HOOGDUITSEN

VERTAALDER.

W

IEN doch zou ik gevoeglyker dit zestigtal Vertoogen opdraagen dan U myn Heer? Wie doch zou ik, met meer recht aan het hoofd plaatzen van dit Deel, dan U? dan U die zulk eene groote betrekking tot mynen arbeid hebt, welke dan ook zelfs weder verpligting heeft aan den Uwen, uit hoofde, dat Gy de moeite wel hebt willen op U neemen, denzelven in de taale uwes Lands overtebrengen? Ik moet geheel en al van alle gevoel en dankbaarheid ontroofd zyn, zoo ik dit gunftbewys, zoo ik dien edelmoedigen yver, en zooveel werkzaamheid en blokkens, niet te eeniger tyd, niet ééns, niet eenigermaate erkende: men verwagte zulk eene verregaande onägtzaamheid en ftugheid, zulk eene onĕdel. moedigheid niet, van my; En op welk eene wyże zal ik dat doch anders erkennen dan door eenen Opdragt? daar deeze, de bestgeschiktfte middelen voor een' Schryver zyn om zyne dankbaarheid te betuigen, om die openlyk te betuigen; inzonderheid dang, wanneer den geene wien by erkentnis meend verfchuldigd te zyn, en dien hy tot zyn' Patroon verkieft, mede een Schryver, ten minste een Vertaalder is.

IN deeze laatfte hoedanigheid myn Heer! kom ik U hier aan den ingang deezer Verzaameling van Handels-Vertoogen, broederlyk begroeten; ik zeg broederlyk, want zoo 'er ergens een naauw verband plaats kan hebben, zoo dat ooit plaats hebbe tuffen luiden van Letteren, inderdaad het moet zoo veel te meer zyn tuffen eenen Schryver en zynen Vertaalder: deeze altoos behooren Vrienden te zyn, en naverwanten, voor zoo verre zy elkanders herffenkrooit adopteeren. Alle Schryvers en Vertaalders van den Dichter af tot den Overzetter van Nieuws tydingen toe, zyn in eenen zekeren zin Beroepsbroederen; fchoon het waar is dat verfcheiden oorfpronglyke Vernuften die zig verre boven de verdiensten waanen van de lieden van Uw zwoegend Ambagt, want zoo noemen veelen het eerwaardig Amt van Vertaalder, U dien rang betwisten, en U gaerne uit die Broederschap verstooten zouden: doch ik voor my, neeme Per U gaerne en met eene volle bereidwilligheid in aan niet alleen, en erkenne U nevens alle de luiden van Uw Beroep, als onzen gemeenen Vriend en Kunftbroeder, maar zal J ook

zodanig uit eerbied voor Uwe vlyt en verdienften, met al myn vermogen verdedigen, zoo lang ik in staat zal zyn ons gemeen geweer, de pen naamlyk, te kunnen voeren, en 'er punt mede te bieden aan allen die U dit recht zullen poogen te ontnee.

men.

VOOR goede Vertaalders altoos zal ik fteeds behoorlyke agting en eerbied hebben: en myn oog veftigende op de vrugt van Uwen yver myn Heer! wenfch ik DUITSLAND geluk dat het met betrekking tot onze taal, zoo veel voorüit heeft boven myn Geboorteland in betrekking tot de taal van het Uwe; om my duidlyker te verklaaren, gelyk ik reeden heb, my hierömtrent ten opzigte van myne door U vertolkte BYDRAGEN te yerheugen, zoo bedroeve ik my weder aan den anderen kant dat Gy hier zoo eene menigte gebreklyke broederen van Uw kwynend Beroep hebt, in het wel uitvoeren en flaagen vän Werken die hier daaglyks in het Nederduits uitkomen, overgezet uit die taale welke U eigen is, en daar Gy voor gemaakt fchynt om 'er voortaan onze befte Schriften in over te brengen, gelyk Gy 'er nu eene proeve in genomen hebt met het een middelmaatig te doen, want ik ben niet verwaand genoeg our het myne hooger te fchatten. Wanneer ik hier van de flegte Vertaalders onder myne Landgenooten fpreek, zoo bidde ik, die van eenen LEIBNITS, RABENER, GELLERT, UNZER en van zommige andere Uwer puikvernuften, hier van uittezonderen: Zekerlyk hebben wy ook onze goede, maar ik twyfel niet of Gy zult my op myn woord gelooven wanneer ik Ú zegge dat hunner getal zeer fchaars is.

