TENBOGAERT zijne eerste regtsgeleerde opleiding genoot? C2. 27. Nicolaus de Frisia. In KIRCHHOFF, die Handschriftenhändler des Mittelalters, Leipz. 1853, vond ik op bl. 137 melding gemaakt van eenen NICOLAUS DE FRISIA, alias de Bolsvardia. Blijkens het daar aangehaalde slot van een handschrift, was hij in 1427 student te Oxford: »Explicit conflatus FRANCISCI DE MARONIS finitus per manus NICOLAI DE BODELSWERDIA, anno Domini 1427, in vigilia S. Barbarae Virginis, tum temporis Oxoniae Studentis." Ook komt hij voor in een handschrift van SUETONIUS, waar aan het einde staat: »NICOLAUS DE FRISIA, alias de Bolswardia, librarius transscripsit." Wie weet meer van dien NICOLAUS DE BOLSWARDIA? ὑπερβόρειος. 28.- Naturen-bloeme ten behoeve van Floris V. De Heer W. J. HOFDIJK zegt in zijn werk over de Nederl. Letterkunde, bl. 60: "Ook bewerkte hij (JACOB VAN MAERLANT) op aanzoek van den Zeeuwschen ridder NICOLAES VAN CATS, ten behoeve van Hollands Graaf FLORIS de Vijfde, het Liber rerum van THOMAS CANTIPRATANUS, onder den naam van Bestiaris of Naturen-bloeme enz." Ook wij gelooven dat met HOFDIJK; maar vragen desniettemin, waar is het bewijs, waarop ZEd. zoo stellig zeggen kan, dat dit ten behoeve van Hollands Graaf FLORIS V geschiedde? Draagt het werk zelf daartoe eenig gegrond bewijs bij? 29. DAMNUM. 30.- Bijdragen voor de belegerden te Maastricht 1679. Alzoo bij den goetwilligen ende alle goede patrioten nijet behoort nagelaten te worden alle mogelicke wegen ende middelen, een ijegelick in syn regard nae syn gesteltenisse ofte gelegentheijt te soucken, aen te wenden ende in t' werck te stellen, die eenigtsins zoowel tot wederstant, af breuk ende crenckinge van die vijanden des gemenen vaderlants ende welvaert als insonderheijt totte ontset Immers dat aengemerckt de groote lofwaerdige vroomider belegerde stadt van Maestricht zoude mogen dienen : cheijt, stantvasticheijt ende getrouwicheijt bij den burgeren soldaten ende anderen binnen Maestricht in de belegeringe verscheijden stormen ende jegens t' ongehoorde gewelt der gemene vijanden soo ridderlick betoont ende bewesen, men deselve nijet alleenlick en behoort te verlaeten, mair oick als andere lidtmaten des vaderlants ende medestanders in de gemene sake voor Godt ende de werelt gehouden ende verbonden is te doen, ende metter daet te bewijsen alle mogelicke hulp ende bijstant tot gewis ontset ende verlossinge, soe ist dat wij ondergesereven, omme ons onzer conscientie ende plicht in desen te quijten, uijt onsen vrijen en goeden wille belooft ende verbonden hebben, beloven ende verbinden bij desen totte betalinge van de ruijteren, ende knechten, die men tot wederstant van t' gewelt der voors. vijanden hulpe ende verlossinge der voors. van Maestricht den alle macnt sooveel als elck van ons met sijn gewoonlicke sal gebruicke, te contribuere voor eenen tijt van twee maensignature ofte hantscrift ondergeschreven heeft, te betaelen in handen van alsulcken penninckmr. als binnen elcke stede ofte plaetse van Hollandt, dair deser zaicke geordonneert sal worden onder eedt ende cautie van dairaff behoorlick te verantwoorden, sonder eenig salaris dairvan te genijeten, mits, dat in dese goetwillige contributie oick regardt zal genomen worden op degenen, die dairtoe versocht zijn, sonder redenen ofte billicke onschult hen dairinne onwillig sullen maken, om in andere contributie den goetwilligen dairtegen te recompenseren ende haire goetwilligheijt te laeten genijeten. Gedaen in den Haege den XXIIII ende andere dagen des maents Junij anno XVe negen ende tzeventig." - Deze bovenstaande acte vond ik in het Archief der stad IJsselstein. Ze doet mij vragen, of hieromtrent iets naders het echte ras der mopshonden verdwenen is, 32.