per peculiares tantum characteres fyllabis & vocibus Textus adfcriptos; poftea vero per quatuor vel quinque lineas, propofita fuit. Quantum equidem fcimus, nemo has Notas, praeter NICOLAUM STAPHORSTUM in Hift, Ecclef. Hamb. diplom. Tomo III. Tab. II, p. 337. feq. fibi excutiendas fumfit. Caue vero existimes, Virum Clariff. hoc, quidquid eft argumenti, exegifle, vt potius primas duntaxat lineas duxiffe, & intra primordia substitisse,videatur, ditissima mefle WALTHERO nostro relicta, qui omnes artis fuauiffimae modos numerosque feliciter tradidit, quatenus fcilicet eadem punctis & lineolis constat, quae vel totam & dimidiatam menfuram, quae noftratibus Tactus vocatur, denotant, vel characteres, qui duas, tres, pluresue Notas fimul comprehendunt, fignificant, prout illi genio faeculi accommodati fuere, addita atque ex hodiernis Notis facta explicatione. Neque defiderari paffus eft Ampl. Auctor interualla, amabiles vóμas quibus canticum temperatur, longiores & breuiores curfus vnica fyllaba comprehenfos, iique fecundum Notarum numerum in ordinem redacti sunt; vt adeoque antiquitatis amantes non poffint non veterem Max eiusque compofitionem facile intelligere ac cognofcere; fiquidem haec collectio decem duodecimue Tabulas implebit, adductis in Scripturae Speciminibus integris Choralibus, verfibus & cantilenis. Operae autem pretium fuerit, nonnihil de huius Lexici vfu in medium adferre, isque fequenti ratione inftituendus eft. Si tibi diplomata codicesue cascos verfanti verbum quoddam haud in procliui effe videatur, non est, cur statim vadimonium deferendum effe putes, fed potius folerter rimari oportet, quaenam litterae obfcuro eiusmodi vocabulo infint. Deinde id genus litterae in fecunda arctiori columna, veteribus figuris fubiuncta, ordine alphabetico euoluendae funt. Litteris proinde eadem ferie, vt in contorto vocabulo occurrunt, repertis, non poteft non in eadem linea & in tertia minori columna obuia vox ipfa luce clarior fieri. Ne fuftra haec dixisse videamur, fuccenturiabimus unum alterumue exemplum. Finge, veteris chartae initium ita fe habere: noie fee & idie tnit di prs & fii & sps sci, fiue in vetufto codice fequentem in modum legi: Qm fuu bom i reb e itia colere & fua cuiqia fuae & i sbditis n fine qd ptatis eft fi, f qd equ e Etodi: nihil aliud requiritur, nifi vt modo fupra propofito Lexicon perluftres, quod nodum Gordium ita foluit: In nomine fanctae & indiuiduae trinitatis, Dei patris, & filü & Spiritus Sancti. Alterius exempli fenfus eft hic: Quoniam fummum bonum in rebus eft iuftitiam colere & fua cuique iura feruare, & in fubditis non finere quod poteftatis eft fieri, fed quod aequum eft cuftodiri. Duo tamen adhuc notanda funt I. tuarum partium eft, ne oculos ad litteras tantum conuertas, fed fimul apices & extremitates figni, `quo vocabulum quoddam innuitur, impenfe circumfpicias. Quemadmodum enim e. g. octodecim voces,quae unica littera i comprehenduntur & fex per qm denotatae in hocce Lexico occurrunt, compendium tamen fupra adductum ad vocem cohaerentiamque continuo affequendam vehementer accomodatum fuerit, nec est, cur diu torquearis, vtrum ói fignificet ibi, id eft, igitur, in, & quae funt alia; vel illud qm fibi velit quantumcunque, quidem, quoniam, reliqua. Quandoquidem vero II. hocce in Lexico omnes cafus, genera, tempora &c. contractarum vocum haud adferuata funt (nimiam enim libri molem fumtusque damnofos omni studio vitauimus) aequi bonique confules Lector beneuole & erudite, nonnihil tuismet cogitationibus & meditationibus relictum effe. Etenim fi fortean verbum illud, in quo mens tua verfabitur, cum omnibus litteris & fyllabis non illico obuiam concurrat, aderit tamen, velut e machina, alius