfii Gothofredi Corpore Aufforum Latine Linguæ, p. 836. 9) Has Tironis & Seneca, ut vulgo habentur, Notas ære fculpto expreffas æterno fuo omnique are perenniori Infcriptionum antiquarum Corpori fubjecit Janys Gruterus.. EditAmftelad. A. MDCCVIL Tomo H. in f Sic bium vocentur, «) licet ipfi ultrameras conjecturas nihil proferant, nos nihil certi in re incerta & maxime ancipiti audemus definire. Si dicas (funt enim qui hoc afferunt) compendia originem fuam debere, vel Ennio, vel Xenophonti, vel ipfi Adamo, adfirmabis, quod negant alii, utique quod est incertiffimum. Id extra dubitationis aleam pofitum effe arbitramur, artem per compendia, five, ut hodie loquimur, per Abbreviaturas fcribendi, ut ut antiquiffima & forte ad Jovem adhuc imberbem referenda fit, inventis demum litteris excogitatam & a neceffitate ipfa, plurimarum artium inventrice, fuppeditatam effe, ut hoc modo celeriter ea exciperentur, quæ ob linguæ volubilitatem integris litteris capi non poterant, Plutarchus in vita Catonis Minoris B) perhibet, unam Catonis orationem exftare, quod Conful Cicero expeditiffimos fcribas ante docuiffet notas, quæ minutis & brevibus figuris multarum vim litterarum complectebantur, inde alium alibi paffim difpofuiffet in Curia. Non intercedo itaque, quo minus hi tales a Notis dicti fint Notarii; licet etiam, quod existimat Claudius Salmafius, v) ideo vocati Notarii, quia μyves, notarias, ac breves conficiebant, quos ad confilium referebant. Notaria quippe, vel notoria idem quod brevis, vel indiculus, ava@oga, μvis. Et de his Notariis haud dubie intelligendus est Ælius Lampridius, dum inquit: ») Eum Notarium, qui falfum caufa brevem in confilio imperatorio retuliffet, incifis digitorum nervis, ita ut nunquam poffet fcribere, deportavit. Nihil tamen vetat, quod & probat Salmafius, Notarios a notis nomen accepiffe, & a fignis чμopás, a celeritate Taxʊvçápus fæpe numero appellatos fuiffe.) Erantque inter hos, qui orationem tam celeriter excipere poterant, ut ne unum quidem verbulum rapidam atque rapacem eorundem manum effugeret; quin ipfum loquentem manu citata præveniebant. Hinc M. Manilius appofite canit: ?) Hic a) Vide V. Cl. Petri Burmanni præfationem, qua Gruterianum Infcriptionum Thefaurum exornavit. in f. ubi farraginem illam paullo poft Antoninorum tempora confectam esse, pulchre conjicit. B) Vide Charonenfis vitas parallelas, quas recenfuit Auguftinus Bryanus, Vol. IV. p. 238. edit. Londini 1723. 7) Ja Differtatione de Secretariis, quam Albertus Henricus de Sallengre Novo Thefauro Antiquitatum Romanarum Tomo II. p. 66. recudi curavit. Hage Comitum 1718. d) Ja vita Alexandri Severi, cap. 28. Hiftoria Augufte Scriptorum Tom I, p. 928. edit. Lugd. Bat. 1671. e) Conf. Jo. Andrea Efchenbachii Differtatio de Scribis veterum, in Joannis Poleni utriusque Thefauri Antiquitatum Romanarum Græcarumque novis Supplementis, Vol. III. p. 857. &c. Venetiis 1737. 3) Aftronomicăv libro IV. v. 197. feq. pag. 196. edit. Richardi Bentleii, Londini 1739. b.. |