pels van Defe Tempel van Janus had twee poorten, gemaekt De poorten yan merael, die ten tyde des vredes gefloten wierden; en des Temopen-gingen, wanneer den oorloog tegen de vyanden ver- Janus wa klaert was 't welk Virgilius heeft doen seggen; Sunt gemina belli porta. Dat is, ren gemaekt van metael. foten. De oorloogs-poorten zijn tweevoudig. Van defen Tempel waren de poorten by de tyden der De poorten oude Romeinen driemalen gefloten. D'eerftemael ten ty- des Temden van Numa; daer na door de Borgemeefter T. Manlius pels van Janus waen de derdemael onder Auguftus, wanneer onfen Heere, de ren drieVorft des Vredes, het licht dermenfchen, en der geheele malen geweereld, geboren was: 't welk fijn navolger vertoonde, na dat de Keifer onder 't getal der onfterffelijke Goden geftelt was, doende medalien flaen, op welke men fiet twee rechter-handen t'faemgevoegt, uit het midden van Mercurius die een Mercurius ftaf ryfende, een teeken des Vredes, faf is een aen de zyden met twee hoornen des overvloeds verfelt, Vredes. met dit woord alleen, PAX; Vrede: om te betoonen, dat van de vrede en d'eendracht d'overvloedigheit van alle goederen koomt. B 3 Ti. teeken des AUGUSTUS ARGENTEUS. PAX Titus Li poorten Titus Livius verhaelt, dat na den oorloog van Actien, vius hadde de Keifer Julius Cefar den vrede ter Zee en te lande vervan Janus kregen hebbende, de Goden hem de genade gegeven Tempel hadden van de poorten aen Janus tempel in fijnen tytte fien fluiten. hebben fien fluiten. Nero naderhand, fonder inficht op den vrede te nemen, vertoonde door d'opschriften van fijne Medalien, en door de figuur van Janus Tempel, dat hy den felfden gefloten had, naer den vrede onder 't Roomsche volk ter Zee en te lande verkregen te hebben, doende rontom fijne penningen defe letteren lefen: PACE POPULO ROMANO TERRA MARIQUE PARTA JANUM CLUSIT. Binnen Romen vind men een wit marmer van een ronde figuur, waer men rontom de fteen letteren fiet inge. houwen, in een feer geringe faek verschillende van die hier boven in de Medalie van Nero vertoont zijn', dusdanig; JANUM CLUSIT PACE PRIUS POPULO ROMANO UBIQUE PARTA. Plinius in het 23. Boek van fijne Natuurlijke Hiftorye JANUS. verhaelt, dat de Romeinen op den eerften Punischen oorloog metale Medalien deden flaen, waer van d'eene zyde het hooft van den tweehoofdigen Janus vertoonde; Tweehoofen d'andere het achterfte deel van een fchip, en het by- dige Jafchrift ROMA. Men vind noch Medalien van den gefeiden Janus, waer op aen d'andere zijde schepen en Žegeteekenen vertoont zijn; welker befchryving men wydloopiger fal fien op verfcheide plaetfen in de twaelf boekken die ik van de Roomfche Oudheden gemackt heb. En hierom fal ik my nu wachten breeder verhael van de felve te doen, hopende dat de Lefer wel haeft vernoegt worden fal, door 't geficht van mijne eerfte boekken. De nus. NUMMUS IANI ANEUS. ROMA Janus Wilde De reden waerom d'oude Medalien het hooft van Janus met twee aengefichten hadden, heeft Plutarchus in fijne Voorstellingen gegeven: daer hy feit, dat Janus bragt de de wilde en woefte menfchen tot alle borgerlijkheit en foetaerdigheit brengende; met haer goede wetten en zetot alle bor- den te geven, die fy tot haer eigen beft van nooden hadgerlijkheit den, onder andere faken haer vertoonde, dat d'overen foetaer- vloedigheit van alle goederen, foo wel onfer velden, als digheit. menfchen anderer omliggende plaetfen, en ver-gelegener Landfchappen, door de rivieren en Zee ons toegebragt wier den; en dat men door dit middel dan niets meer te wenfchen had, 't welk tot ons gebruik fou mogen dienen. Naderhand wierd de Medalie van Janus alfoo geftempelt, namelijk, dat fy aen d'eene zyde het dubbel aengeficht des wetgevers vertoonen fou, 't welk de verandering en ftyl van haer leven beteekende. Sommige geven noch een andere reden; dat Janus om de gedachtenis van Saturnus onsterffelijk te maken, die met een fchip in Italien gekomen was, en hy tot medeftander in fijn Koninkrijk had aengenomen, om dat hy hem den landbouw geleert had, en stichter van een beter leven was geworden, foo deed 1 deed hy op fijn geld de beeltenis van fijn hooft vertoonen, At bona pofteritas Janum formavit in ære, Die ik dus mag vertalen; wys Wys Ko twee aen 't Goet Volk heeft in metael Godt Janus afgegoten, Tot blijk, dat hem een Godt als gaft quam by-gefchoten. Ik fou nochtans van Macrobius gevoelen zijn, die Janus was ons in fijne schriften heeft nagelaten, dat Janus een feer een eer Konink was, die voorledene faken kende, en door nink. fijne voorfichtigheit de noch toekomende aenfchouwde: en dat de Oude hem hierom met twee aengefichten Janus met schilderden, acht nemende op de voorfichtigheit, die gefichten alle andere deugden te boven gaet; dewylfy de rechte gefchildert. reden van onfe bedryven is. En de faken die wy verrichten, zijn veranderlijk, en van velerhande gedaenten, geschikt zijnde tot de borgerlijkheit, tot de Godtsdienst, of tot onderhoud onfes levens: en om dese reden kan de ftyl, het aenleggen, en de wyfe van ons leven, de feer fchoone figuur van Janus gefeit worden, en fijnen seer eenvoudigen en wyfen aert, die tot een ftyl van wel leven gefchikt wierd; en hierom te echt met twee aenge- ne befchryfichten afgebeeld, wegens fijne voorfichtigheit, die ving van (gelijk wy gefeit hebben) de voorledene faken, en die de voorfich tigheit. noch toekomende waren befchouwde. Berofus feit, dat Janus cen Godt des Vredes en Eendrachts genoemt Janus een wierd, federt dat Romulus en Tatius t'famen den vrede Gods des gefloten hadden en dat wegens 't verdrag 't welk die twee volkeren gemaekt hadden, fijn beeltenis met twee aengefichten geschildert wierd ; en dat de stoffe waer uit : Een fchoo Vredes. |