Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

different from the above two as they are from each other, bears testimony to the same effect in his "Comment on Scripture," Thomas Scott. He maintains indeed that Ehud and Jael were divinely directed in what they did; but they could have no divine direction for what was in itself wrong.

Thus on Judges iii., 15–21:

"And Ehud said, I have a secret errand unto thee, O king; I have a message from God unto thee, and Ehud thrust the dagger into his belly.' Ehud, indeed," says Scott, "had a secret errand, a message from God unto him; but it was of a far different nature than Eglon expected."

And again on Judges iv., 18-21:

"And Jael said, Turn in, my lord, fear not. And he said to her, When any man doth inquire, Is there any man here? thou shalt say, No. Then Jael took a nail, and smote the nail into his temple.' Jael," says Scott, "is not said to have promised Sisera that she would deny his being there; she would give him shelter and refreshment, but not utter a falsehood to oblige him."

NOTES.

THE following are the originals of some of the passages translated under this last Head::

Gerdil.

"Nel giuramento si dee riguardare l'intenzione di chi giura, e l'intenzione di quello a cui si presta il giuramento. Chicunque giura si obbliga in virtù delle parole non secondo il senso ch' egli si ritiene in mente, ma nel senso secondo cui egli cognosce che sono intese da quello a cui si fa il giuramento. Allorchè la mente dell' uno è discordante dalla mente dell' altro, se ciò avviene per dolo e inganno del giurante, questi è obbligato ad osservare il giuramento secondo la sana mente di chi la ha ricevuto; ma quando la discrepanza nel senso proviene da mala intelligenza senza dolo di chi giura, in quel caso egli non è obbligato se non a ciò che avea in mente di volersi obbligare. Da ciò segue che chiunque usa restrizione mentale o equivocazione nel giuramento per ingannare la parte cui egli lo presta, pecca gravissimamente, ed è sempre obbligato ad osservare il giuramento nel senso in cui egli sapea che le sue parole erano prese dall' altro, secondo la decisione di S. Augostino (epist. 224) 'Perjuri sunt qui servatis verbis, expectationem eorum quibus juratum est deceperunt.' Chi giura esternamente senza interna intenzione di giurare, commette gravissimo peccato, e rimane con tutto ciò nell' obbligo di adimperlo . . . . . In somma tutto che è contrario alla buona fede, è iniquo, e facendovi intervenire il nome di Dio si aggrava l'iniquità colla reità del sacrilegio.”—Opusc. Theolog. Rom. 1851, p. 28.

Natalis Alexander.

"Perjurium est mendacium juramento firmatum. Illos vero mentiri compertum est, qui juramenti verba proferunt, et jurare vel obligare se nolunt, aut qui restrictiones mentales et æquivocationes jurando adhibent, siquidem verbis significant quod in mente non habent, contra finem propter quem institutæ sunt voces, ut videlicet sint signa conceptuum. Vel aliud volunt

[ocr errors]

quàm verba significent secundum se et secundum communem loquendi morem, et personarum ac negotiorum circumstantias; atque ita verbis ad societatem fovendam institutis abutuntur."-Theol. Lib. iv. c. iy. Art. 3. Reg. 11.

Contenson.

