WIELKA ENCYKLOPEDYA POWSZECHNA ILUSTROWANA. TOM XXVII-XXVIII. Grzyby Hirschberg. WARSZAWA. Drukarnia Aleksandra Tadeusza Jezierskiego Ulica Nowy Świat Nr 47. 1901. 2 Stav 5205.45 (I, 27-28), HARVARD ДОЗВОЛЕНО ЦЕНЗУРОЮ. Варшава. - 20 Сентября 1901 года. G Grzyby (Fungi, Mycetes). A) Morfologia. 1) Ogólny pogląd. Nazwę G-ów w obszernem obszernem znaczeniu stosujemy do wszystkich plechowców (Thallophyta), pozbawionych chlorofilu, a więc i zdolności przyswajania dwutlenku węgla. W znaczeniu tem mówimy o bakteryach jako o grzybkach rozszczepkowych, o śluzowcach (Myxomycetes) jako o grzybach śluzowych. W ostatnich ezasach jednak, wychodząc z zasady, iż brak lub obecność chlorofilu jest cechą raczej fizyologicznej niż morfologicznej natury, bakterye i śluzowce wydzielono z pośród G-ów w dwa zupełnie odrębne typy roślinne. Pod nazwą zatem grzybów rozumiemy obecnie tylko G-y właściwe (Eumycetes). Należą tu zatem tylko te bezchlorofilowe plechowce, których ciała stanowią liczne gałęziące się nitki czyli strzępki (hyphae) obdarzone wzrostem wierzchołkowym. Każdy rozwinięty osobnik G-a składa się z dwóch części: 1) grzybni (mycelium) utworzonej ze strzępek, które pobierają pożywienie z podłoża; 2) z części owocującej, wytwarzającej komórki rozrodcze. U G-ów niższych (Phycomycetes) grzybnia posiada postać jednej, choć często 2) Grzybnia powstaje zawsze z kiełkującego zarodnika. zarodnika. Tylko u niektórych niższych G-ów zawartość zarodnika rozpada się na pewną ilość pływek, z których każda, wydostawszy się na wolność, wyrasta w nowy osobnik. U ogromnej zaś większości G-ów z zarodnika powstaje zawsze jedna tylko roślina. Kiełkujący zarodnik wyrasta w cienką nitkę, która, rozrastając się i gałęziąc zazwyczaj bardzo obficie, tworzy grzybnię, przerastającą podłoże, na którem wegetuje. U G-ów pasorzytujących na roślinach lub zwierzęcych z gałązek grzybni wyrastają niekiedy do wnętrza komórek gospodarza różnego rodzaju ssawki (haustoria). Często się zdarza, iż część grzybni wyrasta z podłoża w powietrze, tworząc tak zw. grzybnię wegetacyjną w postaci pajęczynowatych lub konsystencyj waty powłok, na których później mogą się rozwijać organa rozrodcze. Według trwałości grzybni rozróżniamy G-y: 1) efemeryczne czyli krótkotrwałe, np. pleśnie; 2) roczne (liczne gatunki pasorzytujące, np. na liściach) i 3) wieloletnie, np. huby. U G-ów wieloletnich wegetuje niekiedy czas nieograniczenie długi jedynie grzybnia, wybardzo bardzo obficie gałęziącej się, komór twarzając co rok nowe organa rozrodcze, często ki, u G-ów zaś wyższych (Mycomycetes) składa nader krótkotrwałe, np. kapelusze naszych leśsię z licznych komórek. Wszystkie grzyby nych G-ów. Bardzo często grzybnia na rozmnażają się za pomocą zarodników. Roz- niesprzyjający jej rozwojowi przechodzi w stan różniamy zarodniki płciowe, które powstały wsku spoczynku. Tego rodzaju spoczynkowe grzybnie tek aktu zapłodnienia, i bezpłciowe. Te drugie, występują to jako włókniste, pilśniowate powłonajbardziej rozpowszechnione w państwie G-ów, ki czarnego, żółtego lub brunatnego koloru, jatylko u gatunków wodnych posiadają postać na- kie bardzo często na murach wilgotnych zauwagich, obdarzonych samodzielnym ruchem komó- żyć się dają (np. u Coprinus radicans), to znowu rek, t. j. pływek (zoosporae), u wszystkich zaś jako sznurowate utwory, przerastające w lasach lądowych form są to nieruchome obłonioue ko- zgniłe pnie i próchnicę. Należy tu np. Rhizomórki kulistej, owalnej lub wrzecionowatej po- morpha od G-a Armillaria mellea. Szczególną staci. Zarodniki płciowe (zygosporae, oosporae) | postać takich spoczynkowych grzybni przedstaróżnią się od bezpłciowych nie tylko sposobem wiają przetrwalniki (sclerotia) o najrozmaitswego powstawania, lecz i postacią, znacznie większemi rozmiarami, oraz tem, iż kiełkują do piero po przebyciu pewnego okresu spoczynkowego. czas szej postaci (kuli, rogu, kapelusza i t. d.). Wewnątrz składa się przetrwalnik z gęsto splecionych. strzępek, nazewnątrz zaś otacza go ciemno zabarwiona kora. Przykładem przetrwalników mo |