Jan LuⱭWIK teodor, wspoczesny |гупсіе. OG 144-7+8 byn krolami, poz aski, 1820, był profesorem w Rou- chami, dopiero Cypselos ich krewny głosił: „Sur la méthode historique" s d'histoire," Sur la formation de française" (1859), „Cours d'histoire t., 1871-1874), (1868-75), oraz obrym: „Dictionnaire de biographie (2 t., wyd. 9-te, 1883) i „Dictiondes lettres, des beaux arts et de les et politiques" (2 t., 1875). Bachelor, Baccalaureus, ob. Ba " cierzystej, 658 wypędził B. z kraju Bachmacz, miasteczko w gub. skiej, pow. Konotopskim, nad rz. Borze ną), 5,000 m. Hetman Mazepa miał tu s Bachman C., pseudonim Jerzewskie Bachmann Karol Fryderyk, * 178. burgu, † 1855 w Kreuznach; od r. 18 od 1813 zwyczajny profesor w Jenie. jego dzieła: Ueber die Hoffnung eine gung zwischen Physik und Psychologie" *1821); System der Logik" (1832) i „A (1835). W filozofji trzymał się zasad K n Mikołaj, rzeźbiarz francuski, uczeń Michała Anioła, pierwszy szy gust włoski we Francji. Bachmann Gottlob Ludwik, zasłużo Jan Jakób, * 1724, w Paryżu, † i krytyk, * 1792 w Lipsku; od 1832 by malarz kwiatów i owoców, miano- rem literatury klasycznej w Rostocku elanie; zostawił dzieło: Histoire rem tamecznego gimnazjum. Znany jest peinture à cire" (Paryż, 1755). tor i wydawca kilku dzieł: „Anecdota at Teresa von, *1804, w Sztutgar-,Zur Handschriftenkunde" (Rostock, 18 na wyspie Jawie, utalentowana au- innych. Wydał jeszcze: „Die aegyptisc iw i opisów podróży. Pod imieniem rus der vaticanischen Bibliothek" (18 a pewną liczbę dzieł, celujących pierwszy „Aleksandreidy" Likofrona (18 cją i kapryśnością. Do takich nale- der cenną dla filologów „Scholia in Hor aus dem Süden," Ein Tagebuch," | dem" (1835–38). "Am Theetisch," Lydia," Hein(wyszły w Brunświku 1841-46). len-Almanach," Reise nach Wien" die Alpenwelt" (wyszły w Lipeku, Wyszła powtórnie za mąż za Lü le Alpy (Bacheralpen), pasmo gór niędzy Drawą a Sawa; najwyższym a jest góra Czarna Kopa (Čzrni Vrh, - wysoka 1,546 m. Bachmann Adolf, * 1849, historyk n profesor uniwersytetu niemieckiego w czeskiej. Napisał prace, dotyczące dzie skich i niemieckich wieku XV: „Georg v brads Wahl, Kronung und Anerkennung Boehmen und seine Nachbarlaender unt von Podiebrad, 1453-61 (1878); Reichgeschichte im Zeitalter Friderich Maximilian I" (1884). Dzieła te wywołały krytyki czeskiej. n audjusz Kacper de Méziriac, mate- Bachmat, rasa koni tatarskiego poch ,† 1638, jeden z pierwszych człon- są to konie wytrzymałe, do boju z atne, c francuskiej. Obok literatury, pra-nogach i długiej grzywie. ematyką; pierwszy podał ogolne roz- Bachmatowicz Kazimierz, uczeń s nań nieoznaczonych stopnia pierw-Rustema w szkole wileńskiej; najbliższy 1 ględu na liczbę równań i liczbę nie- swojego mistrza. Malował krajobrazy i 7 dziele „Problèmes plaisants etc. 1837 w Dobrowlanach, nie dożywszy owe wyd. 1879). Wydał kilka zbiorów litografowanych:,,P nienie Wilna," Dobrowlany," „Orłosiady sunki Jana Rustema" („Słown. malarzy po Rastawieckiego). 