INDERDAAD daar is eene groote gelykheid, eene groote overcenkomft tuffen ons beide; welke die overeenkomfte is, die ik wilde gemeen gemaakt hebben tuffen Schryvers en Vertaalders, tuffen de goede onderling, en de flegte; en even ook zoo tussen de middelmaatige met de middelmaatige: Gy hebt gezien waar ik my zelf onder reken; en myne keuze te billy. ken, zal maar aan U ftaan: want, wat ook onder myne Landgenooten, de flegte Schryvers, de breekebeenen van myn Beroep betreft, die hebben wy hier niet minder als de krummelaaren en bloedjes van het Uwe: doch men duld ze hier, en meer geloove ik dan tot uwent. Nog meer! zy vinden hier zelf hunne toejuichers want ik moet tot myn leedwezen bekennen dat de smaak van uwe Duitsers in Geleerde zaaken, bylang nog niet by ons doorgedrongen is; dat wy over het algemeen genomen, nog geen gevoel voor het waare fchoon in de Weetenfchappen en fraaie Letteren hebben, duş vallen de meeften onder ons op wezenlyke Prullen, zy kennen dat geene niet wat waarlyk goed is, hunne fmaak is bedorven en word op die wyze nog steeds meer bedorven; zelfs verägten zy dat goede, en leezen het niet. Ach myn Heer! Gy zoud werk hebben te gelooven hoe veele fatzoenlyke lieden (ik bedien. my bier van de gemeene fpreekwys) hier niet dan Galanterietjes, Romans en Schendfchriften leezen, ja die met maak

lee.

Jeezen; en Gy zoud U verwonderen dat zeer veel andere nog heel veel fatzoenlyker, niet met al leezen. Beoordeel als het U geliefd hier uit onzen maak en onze kunftvorderingen, en vergelyk dezelven, by die, waar op Uw Vaderland, en in het byzonder een Frankfort, Leipzig, Berlin, Halle, &c. met zooveel recht, roem op draagen. Om 'er nader van overtuigd te wezen hebt Gy flegts myn XV. Vertoog van dit Deel in te zien, alwaar Gy een geringe fchets zult vinden (want hooger draag ik ze U niet op) van ons beklaaglyk Verval in den BOEKHANDEL en de regtjchapen GELEERDHEID.

VERMITS ik U myn Heer! dit alles tot myn innerlyk Zielsverdriet klagen, vermits ik het U tot fchande myner, Natie belyden moet, zoo verwagt ik van U, dat Gy my zult billyken, maar ook dat Uwe verwondering zal ophouden, wanneer ik U zegge, dat men zelfs de elendigfte broddelaars in de kunst om voor het Gemeen te schryven, hier niet alleen duld maar ze toejuicht. In de Schilderkunft onderfcheiden niet alleen kenners, maar zelfs het Gemeen, de Meesterstukken van Vodden: maar omtrent Werken van Vernuft is men hier algemeen, zoo verre nog niet, en men hoord menigmaal luiden van lecture en zoogenaamde fmaak, de elendigfte Schriften van eenig prul. autheur, niet flegts in het openbaar pryzen, maar ze zelfs op rekening ftellen van een' man van bekwaamheid: Diergelyke misbegrippen, en kwaadaartigheden zomwylen, gebeuren hier dagelyks, en zyn geduurige nieuwe ftaaltjes van onzen/maak en kunftkunde. Daar van daan de minagting welke hier is voor lieden van letteren, daar van daan dat onzen luft zoozeer uitgebluft word en dat wy in vergelyking van Uw Land zoo weinig goeds, zoo weinig origineels voortbrengen, vermits wy zoo fchaars bedeeld zyn van egte Vernuften; daar van daan dan ook, dat 'er zoo een aanzienlyk deel van onzen Koophandel, Kunften, en Fabryken, naar andere Landen verhuisd zyn. Het eene hangt van het andere af; en dat alles verbeterd onzen maak verre na niet.

GELYK er tuffen een' oorfpronglyk Schryver, en eenen Vertaalder, een groot onderfcheid is, hoe zeer die Beroepen doch aan elkander grenzen, zoo is het onderfcheid tuffen de een en den ander van Uw Land, met die van myn Land, niet minder groot. Wat zyn 'er hier niet al een Voordeelen aan uwe zyde welke wy ontbeeren! Openbaare Boekeryen van allerlei geleerden Voorraad, die elk openstaan; terwyl wy ons hier van geene andere dan onze eigene kunnen bedienen, daar een aanzienlyk fonds mede gemengd is; door het welk wy hier dan dubbeld by U agter leggen, overmits de Boeken van ons Land oneindig veel duurder zyn dan die van het Uwe. Doorlugtige Mecenaten en Kunstk weekers die tot uwent eene edelmoedige liefde voor Weetenfchappen hebben, die 'er jonge Vernuften aanfpooren, lieden van Verdiensten, naar het nut 't welk zy 't Algemeen toebrengen, wezenlyke Belooningen doen, ja hen paffen bezorgen, en zig betoonen koefteraars te zyn van de