"Atque ex his apparet quam damnanda sit eorum semidoctorum temeritas, qui mendacia et æquivocationes verbis et exemplis Christi præcolorant. Quorum doctrinâ, quæ ars fallendi est, nihil pestilentius esse potest. Tum quia quod tibi non vis fieri, alteri ne feceris; sed æquivocationum, ac restrictionum mentalium patroni æquo animo non paterentur se ab aliis illudi: ergo illud œcumenicum naturæ principium nulli ignotum, omnibus quamlibet barbaris implantatum violant. Tum quia urget argumentum Augustinus, etc. . . . Sanè sicut ægrè cum illis convivimus, quorum linguam non intelligimus; et authore Augustino, lib. 19, de Civit. 'Libentiùs vivit homo cum cane suo, quam cum homine alieno:' ægriùs certè cum illis conversamur qui fraudes artificio tectas adhibent, audientes circumveniunt dolis, insidiis eos petunt, tempus observant, verbaque idonea aucupantur, quibus veritas veluti quodam involucro obtegitur: sicut è contra nihil eorum convictu suavius, qui ab omni simulandi studio longe absentes, sincero animo, candido ingenio, aperta voluntate præditi sunt, oderunt artes, nudam veritatem tam amant, quam loquuntur: quorum denique manus linguæ, lingua cordi, cor rationi, ratio Deo congruit, et tota vita unius faciei est, unius et coloris: nec aliud os præ se fert, aliud animus celat, et verborum duplicium velo obtendit. Certe tolerabilior erat Babylonica confusio, in qua invicem loquentes se minimè intelligebant, eorum convictu, qui non se intelligunt, nisi ut sese mutuo decipiant.

"Nec obest quod nomine æquivocationum, vel restrictionum mentalium mendacia fucent. Nam ut ait Hilarius lib. 2. de Trinit., 'Sensus, non sermo, fit crimen. O ubi simplicitas Christiana, quæ regulâ illâ Legislatoris sui Christi contenta est: Sit sermo vester, Est est, Non non!' O ubi est mulier illa virilis totam Probabilistarum æquivocationibus veniam dantium nationem confusura ! quæ referente Hieronymo epist. 49, nec ad gravissimos torturarum et diræ mortis cruciatus vitandos æquivocationum usum septies icta advocavit."-Theol. vii. p. 30.

Concina.

"Cardo disputationis Augustinianæ, in duobus recensitis libris, potissimum in eo vertitur, ut rationes præbeantur pro veritatis occultatione in negotiis summi momenti . . . Augustinus nulla reperire remedia potuit præter hæc: Primum est silentium. . . Alterum est aperta et invicta significatio. . . . Nullam aliam viam occultandi veritatem agnovit,-non restrictiones internas, non materiales locutiones, non verborum amphibolias, non alia juniorum inventa."-Theol. T. iii. p. 278. Lib. v. in Decal. Diss. 3. c. 5. prop. 2d.

. . Hæc autem omnium scopulorum, et difficultatum origo: quia cum non possit rectæ disputationi locus esse, nisi id pateat de quo est disputandum; certas et claras notiones æquivocationum, amphibologiarum, et mentalium restrictionum præfinire minime possuraus, attentis recentiorum distinctiunculis, effugiis, et thecnis, quæ rem hanc, maxime implicatam efficiunt. Has ambages ut evitarem, cursum inceptum abrumpere, telamque redordiri, atque retexere decrevi: idque consilii cepi, ut primum omnium de mendacio sermonem instituam. Illud namque commodi mihi peracta controversia tractatio attulit, ut deprehenderim, nihil a recentioribus Theologis pro licito amphibologiarum usu efferri quod prius ab antiquis tum Philosophis, tum Patribus aliquibus usurpatum non fuerit in mendaciorum patrocinium. Nec aliud discrimen mihi utrorumque fundamenta perpendenti occurrit, nisi quod antiqui eas locutiones quas recentiorum Theologorum non pauci amphibologicas, æquivocas et materiales vocant, ingenua sinceritate mendacia appellaverint."-Diss. iii. De Juram. Dol. etc.

[ocr errors]

Caramuel.

Est mihi," inquit, "innata aversio contra restrictiones mentales. Si enim continentur inter terminos pietatis, et sinceritatis, necessariæ non sunt. Nam omnia quæ ipsæ præstare possunt, præstabunt consignificantes circumstantiæ. Quod si tales dicantur, ut etiam ibi admittendæ sint, ubi desunt circumstantiæ significantes (ignoscant mihi earumdem auctores, et propugnatores) tollunt humanam societatem, et securitatem, et tamquam pestiferæ damnandæ sunt. Quoniam semel admissæ aperiunt omni mendacio, omni perjurio viam. Et tota differentia in eo erit ut quod heri vocabatur mendacium, naturam, et malitiam non mutet, sed nomen, ita ut hodie jubeatur Restrictio mentalis nominari; quod est virus condire saccharo, et scelus specie virtutis colorare."—Apud Concinam Theol. Diss. iii. De Juram. Dol. etc.