7, Bakchiczny wiersz (bacchius), ir trzyzgłoskowych, jednej sylaby wóch długich:; tak nazwany a cześć Bachusa, w których najczę- Bachmistrz, albo górmistrz, oznaczał była używaną. Terencjusz i Plau-sce przełożonego nad robotnikami w kop jej również w swych komedjach; W niektórych rodzinach, np. Morsztynów. miarą satyry. ten był dziedziczny. enedykt, 1651, † 1721, uczony Beski. Był profesorem w Bolonji. Na Bachmut, miasto powiatowe w gub. rynosławskiej nad rz. Bachmutką, 16,000 0 mieszk. uzykant króla Zygmunta Starego, domo tyle tylko, co pozostało w raorskich z r. 1583 i 1590, a mianowierał 40 zł. rocznie i był kantorem ewskiej. bywa. Ciało ma cienkie, okrągłe, b nogi cienkie. Kilka znanych gatunków lub brunatnych, żyje w Europie płd. ja długość 6 do 10 centymetrów. Bacillus, Lasecznik, rodzaj gr szczepkowych (Schistomycetae), ob. Ba , wielka łąka błotnista, poczynająca Back Jerzy, żeglarz angielski, * 17 Poznańskiem u północnego krańca port, † 1878. Brał udział 1819-23 ca się z rzeką Zgłowiączką na pół- w wyprawach Franklina i Richardson cia Kujawskiego. Stanowiła niegdyś objął kierunek wyprawy lądowej ub rzeki, prawdopodobnie łączącej północnej, wysłanej na wyszukanie ka o z Wisłą. W r. 1836 i 1858 starano sa. W czasie tej wyprawy odkrył v kanałów osuszyć pozostałe bagna Rybią, nazwaną też od niego rzeką B 7 ten sposób 4,000 morgów gruntu. river) i z biegiem jej dotarł do oceanu k geograficzny." Okolicę tę i jej za-go 29 lipca 1834, skąd wrócił w r. 18 zeważnie pasterskie, opisał wierszem ty przez siebie obszar nazwał ziemi Feliks L. Jaskólski w dziełku wyda- IV. Drugą podróż podbiegunową po 7 w Warszawie, p. t.: Pasterze na 1836, ale okręt jego „Terror" już w s elanki kujawskie." chwycony został przez lody i w końc w smutnym stanie wrócił do Anglji. został B. wice-admirałem, a w 1867 Podróże swe opisał w dziełach: „Narr arctic land expedition etc." (Londy „Narrative of the expedition in H. M ror" (Londyn, 1839). n (Niris). jezioro w prowincji peran, położone w wysokości 1,550 m., e, ma długości 100 klm. i obejmuje pę. W lecie częściowo wysycha, tak, O zbiera się sól, używana w całym * Dwie (Bachtiari), naród w Persji, Backer Jakób, malarz flamandzki ey wyżyny Lurystanu wschodniego,† 1590, zwany Palermo albo Fornaro, szar rzeki Karun. Liczba ich wyno-kolorysta, namalował „Sąd ostateczn 900, język ich należy do rodziny kur- drze antwerpskiej. Por. Deschamps, znania są mahometańskiego. Latem toresque" (1769). ą w namiotach, zimą w wioskach, są przytem okrutni i mściwi. Zajmują kóz, oraz handlują tytuniem i fajkawiśniowego. Płacą podatek szachoczają 400 jeźdźców do jego gwardji, a niezależni. Backer Jakób, 1608, + 1651, ma derski, uczeń Rembrandta. Namalowa dzenie łuczników," "Portrety regent Backer Adrjan, * 1643, † 1686, sy przedniego, malował obrazy historycz ty. Por. Déschampes,,Vie des peintre wo-,,Histoire de la peinture holland." skie starostwo, niegrodowe, w Podolskiem, powiecie Latyczowskim, łacało kwarty złp. 2,677 gr. 10. Bakchos, mit. grec., ob. Dionysos. a, Lasecznica, rodzaj wodorostów zemek (Diatomaceae), której też nierze nazwę Bacillarieae nadają. Ob. 18 Backer Franciszek Józef Tomasz, historyczny i rodzajowy belgijski, *15 Najsławniejszym jego utworem jest śliwa rodzina." Późniejsze prace by słabsze, a przekonanie o tem wped w melancholję i przyśpieszyło śmierć Backhuysen Lulac. slupki), rodzaj małych pręci- dolf, sławny malarz onych liczbami, które, w różny spo- szkoły holenderskiej, e, ułatwiają i przyśpieszają pewne * 1631 w Emden, † 1708; chunkowe. W farmacji nazwa ta o-znakomity mistrz obraprzyrządzone z guma tragantową i zów morskich, między postaci - W upki obacz któremi szczególnie -,,KünstlerLexicon." * sen van de Sande Hendrik, pejzażyski, 1795, † 1860, uczeń Heijmaneniony w kraju.