- Opene zee aan de Noordpool door een' Nederlander ontdekt. Er bestaat eene Geschie Inquisitie in de XIIIde eeuw. ») »De oorlog tegen de ongeloovigen (de kruistogten) wekte den geest van onverdraagzaamheid op," zegt ROYAARDS, en hij voegt er bij : » » Wat beproefd was tegen de Mahomedanen zocht de kerk vervolgens ook tegen de ongeloovigen in eigen' boezem, tegen de ketters, die ongeloovigen aan de kerk! uit te oefenen. Hieruit ontstond aan het einde van dit tijd-denis van het Koninklijk Genootschap van Lonperk de inquisitie, die zich vervolgens krach-den, tot de Verbetering van natuurlijke kennis, tig openbaarde. Wat zij vermogt, toonde reeds in de XIIIde eeuw een KOENRAAD VAN MARBURG ook hier te lande enz." (Zie ROYAARDS, Geschiedenis van het Christendom in Nederland, dl. I. bl. 241.) Weet iemand mij ook van dien KOENRAAD VAN MARBURG of van de Inquisitie in de XIIIde eeuw in Nederland nader te berigten? De vrager meent, dat er in die eeuw in Utrecht ketterbranden heeft plaats gehad. Waar kan men daarover nader inlichting vinden? DAMNUM. [Over KOENRAAD VAN MARBURG zie men GIESELER, Kirchengesch., Th. II. Abth. II. p. 583--585, en de schrijvers daar aangehaald.] door Dr. BIRCH, in vier deelen, 4°. 1756. Daarin komt, onder andere, het volgende voor: »Vraag [aan den Heer GREY, die in Groenland was geweest]. »»Hoe digt is het bekend, dat iemand bij de Noordpool gekomen is?"" Antwoord: Hij zeide mij eens, op de kust van Groenland, een' Hollander ontmoet te hebben, die zwoer, dat hij op een' halven graad van de Noordpool geweest was, en hem zijn journaal gewezen had: iets, dat ook door zijn' stuurman getuigd werd: waar zij geen ijs noch land, maar allemaal water gezien hadden.' Er wordt pittig bijgevoegd: "dit schijnt onZoo meldt mij de Literary geloofelijk. Gazette for 1836, p. 146. Kan men ook nagaan, wie die Nederlander | rij is VENUS (LUCIFER) het koper, aan welk geweest is? 34. metaal de groene kleur eigen is (*). Weet iemand mij iets mede te deelen, waardoor of deze gissingen vervallen, òf de eene of de andere tot zekerheid wordt? Vondels Lucifer. VONDEL en MILTON beiden stellen een verband tusschen den afval van een deel der engelen, en de schep Loer, iemand een loer draaijen. Van ping en den val des menschen. Dit verband waar dat spreekwoord? PR. ... » Hij (LUCIFER) steeg te wagen, Omringd van zijn staffiers en groene liverijen." Wat mag de reden zijn, waarom de dichter aan de afvallige engelen de groene kleur toekent? Ik heb hier van mij zelven niets dan een paar gissingen. De eene is, dat het groen de kleur der slang is, en dus der onopregtheid; de andere, dat VONDEL, of dien hij navolgt, het oog gehad heeft op die geheimzinnige beeldspraak, waardoor ieder der hemellichten aan een metaal geëigend is, wat vooral in de taal der Alchymisten plaats vond: waarin de zon het goud, de maan het zilver, SATURNUS het lood, MARS het staal enz. beteekent. In deze is echter niet hetzelfde bij beide dichters. Wel zijn het bij beiden de gevallen engelen, die den mensch verleiden, maar bij VONDEL was ADAM reeds geschapen toen de engelen opstonden, en was het de afgunst over de aangekondigde verheffing van diens zonen, die tot de weerspannigheid der hemellingen aanleiding gaf. Bij MILTON zijn de engelen reeds verslagen door den Messias, wanneer deze de aarde en den mensch schept, en was het de wraakzucht dier ter hel gedoemde magten, die hun ADAMS ongehoorzaamheid deed bewerken. Het schijnt ondanks dit verschil, waaruit de onafhankelijkheid der beide dichters van elkander blijkt, dat hier een welligt middeleeuwsch voorbeeld ten grondslag ligt, dat beiden bekend was. Kent ook iemand zoodanig een Latijnsch, misschien Italiaansch stuk, dat, van deze stoffe handelend, eenigen naam heeft gehad? Moet men hier denken aan de schriften der Kerkvaderen, zoo vraag ik, welk Kerkvader het kan zijn? JOH. RUD. STEINMETZ. 