Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[ocr errors]

Voffius i) ponit. Nam qvæ movere alicui dubitationem circa eas poffunt, declinata funt fatis partim à Catanao k), partim ab Aldo Manutio). Neqve Erafmus, qvem fcrupulum hîc in

jecit,

&

i) Comm. in epift. Plin, de Chriftianis p.2. k) praf. peculiari in lib. X. unde hac excerpo: Ego ut illius credam,primùm eo adducor, qvòd fæpiùs in refcriptis fuis Trajanus Secundum vocat; qvòd in his epiftolis Plinius multorum meminit,ut Acci Sura, Voconii Romani, Julii Baff, Jufti Calphurnii, qyos alibi retulerat: fed inprimis Shetonii, qvem pariter contubernalem fuum fatetur, ei ab optimo Imperatore jus trium liberorum impetrare contendit. Nec offendat aliquem, qvòd Trajanum blan diendo Dominum dictitat,cujus appellationem,principatus initio omiffam,procedente tempore non eft afpernatus, poft res adversùs Dacos profpere geftas. At dicet aliqvis: Sidonius tamen Apollinaris refert, Plinium novem duntaxat epiftolarum libros pofteris reliquiffe. Sed qvos ipfe fibi imitandos propofuerat; fed qvos eruditiores arbitrabatur, qvosqve ad amicos fcripferat. Nam ad Trajanum epiftolas, utpote res graviffimas complexas, nullâ fibi oblatâ fimili facultate fcribendi, confultò subticuit. Proinde potuit Sidonius eas ignoraffe: fcriptor fanè fui feculi contentus eruditione, & qvi non omnes bibliothecas in illâ librorum caritate difcufferat. In fummâ, qvi negant has ad Trajanum epiftolas effe Plinii Secundi, confitentur ex profeffo neutras bene legiffe. 1) Dedic. operis univerfi. Quoniam, inquit, epiftolas decimi libri,qvæ fcribuntur ad Trajanum Imperatorem, funt qui non effe Plinii putant, tùm qvia ftylo & elegantiâ diversæ ab aliis videntur, tùm etiam qvia præter doctorum confvetudinem Dómine dicat Plinius ad Trajanum scribens: operæ precium fuerit, & illas à Secundo fcriptas fuiffe, oftendere. Non imus inficias, fcripfiffe Plinium alias epi

jecit, feriò injecit m). Sic ergò tandem Plinianarum epiftolarum opus in decem excrevit libros. Sed his barbaro ævo tempeftas incubuit ad

[blocks in formation]

ftolas, ut ipfe ait,[ I. ep. 1.] paulò accuratiùs: fed & has ad Trajanum, fi quis diligenter infpiciat, & doctas effe & eleganteis fatebitur, nec à ftylo Plinii alienas: id qvod cùm ex omnibus id genus epiftolis licet cognofcere, tùm ex eâ manifeftiùs, qvæ de Dione quodam fcribitur,[ ea est 85.p.872. ] qvi fuorum reliqvias in religiofo loco pofue rat. Recitat enim ibi, qvæ in causâ utrinqve dicta fuerant fe judice, quemadmodùm in aliis qvibusdam facit, epiftolis, cùm de cauffis, quas ipfe egerat, ad amicos fcribit. Domine autem Principibus dicere temporibus Plinii jam receptum fuiffe, illud etiam Martialis in epiftola libri VIII. ad Domitianum oftendit. Omnes qvidem libelli mei, Domine. Item illud: Edictum Domini Deig, noftri. Effe autem Plinii epiftolas ad Trajanum, multis rationibus probari poteft, fed his potiffimùm. Primùm quia in antiqviffimo exemplari unà cum aliis, ut nos imprimendas curavimus, fub Plinii Secundi nomine fcriptæ funt, Deinde qvia Plinii illud de Chriftianis ad Trajanum, & refcriptum Trajani fuper eâ re habetur in unâ ex eisdem epiftolis ad Trajanum, cujus rei Tertullianus, Eufebius, Paulus Orofius meminére. Prætereà in iisdem epiftolis multa habentur,qvæ luce clariùs oftendunt, ab eodem manâffe & has ad Trajanum, & illas familiareis. Adde, qvòd omnibus ferè literis, qvibus Plinio refpondet Trajanus, ineft familiariffima illa appellatio, Secunde carif fime. m) Verba Erafmi hac funt,de confcrib. epift. cap. de confoetudine unum multitudinis numero, compellandi p 65. 66. Largiamur interim, ut tantum valuerit confvetudo. Neque enim me fallit, in Epiftolis decimi libri, qvi Plinianis per Aldum adjectus eft,legi femel atqve iterum [ut p. 786.x.] fermonem hujusmodi ; Ut primum me

[ocr errors]

modùm turbulenta: qvæ librum integrum ») avulfit; epiftolarum ordinem mirificè disjecito); imò maximam earum partem in codicibus qvibusdam fic abolevit, ut qvarum olim prodierant centuriæ duæ cum propè dimidiâ, aut, fi decimum adjungimus,centuriæ tres cum plusqvàm dimidiâ p), eas Vincentius Bellovacenfis, qvi ante hos annos qvadringentos vixit q), fcriptorum veterum fatis diligens venator, qviqve hoc feculis, duobus junior viguit,