S. Thomas.

"Quando non est eadem jurantis intentio, et ejus cui jurat, si hoc proveniat ex dolo jurantis, debet juramentum servari secundum sanum intellectum ejus, cui juramentum præstatur. Si autem jurans dolum non adhibeat, obligatur secundum intentionem jurantis."-Apud Nat. Alex.

S. Isidorus.

"Quacunque arte verborum quisquis juret, Deus tamen qui conscientiæ testis est, ita hoc accipit, sicut ille, cui juratur, intelligit. Dupliciter autem reus fit, qui et Dei nomen in vanum assumit, et proximum dolo capit."— Apud Nat. Alex.

S. Augustinus.

"Illud sanè rectissime dici non ambigo, non secundum verba jurantis, sed secundum expectationem illius cui juratur, quam novit ille qui jurat, fidem jurationis impleri. Nam verba difficillimè comprehendunt, maxime breviter, sententiam cujus a jurante fides exigitur. Unde perjuri sunt, qui servatis verbis, expectationem eorum, quibus juratum est, deceperunt: et perjuri non sunt, qui etiam verbis non servatis, illud quod ab eis cum jurarent expectatum est, impleverunt."-Apud Natal. Alex.

Cattaneo.

"Sappiasi dunque, che l' obligo della veracità, cioè, di conformare le parole ai sentimenti dell' animo nostro, egli è principalmente fondato nella necessità del commercio umano; cnde elle non devono giammai nè possono lecitamente opporsi a questo fine, si giusto, si necessario, e si importante; tolto il quale, diverebbe il mondo una Babilonia di confusione. E ciò accaderebbe in gran parte, ogni qual volta non si potessero custodire, ne difendere i segreti d' alta importanza, e ne seguissero altri mali anche peggiori, distruttivi di lor natura di questo stesso commercio, per cui è stato istituito il parlare. Ognun vede, quanto tornerebbe in acconcio ad un mandatario, se non conoscendo la persona, che deve uccidere, io da lui interrogato, mentre il traditore sta dubbioso coll' archibugio già alzato, dovessi, o approvar col silenzio, o titubare, o rispondergli, 'Si egli è il tale.'

In somiglianti

casi, ne quali viene ingiustamente assalita la vostra sincerità, quando non sovvenga altro mezzo più pronto, e più efficace, e quando non basti dire 'no'l so;' piantisi pure in faccia a costoro un 'No' franco e risoluto, senza pensar ad altro. Imperocchè un tal 'no' egli è conforme alla mente universale degli uomini, i quali sono arbitri delle parole, e certamente non le hanno obligate a danno della Republica umana, nè hanno già mai pattuito di usarle in prò di furbi, di spie, d' incendarii, di masnadieri, e di ladri. Torno a dire, che quel No egli è conforme alla mente universale degli uomini, e a questa mente deve esser unita e collegata anche la vostra. Chi non vede l' utile manifesto, che ne trarrebbero gli assassini di strada, se i passeggieri interrogati se abbian seco oro, o gemme dovissero, o tergiversare, o rispondere, 'si che l' abbiamo;' adunque, in tali congiunture, quel 'No,' che voi proferite (Card. Pallav. lib. iii. c. xi. n. 23 de fide, spe, &c.) resta privo del suo significato e resta appunto agguisa di una moneta, a cui per volere del Principio, sia stato tolto il valore, con cui prima correva; onde in niun modo voi siete reo di menzogna."-Lezione xliv. Prima Parte.

Bolgeni.

"Abbiamo dunque bene, e con certezza più che morale, provata una eccezione

« VorigeDoorgaan »