41. Zilveren schulpschaal. Onder mijne berusting is eene gedreven zilveren schulpschaal. Binnen in de holte der schaal is het wapen der stad Leyden, in den rand der schaal 8 vakken, waarvan er 5 de verschillende werkzaamheden eener lakenfabrijk voorstellen, de andere vakken schijnen op handel en nijverheid betrekking te hebben. Er staat op de schaal naam noch jaartal vermeld, doch zij moet een geschenk zijn der stad Leyden. Kan iemand mij ook mededeelen, wanneer, aan wien en waarvoor deze schaal is uitgereikt? Zij is keurig bewerkt en in doorsnede ruim 40 centm. groot. Misschien zoude dit in de Thesauriers-Rekeningen van Leyden te vinK. v. S. No. 2. den zijn. 42. Geboorteplaats van Elisabeth van Nassau. Uit de resolutien der stad Middelburg blijkt, dat aldaar op den 15den Mei 1577 ge (*) In de Duitsche Sagen verschijnt de duivel gewoonlijk in het groen, soms in het zwart, of in het rood gedoscht, zoo als in GÖTHE'S FAUST, MEPHISTOPHELES, wanneer dit stuk wordt vertoond; het staat mij thans niet voor den geest, of de dichter dit eischt. De Sagen en VONDEL hebben gewis dezelfde reden om het groen te verkiezen. 44. J. BOUMAN. Genootschap: tendimus ad idem. Wie kan mij daarover eenige inlichtingen verschaffen? 't Moet te Utrecht bestaan hebben. In 1778 was 't althans nog in wezen. Wat beoogde 't? Wie waren de oprigters? Wie later er leden van? Wanneer is 't opgeheven, ontbonden, te niet gegaan, verdwenen? Welke werken gaf 't uit? 23 April. 45.- Naamsoorsprong van Meppel. Wie kan mij de afleiding van den naam van 't "Drentsche Rotterdam" bezorgen(zoo als Meppel reeds in 1789 genoemd werd)? ec 49. Geschied- en Staatk. Onderzoek over den tijd, wanneer Philips II-ophield Heer der Vereenigde Nederlanden te zijn. Arnhem, 1781. 8. Dit zonder naam des schrijvers verschenen werk, wordt Bibl. Tewaterana, p. 301, No. 1894, aan G. VAN HASSELT; Bibl. Kemper. p. 343, No. 2809, aan Mr. H. TOLLIUS en op den Catal. van de Bibl. der Maatsch. van Nederl. Letterk. te Leyden, II. bl. 54, aan Mr. C. G. HULTMAN toegekend. Wie is de schrijver? 50. — Onze koopvaardijvloot. 1o. Waaraan zoude het toe te schrijven zijn, dat tegenwoordig zoo veel Nederlandsche koopvaardijschepen verloren gaan, terwijl vijftien jaren vroeger die koopvaardij vloot beroemd was, om de weinige scheepsverliezen niet alleen, maar ook om het weinige, of meer nog onbeschadigd uitleveren der vrachtgoederen? 2o. Moeten deze ongelukken worden toegeschreven aan een minder doelmatig (minder zwaar) tuig? 3o. Moeten deze ongelukken worden geweten aan zwakker bemanning? 4o. Of zijn deze oorzaken te vinden in het uitsparen van eenen geneesheer? 50. Zoude het niet wenschelijk zijn dat na volbragte akademische studiën en bekomen doctoralen graad elk gegradueerde minstens twee reizen naar Java als scheepsgeneesheer gedaan had, voor dat hem vergund werd zich in ons land te vestigen? De scheepsgeneesheer toch dient kundig zijn, want hij staat geheel op zich zelf. Bij de menigte ongelukken bij onze koopvaardijvloot, is het mij voorgekom en deze vragen te mogen rigten tot kundige denkers. in den lande. D. SCHELTEMA. TOELICHTINGEN EN TEREGTWIJZINGEN OP VROEGERE ANTWOORDEN. Engelsche tooneelspelers in de Nederlanden (II. bl. 27; vgl. III. bl. 17, Bijbl. 