Si modò fert animus; gradere: & fcitabere ab ipfo.
Emicat extemplò lætus poft talia matris
Dida fux Phaethon, & concipit æthera mente.
AEthiopasque fuos, pofitosque fub ignibus Indes
Sideriis tranfit; patriosque adit impiger ortus.
PVB. OVIDII
NASONIS
METAMORPHOSEON
Egia Solis erat fublimibus alta columnis, Clara micante auro, flammasque imitante Pyropo:
Cuius ebur nitidu faftigia fumma tegebat: Argenti bifores radiabant limine valux. Materiam fuperabat opus: nam Mulciber illic AEquora cælarat medias cingentía terras,
Terrarumque orbem, cælumq.quod imminet orbi,
Cæruleos habet vnda deos, Tritona canorum,
Proteaque ambiguum, balænarumque prementen
AEgzona fuis immania terga lacertis,
Doridaque, & natas, quarum pars nare videtur;
Pars in mole fedens virides ficcare capillos;
Pifce vehi quædam: facies non omnibus vna,
Nec diuerfa tamen, qualem decet effe fororum.
Terra viros, vrbesque gerit, filuasque, ferasque,
Fluminaque, & nymphas, & cetera numina ruris.
Hæc fuper impofita eft cæli fulgentis imago,
Signaque fex foribus dextris, totidemque finiftris.
Quò fimul accliuo Clymeneia limite proles
Venit; & intrauit dubitati tecta parentis;
Protinus ad patrios fua fert veftigia vultus:
Confiftitque procul: neque enim propiora ferebat
Lumina, purpurea velatus vefte fedebat
n folio Phoebus claris lucente fmaragdis. A dextra, læuáque Dies, & Menfis, & Annus, Sæculáque, & pofitæ fpatiis æqualibus Hore: Vérque nouum abat cin&tum florente corona: Stabat nuda AEftas; & fpicea ferta gerebat. Stabat & Autumnus calcatis fordidus vuis; Et glacialis Hyems canos hirfuta capillos. In le loco medius rerum nouitate pauentem Sal oculis iuuenem, quibus adfpicit omnia, viz. Qurque vix tibi cauffa? quid hac, ait, arce petiffi Progenics Phaethon haud infitianda parenti? Ille refert, O lux immenfi publica mundi Phoebe pater, fi das vfum mihi nominis huius; Nec falfa Clymene culpam fub imagine celat; Pignora dagenitor, per quæ tua vera propago Credar, & hunc animis errorem detrahe noftris, Dixerat. at genitor circum caput omne micantes Depofuit radios: propiusque accedere iufsit; Amplexuque dato, Nec tu meus effe negari Dignus es: & Clymene veros, ait, edidit ortus, Quo minus dubites: quodvis pete munus:& illu Me tribuente feres: promifsis teftis adefto Diis iuranda palus, oculis incognita noftris. vix bene defierat; currus petit ille paternos: Inque diem alipedum ius,& moderamen equorum. Vonituit iuraffe patrem, qui terque quatérque Concutiens illuftre caput, Temeraria, dixit, Vox mea faca tua eft: vtinam promiffa liceret Non dare! confiteor, folú hoc tibi, nate, negarem, Diffuadere licet: non eft tua tuta voluntas: Magna petis, Phaethon, & quæ non viribus iftis Manera conueniunt, nec tam puerilibus annis. Sors tua mortalis: non eft mortale quod optas, Pins eriam quàm quod fuperis contingere pofsit, Nefcius affectas, placeat fibi quifque licebit: Non tamen ignifero quifquam confiftere in axe Me valet excepto, vafti quoque rector Olympi, Qui fera terribili iaculatur fulmina dextra, Non aget hos currus, & quid Tote maius habetur? Ardua prima via eft: & quà vix manè recentes Laituntur equi: medio eft altifsima cælo: Vale mare, & terras ipfi mihi fæpe videre His timor, & pauida trepidat formidine pectus. Vicima pruna via eft: & eget moderamine certo.
Tunc etiam, quæ me fubie&tis excipit vndis,
Ne ferar in præceps, Tethys folet ipfa vereri:
Adde, quòd afsidua rapitur vertigine cælum:
Sideráque alta trahit,celerique volumine torquen
Nitor in aduerfum: nec me, qui cetera, vincit
Impetus, & rapido contrarius euchor orbi.
Finge datos currus. quid ages? poterísne rotatis
Obuius ire polis, ne te citus auferat axis?
Forfitan & fucos illic, vrbésque Deorum
Concipias animo, delubraque ditia donis
Effe: per infidias iter eft, formásque ferarum.
Veque viam teneas, nulloque errore traharis:
Per tamen aduerfi gradieris cornua Tauri,
Hæmoniosque arcus, violentique ora Leonis,
Sæuáque circuitu curuantem brachia longo
Scorpion, atq. aliter curuantem brachia Cancrum,
Nec tibi quadrupedes animofos ignibus illis
Quos in pectore habet,quos ore,& naribus effiant,
In promptu regere eft: vix me patiuntur,vbi acres.
Incaluere animi, ceruixque repugnat habenis.
At tu, funefti ne fim tibi muneris auctor,
Nate caue: dum résque finit, tua corrige vota.
Scilicet vt noftro genitum te fanguine credas,
Pignora certa petis: do pignora certa timendo:
Et patrio pater effe metu probor. adfpice vultus
Ecce meos: vtinámque oculos in pectore poffes
Inferere, & patrias intùs deprehendere curas!.
Deniq. quicquid haber diues circumfpice munduse
Deque tot, ac tantis cæli, terræque marisque
Pofce bonis aliquid: nullam patiere repuliam.
Deprecor hoc vnum, quod vero nomine poena,
Non honor eft: poena Phaethon pro munere pofcis.
