Versterkt de slappè handen! Stelt de fruikelende kniën vaste! Zegt den onbedagisamen van harte, Weest fterk, en vreest niet! Verandering van tijden, omftandigheden en betrek kingen, maken, natuurlijkerwijze, verandering in onze gewaarwordingen, aandoeningen, bedoelingen en bezigheden; ook geven zij andere vormen en wijzingen aan onze pligten. Gelukkig hij, wiens geest veerkragt genoeg bezit, om zig daar fpoedig en goedwillig naar te fchikken; de toevallige omftandigheden aan zig te onderwerpen; en van dezelve, gelijk men zegt, partij te trekken. Er zijn algemeene beginfels van dadigheid, van welke men zig, in zeer onderfcheiden kringen van arbeidfaamheid, bedienen kan; wanneer men slegts het vermogen bezit, om dezelve, op onderscheidene wijzen, in beoefening te brengen. Deze vaardigheid verkrijgt men zelfs door afwisseling van bezigheid: dan namelijk, wanneer deze laatste niet zozeer het gevolg is van onze wispeltuurigheid of stompheid, als wel van eenen loop van zaken, welke, niet van ons afhangende, als van zelve, tos zulk eene verwisseling geleidt en aanspoort. Hoe menig uur zoude men nuttig en aangenaam, voor zigzelf en voor anderen, flijten, wanneer men kragt genoeg had, om de zaken der Waereld, zonder die goedtekeuren, te bewonderen, of altezeer te veragten, zo te nemen als men die vindt. Men leeft op aarde zo kort; men ziet zo veel onbeftendigs; er gebeurt zo veel onverwagts; de loop der dingen fchikt zig zo weinig, en zo zeldfaam, naar onze A 2 ? bij ijzondere begeerten, dat men de meeste rust en het ftilste genoegen geniet, wanneer men zig gewend heeft, óm van hetgeen men heeft, gebruik te maken. Die niet reizen kan, en egter gaarne landen en volken bezien wil, moet zig met prenten en reisbeschrijvingen behelpen. Zo reisde, in onze dagen, de jonge Anacharfis door het oude Griekenland. Zo vertegenwoordigen wij ons de eenvoudige verhevenheid der Grieksche tempels en gedenkstukken, door middel van afbeeldingen, in de Pitoresque Reizen. De fteden Herculanum en Pompeji vertoonen ons insgelijks hunne kostbare overblijffelen, tot vorming van onzen fmaak, door het graveerijzer. Zo wordt ons, eenigermate, het gemis van het oirfpronkelijke vergoed. Op dezelfde wijze moet hij, die de menfchen niet van nabij wil leeren kennen, door eenen uitgebreiden en gemeenzaamen omgang, dezelven, uit hunne daden, of uit zulke schriften, waarin zij, onopgetooid, zigzelf fchilderen of door anderen vertoond worden, tragten te beoordéelen. Wie geen toegang tot de Kabinetten der Vorsten heeft, en egter gaarne weeten wil, hoe wonderlijk het daar doorgaands toegaat, hoe de geringste oorzaken dikwijls de uitgebreidfte gevolgen hebben, kan in de opengelegde verrigtingen van vorige jaren, als in een fpiegel, het tegenwoordige befchouwen. Op dezelfde wijze kan hij, die in het openbaar niet werken kan of wil, in stilte, aan zijnen arbeidfamen geest geest werk geven; en, uit zijn ftil boekvertrek, ftralen fchieten, in welker licht zig dezen en geenen verheugen. De braave Bisschop van Carthago, CIJPRIAAN, ontweek, zo voorzigtig als godvrugtig, de vervolging onder Decius; maar behartigde egter, uit zijne schuilplaats, met mond en pen, de belangen van het Christendom. De Cancelier d'A GUESSEAU werd tweemaal van zijne openbare bedieningen ontzet, en tot een afgezonderd leven verwezen; maar hij vond, in zijne eenzaamheid, zo veel werks voor zijnen geest, dat men zoude gezegd hebben, dat die ftand eigenlijk voor hem gefchikt was, bijaldien men, bij zijne herstelling, niet was gewaar geworden, dat hij, op nieuw, met dezelfde veerkragt in zijnen openbaren en uitgebreiden kring bezig was, waarmede hij, in eenzaamheid, aan de volmaking van zijnen geest gearbeid had. 2 Hij derhalven, die, door den loop der tijden en der zaken, zig genoodzaakt vindt, buiten zijne fchuld, zijne gewoone bezigheid te ftaken, en eene andere wending aan zijne neiging tot werksaamheid te geven, fla het oog op zulke en foortgelijke voorbeelden; en zoeke die, al is het van verre, nate volgen. Men heeft tog altoos, zelfs in de diepfte eenzaamheid, in zekere opzigten, de wijde waereld voor zig; en er is ligt, hier of daar, een plaats te vinden, waar men van het zijne iets aanbieden en afleveren kan: tencinde A 3 einde iets goeds uittewerken, of iets kwaads te ver hinderen. Wij zijn voorzeker allen, op verre na, geen MONTESQUIEU's, die zelfs zijne Prefidents plaats in het Parlement van Bourdeaux, nederlei, om dat hij, naar het zeggen van zijnen lofredenaar d'A LE MBERT, gevoelde, dat hij, door zijn volk en het geheele menschdom te verlichten, meer nut kon doen, dan door de twisten van bijzondere perfoonen te ontwarren en te beoordeelen. Zulke geniën zijn bij uitftek zeldfaam; zij behooren, als 't ware, onder de uitzonderingen; en wie is vermetel genoeg, om zig naar zulke voorbeelden te regelen? Maar dit blijft tog waarheid, dat wij, gewoone menfchen, allen meer dan één punt van aanraking, dat is, meer dan ééne zijde, hebben, met welke wij in betrekking staan tot onze tijdgenooten en nakomelingen. Ontvalt ons het ééne, wij moeten daardoor ons niet aanftonds laten verbijfteren, en ledig blijven; maar de gave, welke in ons allen, meer of minder, is, opwekken, en eenen anderen kring voor onze zedelijke beweging en werkfaamheid opzoeken. Wij moeten dit doen in den weg van waarheid en deugd, zonder angstvallige bekommernis over de uitkomst; zonder teveel befchroomdheid in de keuze, of teveel kieschheid, nopens den meer of min verheven aart van het werk, hetwelk wij bij de hand vatten. De geestige CAMPHUIZEN merkt, niet ten onregte, op: dat een goed |