- Babkhuysen Ju*1835, syn poprzedniego, oraz Geba, * 1826, córka, uprawiają z powo arstwo. imiennika, Franciszka Bacona. Uczy fordzie i Paryżu, a wykształcenie się uzupełnić gorliwem badaniem pis kich, rzymskich i arabskich. Po pow ju wstąpił do zakonu Franciszkan mógł swobodniej oddać badaniom n miewał odczyty w uniwersytecie g, miasto w wirtemberskim okręgu Uległ i on wpływowi wieku, wierząc I rzeką Murr, ma 6,768 m., fabryki gję i alchemję, ale naukę prawdziw a, garbarnie, w blizkości dwa staro- tak jasno i praktycznie, jak żaden z yska: Ebersberg i Reichenberg. czesnych i niewielu badaczów z wiel ver, Wielka Rzeka Rybia, rzeka wnych. Znalazł gorliwych przyjaciół odkryta przez Backa (ob.), wypływa rych pomocy mógł łożyć na doświad Im na granicy północnej lasów, pod kowe sumy, na owe czasy ogromne. M ., przepływa kilka jezior i wpada do uważany za jednego z pierwszych tw ocnego pod 66°40′ szer. płn. ki; zwrócił uwagę na załamanie świat spektywę, na powiększenie tarczy słońca i księżyca w pobliżu poziomu. Do prac jego chemicznych należy odkrycie ciała pal m Per Jan Edward, 1841, † 1886, prochu. Znajomość astro- zaak, * 1724, † 1806, teolog i histo-zał przez podanie projektu poprawy kalendarza, któ Bacon ds, t. j. lasy z tyłu leżące, tak Nowej Anglji nazywali rozległe lasy legające kraje, położone na zachód w. Im dalej wszakże posuwała się głos czarnoksiężnika, do czego zape tem bardziej ograniczał się obszar le się przyczyniły zazdrość i nieu dalekiego zachodu. Mieszkający wnych mnichów, a gdy w piśmie otwa ich Europejczycy, nazywani Back- papieża wykazywał niezbędność refor leśni), a także Squatters lub Pioneers, mansów Coopera i innych. Albe Ludwik Albert, baron, * 1761 1824 w Sevres, wysoko ceniony maik i kartograf; za czasów Napoleona łużby wojskowej, walczył pod Arej utworzył piękny obraz tej bitwy. alował rozmaite krajobrazy i zdejsytuacyjne. Z zakresu monografji te du théâtre de la guerre en Italie" ryż, 1802); praca bardzo szacowna è poszukiwana. Obrazy jego, odtwa dy kampanji włoskiej, są następująpod Lodi,“ „Przejście przez Po," Rivoli," "Obóz wojsk francuskich bitwy pod Austerlitz" i inne. (Bak-Kin), stolica jednego z 5 o duchownego, mnisi użyli całego wpływ czernienia B. przed papieżem, i w isto się im usunąć go z uniwersytetu oksfo a nawet osadzić w więzieniu. Gdy jedna ce potem legat papieski w Anglji, kardy na, wielbiciel B., został papieżem (jako IV), odzyskał wolność; papieżowi też t święcił B. ukończone w r. 1267 główne s ło,,Opus majus," w którem, traktując róz zie wiedzy, wykazuje konieczność i płod formy nauk przez badanie języków, a wszystkiem przyrody. Nieprzyjaciele je nak nie spoczywali, po śmierci Klemensa jednali za jego następcy Mikołaja III now zienie B. Tym razem przepędził w więz koło lat 10; za staraniami wpływowych ciół odzyskał wolność na krótko przed ś arał się wykazac. Pozostałe po nim zarzucano, dopuszczał się nie dla wi zystkie zostały ogłoszone drukiem; swych przyjaciół korzyści, mimo to