Qui mea colla tenes blandis, ignare, lacertis?
Ne dubita: dabitur (Stygias iurauimus vndas)
Quodcunque optaris: fed tu fapientiùs opta.
Finierat monitus. didis tamen ille repugnat:
Propofitúmque premit:flagrátque cupidine currus.
Ergo, qua licuit, genitor cunctatus ad altos
Deducit inuenem, Vulcania munera, currus.
Aureus axis erat, temo aureus, aurea fummæ
Curuatura rota; radiorum argenteus ordo.
Per iuga chryfolithi,pofitæque ex ordine gemmæ,
Clara repercuffo reddebant lumina Phoebo.
Damg. ca magnanimus Phaethon miratur, opus.
83 4
Perfpicit: ecce vigil nitido patefecit ab ortu
Purpureis Aurora fores, & plena rofarum
Atria; diffugiunt ftellæ, quarum agmina cogit
Lucifer, & cæli ftatione nouifsimus exit.
Tum pater, vt terras mundumque rubefcere vidit,
Cornuaque extremæ velut euanefcere Lunx:
Lungere equos Titan velocibus imperat Horis.
fuffa Dex celeres peragunt: ignemque vomentes
Ambrofix fucco faturos præfepibus altis
Quadrupedes ducunt: adduntque fonantia frena.
Tum pater ora fui facro medicamine nati
Contigit, & rapide fecit patientia flammæ:
Impofuitque come radios: præfagaque Indus
Pettore follicito repetens fufpiria, dixit:
Si potes his faltem monitis parêre parentis;
Parce puer ftimulis; & fortius vtere loris.
Sponte fua properant: labor eft inhibere volantes.
Nec tibi directos placeat via quinque per arcus.
Sectus in obliquum eft lato curuamine limes,
Zonarumque trium contentus fine, polumque
Effugit Auftralem,iun&tamque aquilonibus Arden.
Hac fit iter: manifefta rote veftigia cernes.
Vrque ferant equos & cælum, & terra calores;
Nec preme,nec fummu molire per æthera currum.
Altius egreffus cæleftia tecta cremabis:
Inferius terras: medio tutifsimus ibis,
Neu te dexterior tortum declinet ad anguem;
Néve finifterior preffam rota ducat ad aram;
Inter vtrumque tene. fortunæ cætera mando;
Quæ iuuet, & meliùs,quàm tu,tibi confulat,opte.
Dum loquor; Hefperio pofitas in litore metas
Humila nox tetigit: non eft mora libera nobis:
Pofcimur, & fulget tenebris Aurora fugatis.
Corripe lora manu: vel, fi mutabile peatus
Bft tibi; confiliis, non curribus vtere noftris:
Dum potes; & folidis etiam nunc fedibus adas;
Dámque malè optatos nondú premis infcius axes:
Que tutus fpectes; fine me dare lumina terris.
Occupat ille leuem iuuenili corpore currum:
Statque fuper; manibusq.datas contingere habenas
Gaudet: & inuito grates agit inde parenti.
Interea volucres Pyroeis, Eôus, & AEthon Solis equi, quartusque Phlegon, hinnitibus auras Flammiferis implent,pedibusque repagula pulfant.
Qur poftquam Tethys fatorum ignara nepotis,
Reppulit; & facta eft immenfi copia celi;
Cerripuere viam, pedibusque per aëra metis
Obftantes fcindunt nebulas, pennisque leuati
Prætereunt ortos iifdem de partibus Euros.
Sed leue pondus erat; nec quod cognofcere poffent
Solis equi: folitaque ingum grauitate carebat.
Vtque fabant curux iufto fine pondere naues;
Perquè mare inftabiles nimia leuitate feruntur;
Sic onere infueto vacuos dat in aëre faltus,
Succutiturque altè, fimilisque eft currus inani.
Quod fimulac fenfere;ruunt, tritumque relinquunt
Quadriinges fpatiu; nec,quo priùs,ordine currunt.
Ipfe pauet, nec qua commiffas flectat habenas,
Nec fcit quà fit iter: nec fi fciat, imperet illis.
Tum primùm radiis gelidi caluêre triones,
Et vetito fruftrà tentarunt æquore tingi.
Qurque polo pofita eft glaciali proxima ferpeas,
Frigore pigra prius, nec formidabilis vlli,
Incaluit: fumpfitque nouas feruoribus iras.
Te quoque turbatum memorant fugiffe Boote:
Quamuis tardus eras, & te tua plauftra tenebant.
Vi verò terras defpexit ab æthere fumme
Infelix Phaethon,penitus penitusque iacentes
Palluit, & fubito genua intremuere timore:
Suntque oculis tenebræ per tantum lumen obortæ
Et iam mallet equos nunquam tetigiffe paternos:
lam cognoffe genus piget, & valuiffe rogando:
Jam Meropis dici cupiens; ita fertur, vt a&ta
Præcipiti pinus Borea, cui victa remifit
Frena fuus rector, quam Diis, votisque reliquit,
Quid faciat? multum cæli poft terga reli&tum:
Ante oculos plus eft: animo metitur vtrumque:
Et modò, quos illi fatum contingere non eft,
Profpicit occafus interdum refpicit ortus;
Quidque agat ignarus, ftupet: & nec frena remittit,
Nec retinere valecanec nomina nouit equorum:
Sparfa quoque in vario pafsim miracula cælo,
Vaftarumque videt trepidus fimulacra ferarum,
Eft locus, in geminos vbi brachia concauat arcus
Scorpius, & canda flexisque vtrimque lacertis
Porrigit in fpatium fignorum membra duorum,
Hunc puer vt nigri madidum fudore veneni
Vulnera curuata minitantem cufpide vidit,
|