lyk is het, tegen alle deeze uitwendige oorzaa- Pag. 25. ken middelen voor te flaan. In het algemeen kan men aanmerken, dat men de landen moet droog houden, het koorn in den herfft niet te laat zaaijen, en, om het koorn voor de wormen te bevryden, hetzelve in teer-water, of in Pag. 26. eene warme loog van afch leggen, waar door de wormen doorgaans gedood worden.

I I I.

Hiftoire Naturelle générale & particulière avec la defcription du Cabinet du Roi. Tome Dix-neuvième. A Paris de l'imprimerie Royale 1764. 8. plag. 91. tab. an. 23.

d. i.

De Natuurlyke Hiftorie, zoo algemeene als byzondere, met de befchryving van het Kabinet des Konings. Negentiende Deel.

De fatura Brafilienfis genoemt, komt met de

e Jaguar, by KLEIN Tigris Americana, Pag. 1.

Onca (*) overeen in grootte van het lighaam, en in gedaante van de meeste vlakken op de huid, gelyk ook door fyne natuurlyke gewoontens. Dit dier is minder fier en minder woeft, dan het Luipaard (†), en het pantherdier (4). De Pag. 2. grond

(*) Zie de Befchryving daar van in deeze Bibliotheek, IV. D. 4. St. pag. 727.

(†) Ibid. pag. 728.

(4) Ibid. pag. 727.

grond van het hair heeft eene fraaye geele kleur, als in het luipaard, en niet eene afchgrauwe, als by de Onca. De ftaart is veel korter, als in een van beiden, de hairen langer, als in het pantherdier, en veel korter als in de Onca, dezelven zyn gekruld, als het dier jong is, doch glad, wanneer hetzelve ouder word. De Schryvers hebben dit dier niet levendig gezien, maar hetzelve is hun, wel bewaard, in vogt overgezonden. Hetzelve was jong gevangen, en in huis opgevoed, tot dat hetzelve den ouderdom van twee jaaren had bereikt, wanneer men hetzelve doodde, om te konnen overzenden. Het had derhalven fyne grootte nog niet gekreegen, waar mede hetzelve met eenen grooten hond fchynt overeen te komen. De Jaguar is egter een zeer verfchrikkelyk dier, en kan met regt de Tyger van de nieuwe waereld genoemd worden. Dezelve leeft van den roof, als de Tyger, doch vlugt voor een brandend Pag. 4. hout, en verlieft, gewond zynde, allen moed en levendigheid, zynde een hond dan inftaat het dier te verjaagen. Hetzelve is niet ligt, vlug, en gauw, dan wanneer het door den honger geplaagt word. De meefte Schryvers, die van Pag. 5. dit dier hebben gewag gemaakt, hebben van hetzelve gesprooken, de een onder den naam van tyger, de andere onder dien van luipaard, en wederom andere, onder den naam, waar mede hetzelve in Brafil en Mexico bekend is. Pag. 6. Piso en MARCGRAVE zyn de eerfte geweest, die eene omftandige befchryving van hetzelve hebben gegeeven; fy hebben hetzelve genoemd Jaguara in plaatse van Janouara, zoo als het in de Brafiliaansche taal genoemd wierd. Ook fpreeken fy van een ander dier van hetzelfde

1

ge

geflagt, en miffchien van dezelfde foort, welk fy noemen Jaguarete, 't geen niet gemakkelyk te bepaalen is. Schoon Brafil het Pag. 3. vaderland van dit dier zy, word hetzelve egter aldaar niet in eene groote quantiteit gevonden, dewyl de inwooners veele derzelven gedood hebben. DAUBENTON vergelykt dit dier by Pag. 11. eene kat, en zegt, dat deszelfs kop langer, de ooren meêr rond en korter, de oogen minder rond, het voorfte gedeelte van den kop platter en breeder, de fnuit dikker, de tong van vooren dunner en ronder is.