Cafus vel Genus &c. quae verum obfcurae vocis fenfum luculenter declarabunt. Sic in Lexico praefenti non expreffa eft fii, filii, cum tamen haud exulent fi filius, fie, filiae, fim filium, & fio filio. Ex quibus facile intelligitur (ne quid iam de contextu magnarum difficultatum remedio praeftantiffimo dicamus) fi hoc loco fignificare filii, non autem fieri, licet & ipfum in redactum antiquitus per fii innutum effe, exploratum fit. Denique huic operi immortale decus conciliant Alphabeta abfolutiffima & integra specimina fcripturae ex diplomatibus, chartis & Codicibus omnis aeui defumta, non folum accommodatiffima ad veram aetatem cuiusuis Codicis cognofcendam, fed & ad rectum iudicium de cuiuscunque Diplomatis & veterum Documentorum fide ferendum. Plura de infi gni huius Lexici praeftantia & vtilitate dixit celeberrimus KOELERvs, Hiftoricorum noftra aetate facile princeps, in praefatione huic operi praemittenda. Totum opus, a capite ad calcem, tabulis aeneis conftat, quod tanta veterum & infolitarum figurarum multitudo non aliter exfignari potuit. Licet vero hocce institutum quam maximos fumtus efflagitet, omnia tamen ita prouisa funt, vt operi iam inchoato faftigium, fauente Deo, imponi poffit. Ne vero Priuati a coëmendo hocce thesauro arceantur, bibliopolae impenfas fuppeditantes curabunt, vt & aequiffimo pretio proftet, & opus in duas partes distribuatur. Quaeuis praeter propter centum viginti tabulas in aes incifas continebit, & prior quidem abbreuiaturas a littera A. vsque M. pofterior a littera N. vsque Z. cum omnibus fupra laudatis figuris, numeris, alphabetis & integris fcripturarum fpeciminibus. De fumma Chalcographorum diligentia neutiquam dubitandum eft, quandoquidem folertiffimus Auctor non modo ipfe omnia delineauit; fed & prima illorum fpecimina omni cura atque ftudio, perluftrauit, vt adeoque vix vllum Pána irrepere poffit. vi uum haud postrema fit fæculi nostri felicitas, quod rum æftimator, qui inficias eat, inter ceteras venerandæ antiquitatis reli de Orat. libro II, 9. reliquias monimenta illa vetera, quæ Diplomata vocamus, fummo in pretio habenda, auroque contra cariora reputanda effe. Quum enim hæc fint litteræ auctoritate publica confectæ, fignis folemniter confignatæ, varia jura atque privilegia continentes, longe profecto majorem fidem meren- · tur, quam historici, privatæ fortis homines, qui plerumque aut nimis creduli aut nimis indiligentes funt, aut partium ftudiis abrepti fe ligni inftar, nervis alienis mobilis, duci finunt. Econtrario Diplomata rerum geftarum feriem nude & aperte declarant, adeoque omni fide digniffima funt. Hinc (ceu præclare obfervat Rever. Fr. Theodericus Ruinart a) nata confuetudo, ut fiquis modo Hiftorias, maxime monafteriorum & aliarum ecclefiarum, urbiumve, aut provinciarum, immo & familiarum fcribere aggrediatur, neceffe fit, fi modo fibi haberi fidem velit, ut acta vetera & chartas authenticas ad calcem libri reprafentet,. que monumenta merito Probationum titulo decorantur, quod absque illis eorum, que narrantur, fides videatur vacillare. Diplomata enim rerum medio avo & fubfequentibus temporibus geftarum veras & genuinas cauffas memoriæ produnt, quas Annalium conditores vel ignorant, vel amore in fuos & odio in exteros prætermittunt: Diplomata juris Gentium confuetudinarii & pactitii teftes incorruptiffimi funt, omnique exceptione majores: Diplomata temporum rationes, mirum in modum nonnunquam turbatas, dubiisque fcriptorum verbis obfcuratas, ita in promtu ponunt, ut res difputatione amplius non egeat: Diplomata locorum veros fitus, fata & mutationes in apricum proferunt: Diplomata fummorum Imperantium jura ab infidiis & infultu malevolorum vindicant: Diplomata avitam Ordinum Provincialium libertatem contra Gnathones aulicos egregie tuentur: Diplomata Ecclefiarum Monafteriorumque fundationes, cum annexis juribus ac privilegiis, diligenter referunt: Diplomata familiarum illuftrium origines, Jmperatorum, Regum, Principum, Comitumque feriem; agnatorum, cognatorum, affinium nomina, arma gentilitia, & quicquid hujus argumenti eft, feris nepotibus commemorant: Denique, ut paucis omnia complectar, omne jus facrum atque profanum, facros, civiles & militares ritus mirifice illuftrant, & plena luce fuffundunt. Quæ cum ita fint, non, tantum rei litterariæ, verum etiam bono publico, tam utilia funt quam quæ utiliffima. Jra nos cenfemus, & ita quoque ) in præfat. æterno Mabillonii Operi de re Diplomatica præmiffa. judi judicat Vir fummus Johannes Mabillonius «) nec non immortale litte rati orbis decus Godefridus Guilielmus Leibnitius &). Nemo autem facile non videt, nos hic veras & finceras Tabulas innuere, non fictas & dolofe fuppofitas, quales omni ævo maleferiatorum tenebrionum tɑvegyiz in medium adtulit, & unde odium ipfius rei, quod hominum effe debebat. Jllis fuum pretium conftabit, donec bonarum artium eft memoria, erit autem fempiterna; hæ digna funt, quæ cum auctoribus fuis in folas & fitu & coelo deformes terras amandentur. Nec eft, ut ideo quis, quod utique quamplurima fpuria occurrant diplomata, omnibus pri ci ævi genuinis chartis fidem deneget, harumque optimos confectore fugillett Namque id quin fit maxime frivolum & abfurdiffimum argumentum, prorsusque daunaóqisog é quancyquès, etiam non lynceus facile viderit. Stultitia quidem fuerit credere, cuncta, que circumferuntur, Diplomata esse bonæ notæ; at qui ea, quæ pifce faniora funt, fufpecta haber, tọtique ita antiquitati diplomaticæ illætabile bellum indicit, interdiclo huic omne adimat jus Prator, & ad fanos abeat tutela propinquoš. Sunt utique, funt fuppofititia Diplomata (quid enim aliud comprobant Bella illa Diplomatica, quæ æterni nominis Viri Jo. Petrus de Lu dewig y) & Jo. Godofredus de Meiern luculenter defcripferunt?) nulla tamen jam pernicies a monftris hifce atque prodigiis comparabitur, quum ope artis criticæ, quæ hodie florentiffima eft, & fpeciatim Artis Diplomatica nomine infignitur, falfa a veris fecernere liceat, ne pro carbonibus nos thefauros inveniffe putemus, aut bona fide fallamus & fallamur. Jnter ceteros hac in re nobis multa cum luce facem prætulerunt præstantiffimi & S. R. Viri Johannes Mabillonius) & Godofredus Abbas Gottwicen a) De Re Diplomatica libro I. cap. I. lit. c. & in fupplem. cap. 1. §. 1. fis B) Jn Præfatione Codici Iuris Gentitm diplomatico pramilla. Hannover 1693. Jnampliffima pariterque doctiffimia præfatione Tomo I. Reliqq. Mf. atque Diplomatum omnis avi præmiffa. Hala 1720. ♪ Ja Prefat. ad Tom. III. Act. Pacis Weftphalice public. Hannoveræ 1735. *) in libris VI. de Re Diplomatica: in quibus (adjicere juvat totum titulum libri jam dudum rari & cari) quidquid ad veterum Inftrumentorum antiquitatem, materiam, fcripturam & fiilum quidquid ad figilla, monogrammata, fubfcriptiones ac notas chronologicas; quidquid inde ad antiquariam, historicam, forenfemque difciplinam pertinet, explicatur & illufiratur. Accedunt Commentarius de antiquis Regum Francorum palatiis: Veterum fcripturarum varia fpecimina, tabulis LX comprehenfa. Nova ducentorum,& amplius monumentorum colLectio. Opera & Audio Domini Johannis Mabillon, Presbyteri ac Monachi Ordinis S. Benedicti è congregatione S. Mauri. Editio fecunda ab ipfo auctore recognita, emenilata & au&ta. Lutecia-Parifiorum, fumtibus Caroli Robuftel, via Jacobea, ad infigne arboris Palma. M. DGC. IX. Cum privilegio Regis & fuperiorum facultate. |