nullæ velut apoththegmata quædã funt) eò per-
tinentes,legere cupiat,occurrent cùm alibi, tum
pag.c vi, Multi famam, confcientiam pauci ve-
rentur. Item pag. cxv, Recta ingenia debilitat
verecundia,peruerfa confirmar audacia. Addam &
tertiam,quæ mihi,dum illas fcriberem, in men-
tem venit, ex pag. LXXVII. Conferuandun ve-
teris officij meritum nouo videbatur. Cuius reira-
tionem reddens, fubiungit, Eft enim ita compa-
ratum vt antiquiora benificia fubuertas, nifi illa
pofterioribus cumules. Nam quamlibet fape obliga-
ti, fiquid vnum neges, hoc folum meminerunt quod
negatum eft.

Neque ad hunc de moribus locum non perti-
net illud principium epiftolæ decimæ d&aua li-
bri octaui, Falfum eft nimirü quod creditur vulgo,
teftamenta hominum speculum esse morum.quй Do-
mitius Tullus longè mel. &c. Quid principiú dico?
in eo argumento magna pars epiftolæ verfatur.
Quinetiam non pauca locis aliquot fcribit de
vita & moribus quorundam quos inter bene mo-
ratos iure optimo quis ponat, ficut & quarun-
dam fœminarum quas in numero bene morataru
non immeritò quis habeat.

Quid quòd phyfica etiam nonnulla in his est
epiftolis inuenturus? Nemo enim mihi negaue-
rit quin illa epiftola(vt de aliis aliarum locis ta-
ceam) cuius initium eft, Attuli tibi ex patria mea
pre munufculo questionem altißima ifta eruditione
dignißima,tota inquam illa epiftola eò pertinens
argumentum tra&etur.

Iam verò, fiquis nihil fe ifla quæ enumeraui,
fed œconomica tantùm curare dicat, quanuis
horum cognitio ex epiftolis peti minimè foleat,

multa hic tamen quæ ad eam faciant in promplu ei futura effe aio. Neque fortaffe ab illis aLenz cenferi debent plena dulcedinis epiftolæ quas ad vxorem fuam Calphurniam fcribit: quú mutuus coniugum amor fundamentum œconomices videri pofsit. Quinetiam, quum res rufticæ quandam fibi peculiarem œconomicen pofcant,non pauca ad hanc quoque pertinentia hic eum lecturum effè dico. Atque adeo epiftolam quandam iam nunc illi indicabo , qua non aliud argumentum tra&atur. Ea eft libritertii vigefima: habétque hoc principium, Affumo te in confilium rei familiaris, vt foleo. Pradia agris meu vuina,atque etiam inferta venalia funt. VItima item libri primi epiftola quædam continet quæ eodem referri queunt, atque inter alia infi». gnem hanc regulam, Mala emptio femper ingrata eft, eo maximè quòd exprobrare ftultitiam domino videtur. Sed quanuis ibi de agelli cuiufdam emptione agatur, fateor & de domus vrbana, quinetiam aliarum rerum emptione, idem dici poffe,ideóque non ad rufticam œconomicen potius quàm ad vrbanam pertinere. Quinetiam quod fcriptum eft pag. LXXV111.de Silio Italico, Erat φιλύκαλος (νει κανόφιλος, vt in aliis exempl. legitur) vfque ad emacitatis reprehenfionem, admonet nos, in patrefamilias qui œconomicus audire vult, id reprehenfione dignum effe quod & Cato reprehédit.emacitatem videlicet. Cato enim talem patremfamilias vendacem & nón emacem effe vult. Quum autem cίκονομικών

patréfamiliâs hic dico,ad eŭ præfertim illius vuCIS vfu refpicio qua aiarany opponitur. Inter illa auté quæ propriè ad œconomice rufticanam

pertinent, omittenda (vt opinor) non fuerit illa libri fecundi epiftola qua villam fuam, quæ Laurentinum fiue Laurens vocabatur,tam accurata támque exa&a ecphrafi nobis describit, vt depingere potius videatur. Sed quare ad œconomicen fiue rufticam fiue rufticanam illa quoque defcriptio facere dicenda eft? Quoniam in ca quoque ftructura multa eius prouidentiæ quæ bonum patrem familiâs decet exempla obferuari poffunt.