De Couguar, in Brafil Cuguacu ara genoemd, Pag. 21. heeft een' kleinen kop, langen ftaart, kort hair, en byna overal eene geele kleur met zwart gemengt. De kin, keel, en alle onderfte deelen van het lighaam zyn wit. Schoon zwakker dan de Jaguar zynde, is dit dier egter veel wreeder. Hetzelve eet den roof op, zoo dra het denzelven heeft gevangen, zonder dien eerst te verscheuren, en verlaat denzelven niet voor dat het ten eenenmaale verzaadigd is. Dit dier is zeer gemeen in Guienne voorheen zwommen veelen derzelven naar Cayenne, om het vee aan te taften, en te vernielen, waar door de Colonie in den beginne zeer veel na deel leed, maar langfamerhand heeft men dezelven verjaagd. Men vindt dezelven in Brafil, Paraguay, en het land der Amazonen, en Pag. 23. het is zeer waarschynelyk, dat het dier, waar van door fommigen gefprooken word, onder den naam van Ocorome, op Peru, hetzelfde is, als de Couguar, gelyk ook dat van het land der Iroquoifen, welk men aangemerkt heeft,

Ii 5

als

Pag. 24.

Pag. 26.

als een Tyger. De Couguar kan wegens ode ligtheid van fyn lighaam, en de langen pooten, beeter loopen, dan de Jaguar, ja zelfs zeer gemakkelyk op de boomen klimmen; beide deeze dieren zyn zeer lui en lafhartig, wanneer fy verzadigd zyn, en vallen byna nooit de menfchen aan, ten zy fy dezelven fomtyds flaapende vinden. Wanneer men den nagt in de boffchen wil doorbrengen, heeft men maar een vuur aan te fteeken, om hen te beletten van te naderen. Sy vermaaken zich in de schaduwen in groote boffchen, en fy verbergen zich in een hol, waar uit fy fpringen, om aan te vallen op de dieren, die daar voorby paffeeren. Schoon fy alleenlyk van den roof leeven, en meêr bloed dan water drinken, beweerd men egter, dan het vleefch goed is, om gegeeten te worden. Piso ftelt hetzelve zoo goed als kalfs-vleefch, andere vergelyken hetzelve by schaapen- vleefch; doch DESMARCHAIS zegt, dat 't befte, welk aan deeze dieren is, in de huid beftaat.

De deyen van dit dier zyn lang en dik, en de kop is in evenredigheid met het lighaam zeer klyn, de ooren zyn gelyk aan die der katten, doch korter. Het bovenfte gedeelte van den kop is platter, dan in de kat, het voorhoofd puilt minder uit, de bek is langer, dikker en breeder, ook steekt de neus meêr uit. De kleur van het dier is grootendeels geel, hier en daär zwart, doch de knevels zyn deels zwart, deels wit. Het zelve heeft ses mammen, vier op den buik, en twee op de borft. De teeldeelen en de blaasjes, by den aars geplaatft, zyn als in het Panther-dier. De tanden komen in getal,

en

ge

gedaante overeen met die van den leeuw, de tyger, en Pardus. De ftaart bestaat uit drieen twintig valfche wervelen.

De los, (Lynx, Lupus cervarius) word gevon-Pag. 50. den in de Noordelyke deelen der oude en nieuwe waereld, en de laatste zyn een weinig kleiner, dan de eerfte. Niets heeft dit dier ge- Pag. 54. meen met den wolf, dan alleen het geluid. Syne oogen zyn zeer glinsterende, het ziet 'er goedaartig uit, en heeft een vrolyk voorkomen. In grootte komt het gemeenlyk overeen met een' VOS. Van het Panther-dier en de Onca verfchilt hetzelve, door de volgende kenmerken. De hairen zyn langer, de vlakken minder zichtbaar, en niet zoo wel geschikt. De ooren zyń veel grooter, en uit derzelver punt komen eenige zwarte hairèn. De ftaart is veel korter, en aan den punt zwart. Het gaat en springt, even als eene kat; het leeft van den jagt, en vervolgt den roof tot aan de toppen der boomen. Het maakt voornamentlyk jagt op de bofchkatten, marters marters, hermelyntjes, en inkhoorntjes, ook vangt het vogelen. Hetzelve valt insgelyks aan op harten, geiten, en haazen, fpringt op dezelven, vat die by de keel, en, wanneer het dezelven overwonnen heeft, zuigt het 't bloed daar uit, opend het hoofd, verflint de herffenen, en laat de overige deelen onaangeroert. De kleur van het hair is verscheide, naar maate van het climaat en de jaargetyden; de vagten zyn in den winter veel fraayer, en beter dan in den zomer. Het vleefch is niet goed, om gegeeten te worden.

In gedaante komt de los overeen met eene Pag. 57. kat. De kleur van het hair is verfchillende,