1853, bl. xl en liv). Tot aanvulling van hetgeen over dit onderwerp in vorige nommers van dit tijdschrift voorkomt, diene nog het volgende: "Betaelt aen ROBERT BRONY, Engelsman ende zyne medehulpers, tsamen vyftien guldens, over gelycke somme hem toegevoucht voor t verthoonen ende speelen van verscheyden comedien ende historien, mitsgaders t doen van verscheyden sprongen, by hem zoo voor Burgermeestren als voor de gemeente deser tie van dato vii Oct. 1590. stede verthoont, blijckende by de Ordonnanxv gl." Thes. Rek. van Leyden, Ao. 1590, bl. 463. ELSEVIER. [Belangrijke bijdragen tot dit onderwerp, vindt men bij Mr. L. PH. C. VAN DEN BERGH, 's Gravenhaagsche Bijzonderheden, dl. I. bl. 20-23.] Zoo doof als een kwartel (II. bl. 343; vgl. III. bl. 336). Een kwartel onderscheidt zich niet door doofheid; evenmin als een garnaal zich onderscheidt door gebrek aan geheugen, (spreekwijze: Hij heeft een geheugen als een garnaal). Beide uitdrukkingen zijn spotternijen; een spotter zoekt dikwijls de personen, die hij bespot, belagchelijk te maken, door hen in eenig verband te brengen met zonderlinge beelden. Men zegt ook nog, zoo dom als een ezel, eene eend, eene gans. Een spotter vergelijkt alzoo een mensch bij een dier; en hij noemt een bepaald dier om de uitdrukking te versterken en tegelijk, door het oproepen voor den geest van een zonderling beeld, den lach op te wekken. NOTA. [Wij vinden de verklaring van NOTA niet zeer gelukkig. Was het waar, wat hij meent, dat men in zulke spreekwijzen eenen mensch belagchelijk zoekt te maken, door hem in verband te brengen met een dier, onverschillig welk, dan zou men hier een ander, meer bekend dier gekozen hebben. Maar het is zoo niet: er bestaat altijd eene bepaalde reden waarom men in die spreekwijzen dit of dat dier en geen ander noemt. Men zegt zoo dom als een ezel, een os, eene eend, eene gans, omdat die dieren inderdaad dom zijn, en in hij heeft eene memorie als eene garnaal, wordt niet het geheugen van den persoon met het geheugen van den garnaal vergeleken, maar de grootte van iemands geheugen gelijk gesteld aan de grootte van eene garnaal.] Middelen tegen slangengif. De Guaco (III. bl. 98, Vr. XLVII, vgl. IV. bl. 82; Bijbl. 1855, bl. xxxviii). Ook op de vergadering der Engelsche Medico-Botanical Society van Woensdag 25 Mei 1836, werd de Guaco als een krachtig werkend middel tegen den slangenbeet aangeprezen; terwijl, in de localen der Royal Geographical Society, eene afbeelding van deze woekerplant, door den Heer WALDECK (waarschijnlijk den bezoeker van het aloude Palenque), te zien was. Lit. Gaz. for 1836, p. 344. Op de bijeenkomst der Botanical Society van den 6den November 1840, werd een stuk voorgedragen, de Mikaina Guaco betreffende, hetwelk in de vergadering van den 20sten November uitgelezen werd. De schrijver, HARVEY geheeten, had lang onder de jagers van Zuid-Amerika gewoond en, in zijn eigen persoon, de kracht der Mikaina Guaco bewezen, ter voorkoming van watervrees. Men had hem, door een' schuimend-dollen hond in den duim gebeten, eten op etenstijd en daartusschen veertig dagen lang, volop, aftreksel van guaco doen drinken, en de beet had geene slechte gevolgen gehad. De waardij der guaco, in dat opzigt, is den inboorlingen wel bekend: gelijk tevens hare tegengifrijke eigenschappen en krachten tegen giftig kruipend gedierte. De echte jagers mengen haar vaak door 't hondenvoedsel, en daarom is dolheid onder de inheemsche honden eene zeldzaamheid. Lit. Gaz. for 1840, p. 753, 770. J. H. VAN LENNEP. gezegd VAN DORP, gehuwd was met SAYS of P. T. L. Thronus Cupidinis (V. bl. 280, Vr. Le Comte LOUIS DE MONGOMMERY, aan wien IIet sluiten van den vrede te Munster in 1648, Werken van F. Ridderus (VI. bl. 235, Vr. In beide uitgaven is dezelfde opdragt, en MONIDES. De Historische Hollander (zie bl. 46), is op- In het voorberigt van den Hist. Spanjaart, |