Neque tamen omnia quæ fuum le&orem hæ docere epiftolæ poffunt, ad illa poffe reduci capita dixerim. Eas enim fumant in manus aulici, aliquid quod ad fciétiam aulicam pertineat (neque enim aulicos effe duntaxat empiricos debere exiftimo) ex earum lectione reportabunt. Ibi enim crebram alicuius è Cæfaribus (præfertímque alterutrius è duobus)mentionem inuenient: multa de illis, nonnulla etiam de illorum aulicis referentem Plinium audient. vt omittam librum earum decimum,cui infertæ funt quas ipfe etiam Traianus de variis rebus ad illum fcripfit. At que vt miffos faciam aulicos, alios item quibus aliud eft vitæ genus,aut etiam alia funt vitæ genera,à lectione quorundam locorum huius voluminis(quod in decem libros diuifum eft) prudentiores difceffuros fpero. Verùm vt ab iis quæ ad vitam inftituendam fpe&tant [quæ certè ad vaum è tribus illis primis capitibus, nimirum ad ethicen,referenda funt] ad alia etiam veniam de quibus agitur in hifce epiftolis: tam varium propemodum illarum effe argumentum, quàm latè fe extendit philologia, dicere non dubitauerim. Romanas quidem certè ad res quod at

tinet,non tantùm quæ tunc tempora, qui mores effent,indicari, fed fuperiorum quoque mentionem ab eo fieri locis aliquot, atque disciplinam maiorum, aut faltem auorum commemorari videmus:quorum vnus eft in epiftola libri tertii vigefima.

AD DELECTATIONEM ab vtilitate traf iens (nam & eos qui hanc etiam in hifce epiftolis quærent, quod defiderio fuo fatis faciat inuenturos effe dixi)hoc fateor,non tam multa effe quæ dele&are quàm quæ prodeffe pofsint : fed effe tamen multa dico. variis enim in locis ioca tur, & quidem feftiuè. Ex iis eft hic initio cpiftolæ xx1. libri 1, Ut animi tui iudicio,fic oculorum plurimum tribuo: non quia multum (ne tibi placeas) fed quia tantum quantum ego, Sapis. quanquam hoc quoque multum eft. Quibus fubiungit, Omißis iocis, credo decentes effe feruos, &c.quæ valde pauca funt. breuifsima enim eft epiftola. Epiftolam autem totam iocofam habemus eam quæ eft libri octaui feptima: cuius hoc eft initium, Neque ut magiftro magifter, neque vt difcipulo difcipulus (fic enim fcribis) fed vt difcipulo magifter, (nam tu,magifter, ego contra:atque adeo tu in fcholam reuocas, ego adhuc Saturnalia extendo) librum mififti. Et poftquam dixit fe hoc ipfo hyperbato quo fit vfus, probaffe fatis, cum effe qui non modò magister eius, fed ne difcipulus quidem debeat dici, addit, se tamen fumpturum perfonam magistri : exerámque(in-, quit) in librum tuum ius quod mihi dedifti, eo liberius quo nihil ex meis interim miffurus fum tibi, in quo te vlcifcaris. Quibus verbis illa epiftola clauditur. Atque hic omittendum non eft prin

**.iiij.

cipium illud epiftolæ trigefimætertiæ libri fexti vbi Maronis verfum ad rem de qua di&turus eft, pulchrè accommodat, Tollite cuncta(inquit) cœptosque auferte labores. Seu fcribis aliquid,feu legis,tolli,auferri iube,& accipe orationem meam, vt ilia arma diuina Num fuperbius potui?reuera vt inter meas pulchram,nam mihi fatis eft certare mecü. Nec minus fiue feftiuè fiue facetè ad fermonem fuum detorquet Homericos verfus initio epiftolæ feptima, libri primi primùm quidem

hunc,

Το η' έτερον μοι ἔδωκε πατὴρ, ἕτερον δαι

νουσε.

poftea verò iftum,

Η καὶ κυανέησιν ἐπ' ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων. Feftiua eft illa etiam epiftola,vel potius feftiuum eft illud epiftolium,librinoni, cuius initium eft. Quid agis?Multarum quidem certè claufula faltem facetum aliquid habent, & quod dele&tare pofsit. Talis eft hæc epiftolæ vndecimæ libri quarti, Denique quicquid voles, dūmodo non minus longa epiftola nunties:ego non paginas tantùm, fed etiam verfus fyllabásque numerabo.la verò & quædam feftiua dicta,interdum aliena, nonnunquam fua, commemorat. Tale eft quod legimus pag. xx1x Dixit aliquando mihi Regulus,quũ fimul adeffemus,Tu omnia quæ funt in caufa put as exequenda ego iugulum ftatim video,hunc premo. (premit fane quod eligit,fed in eligendo frequenter errat) 'Respondi poffe fieri vt genu effet,aut tibia,aut talus, vbi alle iugulu putaret. At ego(inquam) qui iugulum perfpicere non poff.&c.

Quid? nullúmne eorum quæ acutè & argutè ab illo dicta funt,exemplum proponam Arqui