gandos, videri poteft una fententia, quæ dicitur à duobus: quæ non videretur una, fi ab uno diceretur? Quid? lex non aperte docet dirimi debere fententias occidentis & relegantis, cum ita difceffionem fieri jubet; Qui hæc fentitis, in hanc partem: qui alia omnia, in illam partem ite, qua fentitis? Examina fingula verba, & expende. Qui hæc cenfetis, hoc eft, qui relegandos putatis, in hanc partem, id eft, in eam, in qua fedet, qui cenfuit relegandos. Ex quo manifeftum eft, non poffe in eadem parte remanere eos, qui interficiendos arbitrantur. Qui alia omnia: animadvertis, ut non contenta lex dicere alia, addiderit, omnia. Num ergo dubium eft, alia omnia fentire eos qui occidunt, quam qui relegant? in illam partem ite, qua fentitis. Nonne videtur ipfa lex eos, qui diffentiunt, in contrariam partem vocare, cogere, impellere? num confulere etiam ubi quifque remanere, quo tranfgredi debeat, non tantum folennibus verbis, fed manu geftuque demonstrat? At enim futurum eft, ut fi dividantur fententiæ interficientis & relegantis, prævaleat illa, quæ abfolvit. Quid iftud ad cenfentes? quos certe non decet omnibus artibus,

omni ratione pugnare, ne fiat, quod eft mitius: oportet tamen cos qui puniunt, & qui relegant, abfolventibus primum, mox inter fe comparari, fcilicet ut in fpectaculis quibufdam fors aliquem feponit ac fervat, qui cum victore contendat : fic in Senatu funt aliqua prima, funt fecunda certamina: & ex duabus fententiis eam, quæ fuperior exierit, tertia expectat. Quid quod prima sententia comprobata, cæteræ perimuntur? Qua ergo ratione poteft effe non unus atque idem locus fententiarum, quarum nullus eft poftea? Planius repetam, nifi dicente sententiam eo qui relegat, illi qui puniunt capite, initio ftatim in alia difcedunt, fruftra poftea in eo diffentient ab eo, cui paulo ante confenferint. Sed quid ego fimilis docenti, cum difcere velim, an fententias dividi, an iri in fingulas oportuerit? Obtinui quidem, quod poftulabam: nihilominus tamen quæro, an poftulare debuerim, an abftinere, quemadmodum abftinuit is, qui ultimum fupplicium fumendum effe cenfebat. Nefcio an jure, certe æquitate postulationis meæ victus, omiffa fententia fua, acceffit releganti: veritus fcilicet, ne, fi dividerentur fententiæ (quod alioqui fore videbatur) ea, quæ abfolvendos effe

cenfebat, numero prævaleret. Etenim longe plures in hac, una, quam in duabus fingulis erant. Tum illi quoque, qui auctoritate ejus trahebantur, tranfeunte illo deftituti, reliquerunt fententiam ab ipfo auctore defertam, fecutique funt quafi transfugam, quem ducem fequebantur. Sic ex tribus fententiis duæ factæ, tenuitque ex duabus altera, tertia expulfa : quæ cum ambas fuperare non poffet, elegit ab utra vinceretur. Vale.

XV. C. PLINIUS JUNIORI SUO S.

ONERAVI te tot pariter miffis voluminibus, fed oneravi, primum, quia exegeras: deinde, quia fcripferas tam graciles iftic vindemias effe, ut plane fcirem tibi vacaturum (quod vulgo dicitur) librum legere. Eadem ex meis agellis nunciantur. Igitur mihi quoque licebit fcribere, quæ legas, fit modo unde chartæ emi poffint: quæ fi fcabræ bibulæve fint, aut non fcribendum, aut neceffario quicquid fcripferimus boni malive, delebimus. Vale,

XVI. C. PLINIUS PATERNO SUO S.

CONFECERUNT me infirmitates meorum, mortes etiam, & quidem juvenum.

Solatia

duo, nequaquam paria tanto dolori, folatia tamen: unum, facilitas manumittendi (videor enim non omnino immaturos perdidiffe, quos jam liberos perdidi) alterum, cum permitto fervis quoque quafi teftamenta facere, eaque ut legitima cuftodio. Mandant rogantque, quod vifum: pareo ocyus. Suis dividunt, donant, relinquunt duntaxat intra domum. Nam fervis Refp. quædam & quafi civitas domus eft. Sed quanquam his folatiis acquiefcam, debilitor & frangor eadem illa humanitate, quæ me ut hoc ipfum permitterem, induxit. Non ideo tamen velim durior fieri: nec ignoro alios hujufmodi cafus nihil amplius vocare, quam damnum: coque fibi magnos homines & fapientes videri. Qui an magni fapientefque fint, nefcio: homines non funt. Hominis eft enim affici dolore, fentire, refiftere tamen, & folatia admittere, non folatiis non egere. Verum de his plura fortaffe quam debui, fed pauciora

quam volui. Eft enim quædam etiam dolendi voluptas: præfertim fi in amici finu defleas, apud quem lacrymis tuis vel laus fit parata, vel venia. Vale.

XVII. C. PLINIUS MACRINO SUO S.

NUM iftic quoque immite & turbidum cœ

lum? hîc affiduæ tempeftates, & crebra diluvia. Tiberis alveum exceffit, & demiffioribus ripis alte fuperfunditur. Quanquam foffa, quam providentiffimus Imperator fecit, exhauftus, premit valles, innatat campis: quaque planum folum, pro folo cernitur: inde, quæ folet flumina accipere, & permista devehere, velut obvius retro cogit; atque ita alienis aquis operit agros, quos ipfe non tangit. Anio, delicatiffimus amnium, ideoque adjacentibus villis velut invitatus retentufque, magna ex parte nemora, quibus inumbratur, & fregit & rapuit. Subruit montes, & decidentium mole pluribus locis claufus, dum amiffum iter quærit, impulit tecta, ac fe fuper ruinas evexit atque extulit. Viderunt hi, quos excelfioribus terris illa tempeftas non deprehendit : alibi di