v zęść przechowana jest w rękopisach rowy bardzo wyrok, skazujący Bacon i Paryżu. Dzieła te sa:,,Computus knięcie w więzieniu w Tower, zapłac ,,Opus majus" (wyd. 1753),,,Opus funtów sterlingów i pozbawienie wsz s tertium" (wyd. 1860), Compen-ności. Wyroku jednak nie wykonano phiae," ,,Compendium theologiae," ciągłości; nie tylko został uwolniony od hymicus" (1603). Najważniejsze je- w więzieniu i kary pieniężnej, ale nadt kowe tyczą się optyki, ale chociaż nowania Karola I na nowo do parlam dezalne badanie przyrody, sam czę- wybrany, chociaż słabość zdrowia nie rzonkach alchemji i astrologji. Por. er B., sein Leben und seine Philo1); Charles ,,Roger B., sa vie, ses doctrines" (1861); Werner,,Die Koallgemeine Naturlehre des R. B." egoż ,,Psychologie, Erkenntniss und slehre des R. B." (1879). anciszek, Viscount St. Albans, lord Vele zwany Bakonem Werulamskim, dynie, † 1626 r. Już w latach dzieywał wielkie zdolności, objawiające ie w jego zamiłowaniu do zastanad otaczającemi go zjawiskami. W r. ąpił do uniwersytetu w Cambridge, ię z wielkim zapałem studjom klare jednak, jak niemniej scholastyka, ducha zadowolić nie mogły. Stąd też nie nowym torem i został tym spocielem filozofji natury, na doświadkcji opartej. Przeznaczony do służj, udał się do Paryża z posłem angielworze francuskim, przez którego do ji był używany. Następnie podróżował aowocem tych podróży było ważne Ostanie Europy. Skutkiem śmierci ony powrócić do ojczyzny, poświęcił i adwokata. Na tej drodze pozyskał , i współcześni wychwalają go bar- się nadal zajmować B. sprawami pub komitego mówcę. W r. 1593 wybra- Jakkolwiek pod względem moralnym E Izby Niższej. Tu stał po stronie Es- stawia się nam w bardzo korzystnem ło powodem, że ściągnął na siebie przecież w historji nauk zajmuje on je nie stronnictwa przeciwnego. Po u-wszych miejsc. Wielki plan reformy że Essexa nietylko przeszedł na stro- przedsięwziął, miał cel potrójny: 1) za , ale nadto, niepomny doznanych od nice umiejętności (globus intellectualis dziejstw, wygotował na niego skargę. stawić metodę badania; 3) przedstav ek B. słusznie wywołał oburzenie na- miejętności, oraz ich zastosowanie tronnictwie, w którego interesie dzia- ków. Pierwsze zadanie rozwiązuje w cony, zamyślał już opuścić kraj ro- dignitate et augmentis scientiarum," d śmierć Elżbiety i wstąpienie na tron vum Organon." Zasługi B. co do pun tchnęły go nadzieją lepszej przyszło-go są małej wagi; prace w tym wzgl otaczał sławnego już wówczas z nauswemi względami. Odtąd też z dniem iększało się jego znaczenie. W 1617 Bacon Franciszek, charakter urywkowy. Tu odnoszą się: varum, sive historia naturalis" i,,Ted Podstawy nauki szuka B. w umyśle lu n eologja пiozonczna, czyli naturaina, nie- | tematyki. w astrɔnomji nie uznawa s pod tym względem objaśnia, jest ona pernika. Znaczenie B. w dziejach Ostateczną bronią przeciwko ateizmowi. na obaleniu bezv arunkowej powagi ż, zbadać nie może nauka ducha, owego wykazaniu nicości scholastyki, a w - Bożego (spiraculum); jej przedmiotem przyrodniczych i wprowadzeniu do dusza fizyczna. Pojęcia i prawdy, któ-tody indukcyjnej.