Antoni

Domine,beftra indulgentia promobit. Qvanqvam & hîc tergiverfari licuit,eas Epiftolas non effe Plinii: deinde hoc ipfum tàm rarò fieri illic, ut mendum videri poffit: poftremò cùm veftra dicit, voluit Senatûs autoritatem cùm Cæfaris voluntate conjungere, qvòd fciret, hoc effe gratum Imperatori modeftiffimo. Sed ut omifsâ tergiverfatione largiamur, qvod ifti volunt, &c. n) octavum. Vide p.573, a. o) Barth. XI. Adverf. 27. f. 160. Plinius nofter lib. IX. ep. 23. qvæ in MSto noftro codice eft libri VIII. 27. Hinc fimul odoraberis, etiam Barthiano codici afuiffe librum,qbi nobis est octavus: factum enim eâ re, ut octabi hujus deficientis numerum occuparet nonus nofter. Et Serò idem Barthius ad editionis Gruteriana fua librum IX. clare adfcripfit: Hic eft liber octavus in membranis. Marginibus autem partim hujus, qɓam dixi, editionis, partim Aldina adjecit ea, ex quibus cognofcimus, illum membranarum octavum non modò noni noftri epiftolas aliâ ferie difpofuiffe, fed illis etiam è primo noftro nonnullas mifcuiffe. P) Epiftola librorum novem ad familiares univerfa funt 247. Qibus fi addas 122. libri decimi, prodibunt 369.

q) Vixit ille anno Chrifti 1250, temporibus Papa Innocentii IV. Voff. ad epift. Plin. de Chriftianis p. z. Qem & confule II. de Hiftoric. Lat. 59. p. 477. item Labb. Part. II.

Antoninus Archiepifcopus Florentinus ), vix centum potuerint in fuis Bibliothecis reperire s).

Viciffim depulsâ barbarie, ut alios autores prifcos, ita Plinium qvoqve noftrum aura ferenior refpexit. Non qvieverunt viri docti, donec è veteribus membranis integras nobis redderent. Igitur tametfi anno feculi fuperioris octavo t) fcribens Budæus multas' Plinii epiftolas negat in codicibus impreffis reperiri «): tamen eodem

r) obiit hic anno 1459 s) Vincent.

de Script. Eccl. p. 480. & 817. tefte Voffio III. de Hift. Lat. 7. p. 587. Bellovac. lib. X. Spec. Hiftor. c. 67. f. 391. [ubi qvidem Plinium bunc noftrum cum ejus avunculo confundit; ] Ejusdem epiftolas ad diverfos circiter centum reperi. Qa Vincentium citans repetit propè totidem verbis Antoninus Part. I. Hiftorial. tit. VII. c. 3. § 1. f. 174: plures, opinor, epiftolas memeraturus, fi plures & ipfe notas habuiffet. t) boc enim anno dedicabit Parifiis prid. Non. Novemb. Joanni Deganajo, Cancellario Francia priores fuas annotationes in PandeEtas, è quib. lit.feq. excerpimus. u)p.m. 103. ed. Colon. A. 1527. Hæc epiftola [loqbitur de epiftolâ Plinii ad Profocerum, qɓa nobis est 10. libri VIII.] & aliæ non pauca in codicibus impresfis non leguntur. Nos integrum fermè Plinium habemus primùm apud Parifios repertum operâ Jucundi Sacerdotis,hominis antiqvarii,Architectiqve famigerati. Et p. 170. Idem [Plinius] lib. IX. [ nobis VIII.] ad Ariftonem [ep. 14. ] fed in epiftolâ manufcriptâ, qvæ vulgò non reperitur. Et p. 69. Idem ad Trajanum epiftolâ 4. [nobis est X. epift.3.] qvæ vulgò non extat. Et p. 97. Plinius ad Trajanum ep. 21. [nobis 38. ] qvæ vulgò non reperitur. Cum bis confer, qua lit, ah, dabimus è titula.di

eodem anno x)Venetiis prodiit earu ex AldiManutii officinâ editio talis,qvæ præcedentiu à Budæo infpectarum defectum fupplerety) è copiis partim membranarum, qvas è Galliâ reportaverat Aloyfius Mocenicus z), partim apographi, qvod Jucundus Veronenfis, ille ipfe, cui Plinium fermè integrum acceptum refert Budæus aa ), Aldo concefferat, partim aliorum fex voluminum ab). In eo tamen Aldina peccat, qvòd è duabus epiftolis, alterâ Plinii, alterâ Trajani,

unam

tionis Argentoratenfis. x) cui fimul & menfem Novembrem adfcriptum invenies In Dedicatioue Aldi ad Aloyfium Mocenicum. y) Aldus ipfe in dedic. Hafce Secundi epiftolas damus qvàm correctiffimas, in qvibus etiam multæ funt, quæ antehac non habebantur. Sanè verò, quas fpeciatim Budaus paulò ante lit. u. ut alibi defideratas memorat, harum nulla deest Aldina. z) Cui dedicans editionem fuam Aldus inter alia fic logbitur: Ex qvo tu è Gallia has Plinii epiftolas in Italiam reportâfti, in membranâ fcriptas, atqve adeò diverfas à noftris characteribus, ut, nifi quis diu affveverit, non qveat legere, cœpi fperare mirum in modum, fore ætate noftrâ, ut plurimi ex bonis autoribus, qvos non extare credimus, inveniantur. Eft enim volumen ipfum non folùm correctiffimum, fed etiam ita antiqvum, ut putem fcriptum Plinii temporibus aa) recurre ad lit. u. a b) Sic enim

Aldus iterum in dedicatoriâ: Sed tibi inprimis habenda eft plurima gratia, inclite Aloyfi, qvi exemplar ipfum epiftolarum reportafti in Italiam,mihiq; dedifti ut excufum publicarem. Deinde Jucundo Veronenfi, viro fingulari ingenio ac bonarum literarum ftudiofiffimo, qvòd & easdem Secundi epiftolas ab eo ipfo exemplari à fe defcriptas in Gallia diligenter, ut facit omnia,& fex alia volu

« VorigeDoorgaan »