-Całkowity zbió ią podstawę wszystkich gałęzi nauk, na- raz pierwszy wydał w Amsterdami scientia universalis v. philosophia prima. Rawlay. - Najlepsze wydanie jes | ozofji natury jest poznanie praw natury 1857 1874, w Londynie, w 14 t Losowanie. Rozpada się ona na spekula- z biografją. Por. Wiszniewski „Met praktyczną. Pierwsza dzieli się na fizy- (Kraków, 1834); Jos. de Maistre E jącą przyczyny zjawisk, i metafizykę. philosophie de Bacon" (Paryż, 1836) dpowiada w dziale praktycznym mecha- w „Edim. Review" (1837); John Ca metafizyce magja. Matematyka jest tyl- live of the lord chancellor of Englan pomocniczą dla fizyki. Astronomja win- 1845); Charles de Rémusat B. sa vi bierać na matematyce i filozofji natury. etc." (Paryż, 1854); Kuno Fischer F człowieku rozpada się na ph. humana, Realphilosophie und ihr Zeitalter" ( eą człowieka jako jednostkę, i ph. civilis, Schlottmann B-s Lehre von den Ido ea człowieka jako członka społeczeństwa. Dorner „De B. philosophia" (Berlin, 1 ana zajmuje się: 1) ciałem, 2) duszą. Do ler: F. B. und seine geschichtlich o działu należy Logika i Etyka, które na- (1889). ,,claves omnium scientiarum." Metodo- Bacon John, rzeźbiarz angielsk kwestje rozbiera B. w Novum Organon. Tu† 1799. Najznakomitszemi pracami je autor wykazać, jaką drogą człowiek do- sag Marsa," portrety Jerzego III i sta poznania praw natury, których znajo- la Johnsona w kościele św. Pawła w pewnia mu władzę nad nią, a na ostatni Pisał także bajki, napisy na nagrobki ładzie największy nacisk. Dla osiągnię- scetyczne. ania człowiek winien się przede wszyst- Bacon Leonard, teolog i historyk zbyć złudzeń (idola), które do naszego ski, 1802, gorliwy propagator znie oszą tylko pierwiastek subjektywny. wolnictwa. Ogłosił Essays on clave łudzeń podaje cztery: Idola Tribus-złu-,.Life of Baxter" (1830); „,Christian se organizacji człowieka wynikające (upa-,,Genesis of the New-England churhes" w naturze wszędzie większej prawidło- Bacon Delja, autorka amerykańsk ż jest rzeczywiście). Idola Specus-złu-+ 1859 jako obłąkana. Wsławiła się ynikające z indywidualności człowieka. w Monthty Magazine (1856) p. t.: W i-złudzenia wynikające głównie ze spo-kespeare and his Plays an inquiry wienia. Idola Theatri-złudzenia, których them.," oraz książkę p. t.:,,The Philos a są dogmaty różnych szkół. Oczyszczoposobem rozum winien się oprzeć na doniu; przy badaniu więc każdem konstakty, klasyfikować je, a następnie przez dochodzić do prawd coraz ogólniejszych keja). Przejście od szczegółów do ogółu być stopniowe. Przez zastosowanie praw doenodzi się do nowych odkryć i wyv.-Przeciwnicy B. zarzucają mu, że zametody doświadczalnej nie są nowe, m bowiem posługiwali się nią inni, jak zi Kepler; zasługą jest wszakże B-a, że szy rozwinął pomysł filozofji nauk pozyi przyczynił się do ugruntowania meto evinei na gruzach scholastyki Słuszniei Plays of Shakespeare ukfolded" (1857 tych pracach poruszyła po raz pierw kwestję: czy autorem dramatów, przyp Szekspirowi, nie był Bacon?-co z czas łało olbrzymią masę dzieł za i przeciw B. et biographical Sketch with Letters lyle, Emerson etc." Bacourt Adolf, 1801, 1865, francuski, początkowo sekretarz Talle Londynie, później (1835) przebywał w strzegac Ludwika Napoleona, 1840 wy Waszyngtonu, potem był posłem w Tur 1848 ustąpił ze służby i oddał się zaję rackim. Wydał,,Souvenirs d'un diplomat Correspondances entre le comte Miral |